Şeker hastalığına neşterli çözüm mümkün mü?

Genel Cerrahi Uzmanı Op.Dr. Necdet Derici, artık Tip-2 Diyabetin korkulacak bir hastalık olmaktan çıktığını belirterek, yapılacak bir operasyonla hastanın artık İnsülün ve ilaç kullanmaya gereksinim duymayacağını söylüyor.

Derici, sevginin hastaların iyileşmesinde çok önemli bir faktör olduğunu altını çizerek, "Stresten ve hamur işinden uzak dursunlar… Hareket etsinler. Ve şekerden kurtulsunlar" diyor.

ŞEKERİ DÜZELTME KONUSUNDA ÇOK YÜKSEK BAŞARI

Geçtiğimiz günlerde yaptığımız transit partisyon ameliyatı Tüp mide ameliyatıyla gastrik by-pass'ın kombine bir şekli. Mideye değil de, kalın bağırsağa yakın yerde tüpleştirdiğimiz gastrik bypass yapıyoruz. Bu operasyonun şekeri düzeltme konusunda çok yüksek başarısı var. Ameliyattan sonra da komplikasyonlar artmıyor. İyi cerrahi tekniklerle yapıldığında sorunsuz bir şekilde şekeri düzelten bir ameliyat.

TİP-2 DİYABET HASTALARI OPERASYONDAN SONRA ARTIK İNSÜLİN İLACI KULLANIYORLAR MI?

Hayır. Fransız meslektaşımla birlikte ameliyatını yaptığımız hastamızın şekeri 140-160'larda seyrediyor. Genellikle hastamızı dört gün hastanede tutuyoruz. Bu tür operasyon olan hastalarımız İnsülün kullanmadığı gibi ilaçta kullanmıyorlar. Tüm diyabet hastalarında yapılan ameliyatlarda ve tüp midede ameliyatlarında da düşük oranlarda da olsa geriye dönme riski var. Bu durum biraz da hastanın yaşam şekliyle ilgili. Hastamız bizimle iyi koordine olabilirse, egzersizlerini, diyetini iyi yaparsa, geri dönse bile şeker seviyesi eski düzeylere hiçbir zaman çıkmıyor. Şeker hastalığında yaşadığı sıkıntıları hiçbir zaman o düzeyde yaşamıyorlar. Yüzde 10-15 gibi başarısızlık var. En son ameliyatını yaptığımız hastamız insülünlere rağmen şeker oranı 250'nün 300'ün artına düşmüyordu. Hemoglobin A1 C 'si de 11 idi. Normal bir insanda bu oran 6 olmalı. Bu ameliyattan önce genç kardeşimizin ayaklarında yaralar çıkmıştı. Yani şeker yavaş yavaş vücudunu esir almaya başlamıştı. Yaralardan sonra belki de sıra böbreklere ve gözlere gelecekti. Çok şükür ki acilen ameliyata aldık ve hastamızı bu dertlerden kurtardık.

TÜRKİYE'NİN ŞEKER HARİTASINI ÇIKARSAK. DİYABET HASTALIĞI EN ÇOK HANGİ BÖLGELERDE GÖRÜLÜYOR?

Ülkemizde özellikle diyabet bölgesel olarak çok fazla farklılıklarda bilinmiyor. Şeker hastalığı daha çok yaşam şekliyle alakalı. Büyük şehirlerde yaşayan insanların diyabet hastalığına yakalanma riskleri oldukça fazla. Çünkü insanlar hareketsiz kaldıklarından dolayı kilo alıyor. Kırsal kesimlerde yani köylerimizde yaşayan insanlarımız daha şanslı. Sürekli hareket ediyorlar. Hiç boş durmuyorlar. Dolayısıyla da kilo almıyorlar. Fazla kilo demek, şeker hastalığına davetiye çıkarmak demektir. Tip-1 Diyabet dediğimiz hastalarımızda ise durum genetik. Yani anneden geçer. Bu tip hastalarımız ömür boyu insülün kullanmak zorunda. Bu tür hastalarımıza ameliyat maalesef bir çare olamıyor. Tip-2 Diyabet dediğimiz şeker türlerine ise çevresel faktörler etkili oluyor. Beslenme bozuklukları ve egzersiz yapmamak da şeker hastalığına yakalanmada önemli rol oynuyor. Abur cubur yemek ve dengesiz beslenmek aşırı kilo almaya yol açıyor. Bununla birlikte de insanlarda da şeker hastalığına yakalanma riski artıyor. Bir de bunların yanında aşırı üzüntü, stres de çok önemli rol oynuyor.

