2 yaşına kadar televizyon izlettirmeyin

Çocuk Gelişim Uzmanı Şenay Yılmaz, uyaran eksikliği ile otizm arasındaki benzerlikleri anlattı… Günümüzde 24 çocukta bir görülen duyusal olgunlaşmamanın neden olduğu 'uyaran eksikliği' artarak ilerliyor. Şehir hayatı, teknoloji, yediğimiz gıdalar, soluduğumuz hava, anne-babanın çalışması, bakıcıların yetersizliği, ebeveynlik becerilerinin zayıf olması, asosyal yaşam gibi birçok neden bu sorunun artmasına neden oluyor.
12 YAŞINDAN ÖNCE TELEFON YOK!
Eskiden oynanan sokak oyunları, yapılan ev ziyaretleri, yenilen doğal gıdalar ve daha içiçe samimi aile ilişkilerinin yerini bilgisayar oyunları, daha bireysel hayatlar ve ambalajlı ürünler aldığı için gelişimin de doğal sektesinden kayması kadar doğal bir sonuç olamazdı.
Televizyon, tablet ve telefon kullanımına yönelik dikkat edilmesi gerekenler şöyle:
0-2 yaş arası çocuklara televizyon izlettirilmemeli. Bu süreç bol bol etkileşim, deneyimsel yaşantıların olduğu aktivitelerle geçmelidir.
2-4 yaş arasındaki çocuğunuzun gün içinde 30 dakikadan fazla olmayacak şekilde (günde 2 defa 15'er dakika), 4-7 yaş arası gün içi toplam 1 saatten fazla olmayacak şekilde televizyon izlemesine müsaade edilebilir.
Çocukların Medya Kullanım Alışkanlıkları Araştırması'nın sonuçlarına bakıldığında, Türkiye'de bir çocuk, ortalama olarak günlük 2 saat 39 dakika cep telefonu ile zaman geçiriyor.
Bir çocuğun tablet edinme yaşı 5-6 yaş aralığı olabilir. Telefon kullanımı için ise aslında ideal yaş 12-13 dür. Ancak maalesef Türkiye de bu yaş 9'a düştü.
Özellikle uyaran eksikliğinin en fazla görüldüğü 0-3 yaş arası çocuklar için önerilerim ise şöyle:
Bu yaş aralığı çocuk için oyun dönemidir.
Bunun için hareket alanı geniş, beden farkındalığını geliştirecek, keşfedecek, deneyimleyecek ortamlarda bulundurun.
Kum havuzları, oyun alanları, parklar, doğa gezileri gibi...
Bol bol ismiyle seslenin. Ayna karşısında onu göstererek ismini söyleyin.
Videosunu çekerek ona kendini izletin.
Benlik algısı zayıf gelişen çocuklar kendilerini fark etmekte zorlanırlar.
Onu, günlük yaptığınız ev işlerine dahil edin. Bir toz bezi ile sehpanın tozunu almak ya da buzdolabı sebzeliğini yerleştirmek gibi...
Sizden bir şey istediğinde elinizi tutup göstermesine izin vermeyin.
Özellikle işaret parmağını kullanmasını isteyin. İşaret parmağı ile gösterme, iletişimin en temel taşıdır. Bol bol işaret parmağınızı kullanarak ona rol model olun.
EŞYALARIN İSMİNİ SÖYLEYİN
Kelime haznesini geliştirmeye çalışın.
Evde yüksek sesle eşyaların ve istediği şeylerin adını söylemek, kelime sözlükleri içeren kitaplar almak bu beceriyi destekleyecektir.
Uyaran eksikliği olan çocuklar yalnız oynamayı tercih ederler, akranlarının içinde oyun oynamayı istemezler. Bu durumlarda zorla o ortamlara girmesini istemek yerine önce eşler kendi aralarında oyun oynayarak çocuğa model olmalı, sonra aşamalı olarak park ortamında, komşu ziyaretlerinde entegre edilmesi sağlanmalıdır. Çocuğunuz diğer çocukları önce izleyecek, sonra yanlarında oturacak, en nihayetinde de onların oyunlarına katılacaktır.
Çocuğunuza yedirdiğiniz ürünlere dikkat edin. Ambalajlı ya da raf ömrü olan gıdalardan olabildiğince uzak tutmaya çalışın.