Egzersizin insan vücudu ve psikolojisi üzerindeki iyileştirici etkileri

Günümüzde spor sadece insanların fiziki ve psikolojik açıdan güçlenmesi için sürdürülen bir faaliyetler bütünü olmaktan, daha ileri gitmiştir. Bununla birlikte spor, sorumluluk ve iş birliği eğilimi ile düzen sağlama kabiliyetini ortaya çıkararak kişinin sosyalleşmesine yardımcı olan önemli bir kurum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireyin sosyal yaşamı içerisinde, psiko-sosyal gelişimini desteleyerek bunu hızlandırmasına yardımcı olan faktörlerin başında spor yer almaktadır. Sporun kişilerin psiko-sosyal gelişiminde önemli bir yeri olduğu, insanların sosyal ve psikolojik bakımdan aktif kılmanın en kolay yolunun spordan geçtiği unutulmamalıdır. Birey sportif etkinliklere katılmakla, manevi yalnızlığın doğuşunu hazırlayan etkileri gidererek, iş hayatında görülen ve daha sonra genelleşerek sosyal hayata yansıyan, amaçsızlık ve monoton çalışma şartlarının doğurduğu kötümser ve bunalımlı tutumların giderilmesini en kolay spor yolu ile ortadan kaldırabilir.

TOPLUMSAL YAŞANTININ ÖNEMLİ PARÇASI

İnsanlık tarihinin başlangıcına değin uzanan bir geçmişe sahip olan spor, toplumsal yaşantının önemli bir parçası olarak dikkat çekmektedir. Spor gelişen ekonomik koşullar, sanayileşme, yoğun kentleşme, serbest zamanda oluşan artış, bireylerin kişisel sağlık kaygıları gibi nedenlerle, yeni anlamlar kazanarak günlük yaşamda önemli bir yer almaya başlamıştır.

YAŞAM KALİTENİZİ YÜKSELTİN

Spor elit nitelikli (performans amaçlı) yapılışının yanında, sağlıklı yaşam için ya da diğer deyişle yaşam kalitesini yükseltmek amaçlı yapılışıyla da hızla öne çıkmaktadır. Fakat bu boyut daha çok biyolojik kökenli gibi algılanmakta, buna karşın davranışsal boyut üzerinde fazlaca durulmamaktadır. Egzersize katılımın, fiziksel ve fizyolojik yararlarının yanında gerginliği azalttığı, psikolojik iyilik sağladığı ve psikiyatrik rehabilitasyon programlarının tedavi yöntemleri arasında yer aldığı bilinmektedir (Morgan, Roberts ve Feinerman, 1971).

Egzersizin sağlık üzerine etkilerini inceleyen çalışmalar genellikle kalp-damar sağlığı, kas kuvveti, dayanıklılık, esneklik ve beden kompozisyonu gibi sağlık bileşenleri üzerinde yoğunlaşırken (Casperen, Powell ve Christenson, 1985; Corbin ve Lindsey, 1988), egzersizin stresle başa çıkma kapasitesini artırdığı (Pollatschek 've O'Hagan, 1989 ; Johnsgard, 1985; Brown ve Siegel, 1988; Koruç, 1997; Petitpas, 2000), depresyonu azalttığı (Uluslararası Spor Psikolojisi Derneği, 1992) ve durumluk kaygıyı azalttığı da (Abele ve Brehm, 1993; Morgan, 1985) bildirilmiştir.

RUH SAĞLIĞINIZI DÜZELTİN

Egzersiz ya da fiziksel etkinliğin, depresyon ve zihinsel sağlık üzerine etkisine ve depresif durumlarda bir tedavi yöntemi olarak kullanılıp kullanılmadığına ilişkin çalışmalara bakıldığında, birçok araştırmanın yapılmış olduğu görülmektedir. 1992 yılında Uluslararası Spor Psikolojisi Derneği (ıSSP) yayınladığı resmi görüşünde egzersizin ruhsal yararlarını ortaya koymaya çalışmıştır (ISSP, 1992). Bu yaklaşımda, genel anlamı ile egzersizin depresyon ve kaygıyı azaltmaya hatta ortadan kaldırmaya yardımcı olacağına ilişkin görüşlere ve araştırmalara yer verilmektedir. Bu araş tırmanın amacı, depresyon tedavisinde egzersizin kullanımının incelenmesi ve kullanım koşulları hakkında bilgi sağlamaktır.