ŞEKER HASTALIĞINA BAŞKA NELER SEBEP OLUR?

Şeker hastalığının en başlıca sebebi kalıtsal. Yani aileden Tip-1 Diyabet hastalığı olanlar. Zira bu hastalarda vücut İnsülin üretemiyor. Devamlı dışarıdan, takviye İnsülin verilmeli bu hastalarımıza. Ne yaparsan yap bu hastalarımıza İnsülin vermedikçe şekeri düşmüyor. Özellikle metropol kentlerde yaşayan insanlara tavsiyem mutlaka spor yapmalarıdır. Bir de hamur işi yiyeceklerden uzak dursunlar. Ekmeği fazla tüketmesinler. Zira şeker hastalığı maalesef hamurlu yiyecekler tüketenlerde daha sık görülüyor. Az yesinler. Çok çiğnesinler. Uykularını düzenli alsınlar. Stresli ortamlardan uzak dursunlar. Ve mutlaka yürüyüş yapsınlar. Bunu ihmal etmesinler. Tatlı türü gıdalardan uzak dursunlar.

ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN DİYABET HASTALIĞINDAN KISACA BAHSEDER MİSİNİZ?

Şeker hastalığı kadınlarda daha sık görülüyor. Çocuklardaki Tip-1 Diyabet dediğimiz türden. Çünkü anne karnında şeker hastalığı geçer. Maalesef çocuklar da bu hastalığa maruz kalabiliyor. Daha önce de bahsettiğim gibi tip hastalarımız ömür boyu İnsülin kullanmak zorunda.

AĞIR YAŞAM ŞARTLARI ŞEKER HASTALIĞINA DAVETİYE ÇIKARMIYOR MU?

Transportasyon koşulları, iş koşulları. Eskiden daha çok vücuda dayalı işler yapılıyordu. Günümüzde ise çoğunlukla mesaimizi masa başında geçiriyoruz. Birçok insan beyin gücüyle çalışıyor. Burada en önemli kriter şudur: Hareket ne kadar azalırsa, kilo almak o kadar kolaylaşır. Dünya genelinde yüzde 20 insanda şeker hastalığı var. Bu Türkiye'de de aynı oranda. Yani kabaca hesaplarsak, 80 milyon nüfustan 16 milyon insan şeker hastası. Dünya nüfusunda ise 1 milyar 400 milyon insan bu hastalığa maruz kalmış durumda. Bu büyük rakam… Ağır yaşam koşulları, çevre faktörleri, çok yeme alışkanlığı maalesef bu hastalığa davetiye çıkarıyor.

OBEZİTE AMELİYATLARIYLA İLGİLİ BİLGİ VERİR MİSİNİZ?

Ülkemizdeki obezite Avrupa'ya göre biraz daha az. Bugün Amerika başta olmak üzere dünyada obezite ileri bir düzeyde. Tabii ki Türkiye'de de obezite yavaş yavaş artma eğiliminde. Ayrıca dünyada obeziteyle ilgili yapılan tüm ameliyatlar Türkiye'de de başarıyla uygulanıyor. Obezite ameliyatları üçe ayrılır: Tüp mide ameliyatı, gastrik by-pass ve şeker ameliyatı. Bunların hepsini Türk cerrahlar başarılı bir şekilde yapmaktadır. Yurt dışından birçok hasta ülkemize obezite ameliyatı olmak için gelmektedir. Gerek teknik ve gerekse bilgi ve beceride olsun Türkiye, dünyadan geri değildir. Bunu da birçok kez cerrahlarımız kanıtlamıştır.

BAĞIRSAKLARIMIZI YETERİNCE TANIYOR MUYUZ?

Maalesef hayır. Bizim için tüm organlarımız çok önemlidir. Bağırsaklarımız ise hiç bilinmiyor. Bize gelen bazı hastalarımız 10 günde bir tuvalete çıktığını söylüyor. Bu yanlış… Normal bir insan gün aşırı tuvalete çıkmalı. Bağırsakları da buna alıştırmalıyız. Tabii bağırsaklarımızın tembel olmasında yine söylediğim gibi çevresel faktörler ve beslenme alışkanlıkları önemli rol oynuyor.

LAPAROSKOPİK CERRAHİ NEDİR? NERELERDE UYGULANIR? BAŞARI ORANI NASIL?

