Kış hastalıklarının erken teşhisi hayati önem taşıyor

Kış aylarında havanın soğumasına bağlı olarak vücut direnci düşüyor ve özellikle kreş, okul ve alışveriş merkezi gibi kapalı ve kalabalık ortamlarda hastalıkların bulaşma riski artıyor. İstanbul Aydın Üniversitesi VM Medical Park Florya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Aslı Sağlam Toros; çocuklarda kışın en sık görülen alt solunum yolu hastalıkları ve bir sindirim sistemi hastalığı olan rotavirüs ishalinin teşhisi, tedavisi ve korunma yollarıyla ilgili bilgiler verdi...
BOL SIVI TÜKETİMİ ÖNEMLİ
Virüs ve bakteriler, damlacık enfeksiyonu şeklinde çocuktan çocuğa bulaşır. Bu damlacıklar saatlerce havada, eşyaların üzerinde aktif olarak kalabilir ve bu eşyaları eline alan, ağzına götüren çocuklar enfeksiyona yakalanır. Ayrıca öpüşme, yüze doğru öksürme gibi durumlarla da mikrop kolaylıkla bulaşır. Hastalıklardan korunabilmek için kapalı ve kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca uzak durmalı, yakın temastan sakınmalıyız. Çocuklarımızı, vücut dirençlerini artırmak için çinko ve C vitamininden zengin (portakal, mandalina, kivi, ıspanak, yeşil mercimek gibi) gıdalarla beslemeliyiz. Bol sıvı tüketimi ve istirahat, hastalıkların seyrini hafifletmek açısından önemli. Hasta olan çocuklarımızı hem dinlenme, hem de arkadaşlarına bulaşmasını önleme açısından okul veya kreşe göndermemeliyiz.
TEDAVİYİ GECİKTİRMEYİN
Basit gibi görünen soğuk algınlığı ve grip gibi rahatsızlıklar, bağışıklığı henüz tam olarak gelişmemiş çocuklarda erişkinlere kıyasla daha hızlı ilerleme gösterip bronşit, zatürre, orta kulak iltihabı gibi ağır rahatsızlıklara sebep olabilir. Bu yüzden bu rahatsızlıklara erken dönemde tanı konulup uygun tedaviye başlanması çok önemlidir. Bronşit ve zatürrede tedavi zamanında uygulanmazsa, ağır akciğer enfeksiyonları ve solunum yetersizliği tablosu gelişebilir. Nezle ve grip ise; astım, doğuştan kalp rahatsızlığı, tekrarlayan sinüzit gibi kronik hastalığı olan çocuklarda esas hastalığın aktifleşmesine neden olabilir. Bu yüzden çocuklarda ateş, öksürük gibi şikayetler iyi takip edilmeli; ateşin düşmemesi, öksürükte artış yaşanması, nefes alırken hırıltı ve zorlanma olması halinde hekime başvurulmalıdır. Çocuklarda alt solunum yolu enfeksiyonları şunlardır:
ZATÜRRE (PNÖMONİ): Zatürre, akciğerlerdeki hava keselerinin iltihaplanmasıdır. Hayatı tehdit edici bir enfeksiyondur. Solunum sıkıntısına sebep olur. Hastalık halsizlik, ateş, şiddetli öksürük, bulantı-kusma, karın ağrısı belirtileri ile kendini gösterir, ilerledikçe hızlı soluk alıp verme başlar. Mutlaka doktora başvurmak gerekir. Etkene göre uygun antibiyotik tedavisi ve destek tedavisi uygulanır.
BRONŞİT: Bronş adı verilen hava yollarının iltihaplanmasıdır. Tedavi edilmezse zatürre gelişebilir. Genelde viral etkenlerle oluşur. Üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra ortaya çıkma olasılığı yüksektir. Burun akıntısı, öksürük ve hafif ateş ile seyreder. Doktor tarafından tanı konulup tedavi edilmesi gereklidir. Bronşitin virüs kaynaklı olduğu düşünülüyorsa sadece nefes açıcı ilaçlar kullanılır, ancak bakteriyel kaynaklı bir bronşit olduğu düşünülüyorsa antibiyotik tedavisine başlanır.
ANTİBİYOTİK ETKİLİ OLMAZ
BRONŞİOLİT: Bronşiol adı verilen küçük havayollarının iltihabıdır. İki-üç aylık bebekler ile 2 yaş arasındaki çocuklarda daha sık görülen, ani başlayan ve hızlı seyreden bir hastalıktır. Hem bebek, hem de çocuklarda soğuk algınlığı ya da grip gibi başlayan hastalık; hırıltılı soluk alma, uykuya dalmada ve emmede güçlük çekme, öksürük, nefes almakta zorlanma şeklinde ilerler. Başlangıçta soğuk algınlığıyla oldukça benzer belirtiler veren bu hastalık, evde iyi bir bakımla kendiliğinden düzelebilir. Burun tıkanıklığı için serum fizyolojikli damlalar, ateş mevcutsa ağrı kesici ve ateş düşürücü özelliği olan ilaçlardan faydalanılır. Nefes almada güçlük sorunu için nefes açıcı ilaçlar verilebilir. Virüslerin neden olduğu bronşiolit hastalığında antibiyotikler etkisizdir, o nedenle birçok hastalığın tedavisinde kullanılan antibiyotik bu hastalıkta kullanılmaz. Çocukları tedavi esnasında sigara dumanı, parfüm ve deodorant gibi kimyasal içerikli ürünlerden uzak tutmak gerekir.
AŞI İLE ÖNLENEBİLİR
Rotavirüs ishali; ishal vakalarına en çok neden olan rotavirüsün yol açtığı, ağır seyirli bir bağırsak enfeksiyonudur. Kış aylarında ve ılıman iklimlerde daha sık görülür. Özellikle 2 yaş altı çocuklarda daha ağır enfeksiyona yol açar. Hastalık; genellikle virüs alındıktan iki-üç gün sonra bulantı, şiddetli kusma ile başlar. Başlangıçta ateş olmayabilir, sık ve bol sulu ishalle devam eder. Kusma ve ateş genellikle iki gün içinde azalır, ishal bir hafta daha devam eder. Çocuk, günde 10-20 kez bol sulu dışkılayabilir. Şiddetli kusma ve çok sayıda dışkılama sonucu değişen derecelerde su kaybı bulguları ortaya çıkabilir; bu nedenle hastaneye yatış gerekebilir ve damar yolundan sıvı takviyesi verilebilir. İlk enfeksiyonlar özellikle küçük bebeklerde ağır geçer. Rotavirüs enfeksiyonu geçiren bir kişi tekrar rotavirüs ile enfekte olabilir, ancak tekrarlayan enfeksiyon daha hafif seyreder. Rotavirüs ishalinde etkene yönelik özel bir tedavi yoktur. Antibiyotikler etkisizdir, kullanılması önerilmez. Sıvı ve tuz kaybına yönelik semptomatik tedavi önerilir. Anne sütü ile beslenen bebeklerde sık emzirme, ek gıda ile beslenen çocuklarda az ama sık sıvı ağırlıklı besleme önerilir. Hastalıktan koruma önem taşımaktadır. Rotavirüs aşısı ile hastalığın önlenmesi mümkündür. Rotavirüs aşısı, üç-beş aylık bebeklere ağız yolu ile uygulanır.