DEPRESYON KADINLAR ARASINDA ERKEKLERE GÖRE 4 KAT DAHA FAZLA

Geçmişten bu yana, sağlıklı zihin ile sağlıklı beden arasındaki ilişkinin bilinmesine karşın bu konudaki sistematik araştırmaların geçmişi uzun değildir. Sağlıksız bir zihin psikolojik problemlerle kendini gösterebilir. Mahoney'in (1979) "sporsal performans, psikopatolojiyle ters orantılıdır" deyişi bu görüşü netleştirmektedir Ayrıca bu ilişki sonucu doğabilecek benzer problemler çağdaş toplumun içindeki pekçok insanı etkileyebilir. Genel nüfusun %25 'inin hafif veya orta şiddetli depresyon , kaygı ve diğer bazı duygusal bozuklukları olduğu ortaya konmuştur. En yaygın psikolojik bozukluklardan birisi olarak depresyonun her dört Avrupalı ve Amerikalıdan birini etkilediği tahmin edilmektedir.

Yine depresyon kadınlar arasında erkeklere göre 4 kat daha fazla görünmektedir. Zihinsel rahatsızlıkların nüfusta önemli yer tutması etkili tedavilerin bulunmasını gerektirmektedir.Fiziksel etkinliğe düzenli katılım , bazı psikolojik rahatsızlıklar üzerinde tedavi etkisi yaratabilir.

Egzersizin normalde tedavi gerektirmeyecek bazı durumlarda da yarar sağladığı gözükmektedir. Normal popülasyon için zihin ve beden arasındaki ilişki yakın zamana değin araştırılmamıştır. Egzersiz ve zihinsel sağlıkla ilişkili çalışmaların 1970 'li yıllarda ivme kazandığı , klinik popülasyonla ilgili çalışmaların ise son zamanlarda başladığı görülmektedir.

Klinik ve klinik olmayan popülasyon için egzersize katılım yoluyla sağlanan psikolojik yararlar tablo 1'de verilmiştir.

ARTIŞLAR DÜŞÜŞLER

Akademik performans KAYGI

Atılganlık ZİHİNSEL KARMAŞA

Güven DEPRESYON

Duygusal tutarlılık FOBİLER

Bağımsızlık PSİKOTİK DAVRANIŞ

Zihinsel faaliyetler STRES TEPKİSİ

İçsel neden odağı GERGİNLİK

Bellek TİP A DAVRANIŞI

Duygu durumu(mood) BELLEK

Algı ÇALIŞMA HATALARI

Popülerlik DÜŞMALIK

Olumlu beden ilgesi BAŞ AĞRISI

Kendi kendini kontrol AĞRILI ADET GÖRME

Cinsel tatmin

İyilik hali(Well –being)

İş yeterliği

Egzersiz ve fiziksel aktivite insanlara akıl ve beden sağlığının tümüyle kazanılmasına yardımcı olur . İnsan vücudu hareket etmeye planlanmış bir organizmadır. Çeşitli fizilsel aktivite ve egzersizler kişiye en uygunu bulunarak uygulanmalıdır.Doğru yöntemler uygulanarak insanlara sağlık kazandırılabilir.Yanlış egzersiz yapılması hedeften tamamen kişiyi uzaklaştırıp sağlığını bozucak hale getirebilir. Bu yüzden egzersiz yaparken uzman kişilerle çalışılarak doğru yöntemler uygulanmalıdır. Yaşamimızın içine fiziksel aktiviteyi yerlestirerek ömür boyu sağlıklı yaşam için egzersiz yapmamız gerekmektedir.

Araştırmaların sonucuna dayanarak egzersizin insan psikoljisi üzerinde iyileştirici özelliklerini göz ardı edemeyiz . Egzersiz ve fiziksel aktivite fizyolojik ve anatomik açıdan kişileri iyileştirirken bunun yanında sosyal ve psikolojik seviyelerini de arttırdığını unutmalıyız. Egzersizin hormonlar sayesinde verdiği mutlulukla birlikte psikolojik desteklemeler yapılarak kişinin spor yapmadan aldığı verim bütün hale getirilerek %100'e ulaştırılmalıdır.

Medical Fitness Trainer

Selami KURTCUL