Laparoskopik cerrahi 1995 yılından sonra tüm dünyada yaygınlaştı. İlk olarak Fransa'da uygulandı. Bu tip ameliyatlarda karnımızda küçük delikler açılıyor. Karın içine yönelik ameliyatları Laparoskopik cerrahiyle başarılı bir şekilde yapabiliyoruz. Bu tür cerrahinin en büyük faydası karnımızda büyük kesikler olmuyor. Hasta daha çabuk iyileşiyor. Normal hayata dönmesi daha kısa oluyor. Bu tür ameliyatlar deneyimli ellerde de hastaya daha az travma yaşatıyor. Fıtık ameliyatlarını, 18 yıldır Laparoskopik cerrahiyle yapıyorum. Fıtık ameliyatları eğer açık yapılırsa yani karın yarılırsa hasta daha geç iyileşiyor. Travması ve ağrıları çok oluyor. Laparoskopik Cerrahiyi, yeni doktorlar daha iyi biliyor. Günümüzde Avrupa'da ve Türkiye'de Laparoskopik Cerrahi başarılı bir şekilde uygulanıyor.

FITIK AMELİYATLARINDA, LAPAROSKOPİK CERRAHİNİN ETKİLERİ NELERDİR? 

Fıtık ameliyatları, Laparoskopik Cerrahiyle biraz daha zor. Bir safra kesesi ameliyatı gibi değil. Batın içi kadar kolay değil. Daha dar bir alan. Fıtık ameliyatları bir de Laparaskopik yapılacaksa çok daha büyük deneyim gerektiriyor. Avrupalı cerrahların yüzde 25'i, Türkiye'de ise sadece yüzde 1'i fıtık ameliyatlarını Laparoskopik yapıyor. Kişisel olarak 2000 yılından beri fıtıkları kapalı yapıyorum. Hasta açısından büyük faydası var. Hasta çabuk iyileşiyor. Ameliyatın ertesi gün arabasına binip gidebiliyor. İki üç gün içerisinde işlerine dönüyor. Açık yaptık mı hasta 1-2 ay iki büklüm geziyor. Ayrıca Laparoskopik ameliyatların nüksetme riski yüzde 2-3'ün altında.

FITIK ÇOCUKLARDA MI, YOKSA YETİŞKİNLERDE Mİ DAHA ÇOK GÖRÜLÜR?

Fıtık hem çocuklarda, hem yetişkinlerde daha sık görülüyor. Çünkü çocukluk çağında bebek doğarken kasığa giden kanallar kapanmıyor. Açık kalıyor. Açık kalınca da doğuştan fıtık oluşabiliyor. Çocuklar ağladığında kasıklarında şişlikler oluşur. Yatınca bu şişlikler kaybolur. Aile bu durumu gözlemliyor. Ve fıtık olduğu kanısına varıyor. Bize başvuruyorlar. Cerrahların en sık karşılaştığı ameliyat türüdür fıtık. Ülkemizde yaşayan insanlarımızın yüzde 4'ünde fıtık vardır. Çok şükür ki ameliyatla bu sorun tamamen gideriliyor. Yeter ki geç kalınmasın. Bir an önce bir cerraha muayene olunsun. Yani diğer hastalıklarda olduğu gibi, fıtıktan korkma, geç kalmaktan kork.

METABOLİK CERRAHİ NEDİR?

Şeker hastalarına uyguladığımız operasyon Metabolik Cerrahidir. Tip-2 Diyabet hastalarımızda İnsüline rağmen şeker oranı düşmüyorsa, ameliyat gerekir. Şeker gözleri ve böbrekleri bozuyor. Ayaklarda yaralar meydana getiriyor. Şeker hastası olan bir insanda 16 yılda böbrek ve gözler gidiyor. Metabolik cerrahinin hedefi, şekeri, kolesterolü ve vücuttaki yağ oranlarını dengeye getirmektir. Metabolik bir operasyon geçiren hastamız kalan ömrünü kaliteli bir şekilde geçiriyor. Yani bu ameliyatlar hastalara büyük faydalar sağlıyor.

TÜRKİYE'DEKİ GENEL CERRAHİ HANGİ AŞAMADA? BAZI İNSANLAR CERRAHLARDAN NEDEN KORKAR?

Türkiye'de cerrahi çok iyi durumda. Cerrahlarımız dünyanın her yerinde yapılan ameliyatları görme ve uygulama şansına sahipler. Ülkemizde çok iyi cerrahlar mevcut. Ben de sık sık Avrupa'ya ameliyatlara girerim. Özellikle Belçika ve Fransa'da cerrahi operasyonlara katılıyorum. Türkiye, özellikle obezite ve şeker ameliyatlarında dünyada söz sahibi bir ülke. Yani cerrahide oldukça mesafe kat ettik. Bizim başarımızı birçok ülke de takdir ediyor.