Bebeğinizi doğru emziriyor musunuz?

Emzirme bir sanattır. Kuralına göre uygulanmadığında hem bebeği, hem anneyi mutsuz eder, telafisi zor sağlık sorunları ile baş başa bırakır. Yeditepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Perihan Çobanoğlu Saf, emzirmeyle ilgili sorularımızı yanıtladı:
Emzirme nasıl başlar?
Her sağlıklı ve vaktinde doğan yenidoğan, aylarca devam edecek olan emme refleksiyle doğar. Hayatını devam ettirebilmesi için olmazsa olmaz bir reflekstir.
Dudak çevresine herhangi bir şey değdiği an aranır, ağzıyla kavrar ve her ne olursa olsun emmeye başlar. Aslında burada amaç, anne memesini bulup kavrayıp anne sütü alabilmektir.
İLK AŞISI

Emzirmeye ne zaman başlanmalıdır?
Doğduğu ilk anda vakit kaybetmeden, hatta mümkünse daha doğum masasından kalkmadan emzirmenin başlaması sağlanmalıdır.
İlk emzirme için gecikme süresi iki saati geçmemelidir. Doğumdan sonra salgılanan anne sütünün ilk kısmı olan sarı görünümlü kolostrum denen süt, bebek için adeta hayati önem taşır. Çünkü aslında kolostrum sadece süt değildir.
Bebeğinizin ilk aşısıdır, tüm hayatını etkileyecek enzimler ve vitaminler içerir, adeta hayat iksiridir. Normal anne sütüne göre daha çok protein ve yağ içerir.
Unutulmamalıdır ki emdikçe süt gelir ve süt geldikçe bebek emer.
Anneler bebeklerini ne kadar sıklıkla emzirmeliler?
Bebeğin doğum sonrasında aktif olduğu ilk iki saat mutlaka emzirmeyle değerlendirilmelidir. Çünkü sonrasında doğum yorgunu bebek uzun bir uykuya dalacaktır ve uyandırmak çok zor olabilir. İlk emzirmeden sonra da ilk bir ay boyunca en seyrek üç saat olmak şartıyla tercihen iki saatte bir ve bebek her istediğinde emzirmek gerekir.
Bu demek değildir ki her ağlaması emzirmeyle sonuçlanmalıdır.
İlk ay bebekler aslında en çok anne teması istedikleri için ağlarlar, çoğu zaman kucağınıza almak onu sakinleştirecektir. Kucağınızdayken arama davranışı gösterirse emzirmelisiniz. Her yarım saatte bir emzirmenin de bazı sorunlara yol açtığı unutulmamalıdır.
Memeler tam dolmamış ya da süt istenilen kaliteye ulaşmamış olabilir ve boş memeyi emmek gaz sorununu artırabilir.
BAZEN BEŞ DAKİKA BİLE YETER
Emme süresi ne kadar olmalıdır?
Emme süresi yenidoğan döneminde en az 15 dakika olmalıdır. Eğer bebek emmeye devam etmek istiyorsa diğer memeye geçilmeli ve en fazla 40 dakikada emme sonlandırılmalıdır.
Daha sonraki aylarda emme gücü artan bebek daha kısa sürede doyabilir; hatta üç ay civarında beş dakika bile ona yetecektir. Bir meme boşaldıktan sonra ikincisine geçmek ve diğer sefere ikinci memeden başlamak ise diğer bir kuraldır. Bebeğin memedeki hem ilk sütü, hem de son sütü alabilmesi önemlidir. Çünkü ikisinin içeriği değişiktir ve bebek için farklı yararlar içerirler.
İLK AY EMZİK KULLANMAYIN
Etkili bir emzirme nasıl olur?
Etkili bir emme işlemi, kesinlikle bebeğin memenin kahverengi kısmını tamamen emmesi ile olur. Bebek ve anne, karın karına olmalı, mümkün olduğunca birbirlerine temas etmelidir. Özellikle erken dönemde emzik ile tanışan bebeklerde sık görülen meme başını emmek, yeterli beslenme sağlamadığı gibi meme başı tahrişini de artırmaktadır.
Bu nedenle ilk ay emziği, zorda kalmadıkça ise biberonu kullanmamak şarttır.
