Bamya yemeyen bir kez daha düşünsün!

Vücudumuzda her vitaminin ayrı bir yeri var. A, B, C ve son yıllarda D'yi yeterince tanıdık. Peki kanın pıhtılaşmasını sağlayan, kemikleri güçlendiren, prostat kanserinden korunmada etkili olan K vitamini hakkında ne biliyorsunuz? Ispanak, lahana, pastırma çemeni, soğan ve bamyada bolca bulunan bu faydalı vitaminle ilgili bilinmeyenleri İstinye Üniversite Hastanesi'nden Uzman Diyetisyen Serra Arslan anlattı...
Yaşamımızı sağlıklı bir şekilde sürdürebilmemiz için vitaminlere ihtiyacımız var. Bu açıdan hangi vitaminin ne işe yaradığını ve hangi besinde bulunduğunu bilmemiz önemli. A, B, C ve D vitaminin faydaları artık neredeyse herkes tarafından biliniyor. Ancak kanın pıhtılaşmasını sağlayan ve kemikler için çok önemli olan K vitaminini pek çok kişi tanımıyor.
Vücutta yağda çözülen bir vitamin olan K vitamini, karaciğerde depolanır, bağırsakta üretilir. Bağırsaklardaki bakteriler sayesinde ortaya çıkan K vitamini, özellikle uzun süreli antibiyotik kullanımı sonrasında eksilir.

K vitamininin doğal olarak bulunan iki formu vardır. K1 vitamini olarak bilinen 'fillokinon' yeşil bitkilerden elde edilirken, K2 ya da 'menakinon' formu ise hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur. K3 ise K vitamininin yapay formudur ve yaygın olarak hayvancılıkta kullanılır.

MENOPOZDAKİ KADIN İÇİN ÖNEMLİ
Kanı pıhtılaştıran bu vitamin, kemik yapısını kırılma ve incinme gibi rahatsızlıklardan korur. Olası damar sertliği ve damar tıkanıklığı rahatsızlıklarını engellemeye yardımcı olur. Kadınlarda menopoz döneminden sonra yaşanan kemik erimesi gibi ciddi problemleri önlemeye yardımcıdır. Özellikle karaciğer kanseri ve prostat kanseri gibi hastalıklardan korunmada etkilidir.
K vitamininin özellikle kemik erimesi riski olan menopoz sonrası kadınlarda, kemik kırıkları riskini azalttığına ilişkin kuvvetli veriler bulunmaktadır. Sporcularda yapılan çalışmalarda da K vitamininin kemik sağlığına faydalı olduğu gösterilmiştir. K2 vitamini düzeyleri yüksek olan kişilerin kardiyovasküler hastalık risklerinin azaldığına dair yeni bazı çalışmalar da mevcuttur.

KAYNAĞI SOFRAMIZDA!
Vitamin K, yaralanmalara cevap vermek için gerekli olan besleyici maddedir, normal kan pıhtılaşmasını düzenler. Buna ek olarak, kalsiyumun vücuda yayılmasına yardımcı olarak, kemik sağlığı için faydalı olabilir; kemik kaybını ve kemik kırığı riskini azaltabilir. Aynı zamanda arterlerin ve diğer yumuşak dokuların kalsifikasyonunu önlemeye yardımcı olabilir. Vitamin K, hayvansal ve bitkisel kaynaklı çoğu yiyeceğin yapısında vardır. Bunlar şöyle sıralanır:
K1 vitamini: Nane, ebegümeci, karalahana, pazı, ısırgan, ıspanak, tere, dereotu, roka, maydanoz, semizotu, Brüksel lahanası, kıvırcık marul, börülce, sarımsak, kereviz, brokoli, uzun yapraklı marul, soğan, bakla, beyaz lahana, kuşkonmaz, bamya, pırasa, fasulye, bezelye, badem, kırmızı lahana, kabak, acur, karnabahar, turşuluk biber, salatalık, sivri biber, dolmalık biber, çarliston biber, patlıcan, domates, kırmızı biber, pastırma çemeni, havuç, balkabağı, siyah-kırmızı turp, sarı biber, şalgam, patates, enginarda bulunur.
K2 vitamini: Dana, piliç, tavuk, koyun, kuzu, keçi eti, ton balığı, bıldırcın yumurtası, devekuşu yumurtası, kaymak, tereyağı, peynir, pastırma, yoğurtta bulunur. En zengin kaynakları; ıspanak ve benzeri yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, kahve, çay ve balıklardır. Hayvanların bağırsaklarında bakteriler tarafından sentezlenir. İnsanlar da bağırsaklarında ürettikleri bu vitaminden faydalanabilir. Vücudumuz K vitamininin yüzde 50'sini bu yoldan sağlar.

FAZLASI ZARAR VERİYOR
K vitamininin çok fazla alınması, çok ender olmakla birlikte, kanın gereğinden çok pıhtılaşmasına ve damar tıkanıklığı gibi tehlikeli durumlara, karaciğer fonksiyonlarında bozulmalara, yeni doğan bebeklerde ise hiperbillirubinemi, yani yeni doğan sarılığına neden olabilir. Ayrıca yüzde kızarıklık, terleme ve göğüs sıkışması meydana gelebilir. Cinsiyet ayırt etmeksizin yetişkinlerin; günlük K vitamini ihtiyacı 1.5-2.0 mcg/kg'dır. Bebeklerin gereksinimi 2.0-2.5 mcg/gün civarındadır.

EKSİKLİĞİ ANTİBİYOTİK KULLANIMI SONUCUNDA GÖRÜLEBİLİYOR
Genellikle insanlarda K vitamini yetersizliğine rastlanmaz. Ancak doğum, kan kaybı, ameliyat gibi aşırı kanama durumlarında, fazla ve sürekli antibiyotik kullanımında gereksinim artabilir.
K vitamini eksikliğinin en çok yaşandığı durumlar; antibiyotik kullanımı sonrası bağırsaklardaki vitamin üretici bakterilerin yok olması, vitaminin emilmesini engelleyen safra kesesi hastalıkları, karaciğer hastalıkları, hemodiyaliz tedavisi, çölyak hastalığı ve kan inceltici ilaçların bilinçsizce kullanılmasıdır. Bu hastalıklar sonucunda oluşan K vitamini eksikliğinizi bir uzman hekime danışarak, kendisinin önereceği takviye vitaminlerle giderebilirsiniz.

BU BELİRTİLERE DİKKAT!
Burun kanaması
Aşırı adet kanaması
Deride morarma
Diş etlerinde kanama
Kanlı idrar
Homeroid (basur) Bunların yanı sıra kemiklerde ağrı ve güçsüzlük K vitamini eksikliği belirtileri arasında yer alır. Yeni doğan bebeklerin göbeğindeki kanama da K vitamini eksikliğinden kaynaklanır.