GEBELİK DÖNEMİNDEKİ TAKVİYELERE DEVAM EDİLİR
Anne beslenmesi emzirmede etkili mi?
Altı ay boyunca tıpkı anne karnında olduğu gibi çocuğun tek besin kaynağının anne sütü olması nedeniyle annedeki herhangi bir vitamin/ mineral eksikliği bebeği de etkiler. O yüzden bu süreçte anne, gebelik döneminde kullanılan tüm besin takviyelerine devam etmelidir. Altıncı aydan sonra ek gıdalara geçilir fakat unutulmamalıdır ki aytı-dokuz ay arası ek gıdalarla sadece tanışma dönemidir. Bu dönemde hâlâ temel besleyici anne sütüdür ve emzirme aynı kurallarla devam etmelidir. Dokuz ayın sonrasında tamamlayıcı konumuna geçer. Her ne kadar 1 yaşından sonra inek gibi diğer memelilerin sütü kullanılabilir desek de, bir çocuğun anne sütü aldığı sürece diğer sütlere ihtiyacı yoktur. Anne sütü, bebeğin sıvı ihtiyacını da fazlasıyla karşılar. Bu nedenle ilk altı ay kesinlikle suya ihtiyacı olmaz fakat ek gıdalarla beraber su, beslenmesine eklenebilir. Sonuç olarak; başarılı bir emzirme, bir annenin bebeğine verebileceği en büyük hediyedir. Sağlıklı bir gelecek doğru emzirmeden geçer.
BEZİ ALTI KEZ DEĞİŞİYORSA KARNI DOYUYOR DEMEKTİR
Bebeğin gazı nasıl çıkarılmalı? Emzirme konusunda son önemli nokta da, emzirdikten sonra bebeğin dik pozisyonda gazının çıkartılmasıdır. Mide-yemek borusu arasındaki kapak gelişimi tam olmayan ve kaçaklar olabilen bebeğinizi 30 derece eğimli bir yatakta yatırabilirsiniz. Emzirme sonrasında yatınca veya gaz çıkarırken sızdırma tarzında peynir kesiği gibi kusmalar bu dönemde normaldir. Fakat fışkırır tarzda bol miktarda kusan bir bebek her zaman bir çocuk hekimi tarafından değerlendirilmelidir.
GÜNDE 30 GRAM ALIR
Bebeğin yeterince beslendiği nasıl anlaşılır?
Anneliğin ilk günlerinde tüm bu kurallar çerçevesinde emzirmeyi bir kere bile ağlamadan başarabilmiş bir anne var mıdır bilmem. Çünkü anneliğin doğasında olan 'Bebeğim beslensin, daha çok beslensin, hep beslensin' kaygısı lohusalığın da verdiği duygusallıkla bu dönemde pik yapar. Tüm bu kurallar silsilesini uygulamaya çalışan anne, en sonunda pes edip 'Yok, ben bu çocuğu besleyemiyorum' noktasına gelir. Oysa günde altı kez bez değiştiren anne bunu fazlasıyla başarıyor demektir. En doğru beslenme değerlendirmesi ise bebeğin tartısının takibiyle olur. Bebeklerin ilk üç gün tartı kaybettiği ve doğum tartısına tekrar ulaşmak için 10-14 gün gibi bir sürelerinin olduğunu bilmelisiniz. Fakat bu verme-alma sürecinin de dengede gidip gitmediği bir çocuk hekimi tarafından değerlendirilmelidir. Doğum tartısına ulaştıktan sonraki dönemde ise günde 25-30 gram alması öngörülür.
HAZIR MAMALARLA TAKVİYE YAPILMALI MI?
'Benim sütüm yetmiyor, bebeğim çok ağlıyor, doymuyor' kararı kesinlikle tek başına verilmemeli, asla hazır formül mamalara hekim önermedikçe başlanmamalıdır. Onların fabrikasyon ürünü olduğunu, aslında diğer tüm ilaçlar gibi gerektiğinde tıbbi destek amaçlı hekim tarafından önerilmesi gerektiğini unutmamak gerekir. Yeterli tartı alan, emzirmenin yolunda gittiği durumlarda ilk altı ay sadece ve sadece anne sütü ile devam edilmesi olmazsa olmaz bir kuraldır