Serebral palsi belirtileri nelerdir? Serebral palsi genetik mi? Tedavisi nasıl yapılır?

Serebral palsi, bebeğin beyninde kanama gerçekleşmesi, annenin maruz kaldığı bir enfeksiyonun beyne ulaşarak hasar vermesi gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar. Bunun yanı sıra bebeğin yenidoğan döneminde menenjit ve benzeri enfeksiyonlar geçirmesi veya ciddi düzeyde kafa travması yaşaması da serebral palsi hastalığının kendini göstermesine neden olabilir. Serebral palsi hastalığı neden olur sorusu bu şekilde yanıt bulurken ebeveynlerin asıl olarak hastalığın belirtileri hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Zira serebral palsi hastası pek çok çocuk, hasta doğar. Fakat hastalığın belirtilerine uzunca bir süre rastlanmayabilir.

Serebral palsi, farklı tipleri bulunan ve kesin bir tedavisi olmayan bir hastalıktır. Serebral palsi tedavisinde yürütülen süreçte amaç, komplikasyonları önlemek ve hastanın yaşam standartlarını olabildiğince iyi seviyede tutmaktır.

SEREBRAL PALSİ NEDİR?

Bir diğer adıyla beyin felci olarak adlandırılan serebral palsi hastalığı, kasların hareketi ve motor becerilerini etkileyen bir sağlık problemidir. Vücudun koordine bir şekilde hareket etmesini engelleyen bu hastalık aynı zamanda solunum, yeme, içme, konuşma, mesane ve bağırsak kontrolünde de sorun yaratabilir. Çoğu vakada, işitme, görme kaybı gibi durumlara da rastlanmaktadır. Serebral palsi bir hastalık değildir. Beyin hasarı sebebiyle ortaya çıkan kas hareketlerinin kontrolünde yaşanan bir grup belirtidir.

SEREBRAL PALSİ NEDEN OLUR?

Serebral palsi, pek çok neden dolayısıyla ortaya çıkabilir. Serebral palsi vakalarının yaklaşık yüzde 20'lik kısmı, doğum öncesinde, doğum esnasında ya da doğumdan kısa bir süre sonra meydana gelen sorunlardan kaynaklanır. Doğum öncesi, esnası ya da sonrasında ortaya çıkan serebral palsi vakalarının nedenleri şu şekilde sıralanır:

• Oksijen eksikliği
• Geçirilen enfeksiyonlar
• Beyin travması

Hamilelik esnasında geçirilen bazı enfeksiyonlar serebral palsiye sebep olabilir. Bununla birlikte yapısal bozukluğa neden olan gen anormallikleri de serebral palsinin ortaya çıkmasına yol açabilir. Serebral palsiye yol açan enfeksiyon problemlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Kızamıkçık
• Sitomegalovirüs
• Zika virüsü
• Toksoplazma

Öte yandan prematüre (erken doğum) bebekler de serebral palsi açısından riskli grubun içerisindedir. Prematüre bebeklerin beyninin bazı kısımlarındaki kan damarları tam anlamıyla gelişmemiştir, bu durumda beyinde kolayca kanama gerçekleşmesine ve dolayısıyla hasara yol açabilir.

Bebeğin ilk 2 yaşına kadar geçen dönemde geçirdiği birtakım hastalıklar ve maruz kaldığı durumlar serebral palsiye yol açabilir. Bununla birlikte trafik kazası, düşme, sarsılma gibi travmalar dolayısıyla da serebral palsiye rastlanabilir. Yenidoğan döneminde ortaya çıkıp serebral palsiye yol açabilecek hastalıklar ve durumlar aşağıdaki gibidir:

• Menenjit
• Ağır sepsis
• Ciddi dehidrasyon
• Yaralanmalar

SEREBRAL PALSİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Serebral palsi belirtileri oldukça geniş bir yelpazede değerlendirilir. Bazı serebral palsi hastaları yürümekte, konuşmakta, işitmekte problem yaşarken bazıları ise nesneleri kavramakta güçlük çekebilir. Belirtiler gün geçtikte hafifleyebilir ya da daha şiddetli bir hal alabilir. Öte yandan serebral palsiye neden olan beyin hasarı, beynin hangi kısmında gerçekleşti ise serebral palsi belirtileri de ona göre şekillenir. Serebral palsinin en sık karşılaşılan belirtilerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Körlük, nöbet gibi nörolojik sorunlar
• Sürekli olarak vücudun tek bir tarafını kullanmak (Nesneleri sürekli olarak sağ veya elle tutmak, kavramak gibi)
• Besinleri yutmakta güçlük çekme
• Sıklıkla düşme
• Kas koordinasyonunda zayıflık
• Refklekslerde abartı
• Konuşma zorluğu
• Kaslarda sertlik, gevşeklik gibi değişiklikler
• Motor becerilerinde aksaklık

SEREBRAL PALSİ TİPLERİ NELERDİR?

Serebral palsi tipleri, beynin farklı kısımlarını etkiler. Dolayısıyla her bir tip için farklı belirtilerden ve tedavi yöntemlerinden söz edilir. Her tipin kendine özgü spesifik belirtileri mevcuttur. Beş farklı formu bulunan serebral palsi tipleri ve belirtileri şu şekilde sıralanır:

1. Spastik serebral palsi: En yaygın serebral palsi tipidir. Reflekslerde abartıya ve hareket kabiliyetinde düşüşe sebep olur.
2. Atenoid serebral palsi: Vücut hareketlerinin kontrolünü zorlaştırır. Hareketler yavaş, hızlı veya düzensiz olabilir.
3. Hipotonik serebral palsi: Kasların aşırı şekilde gevşemesine sebep olan serebral palsi tidir. Öte yandan konuşma zorluğu, yürümede bozukluk gibi durumların ortaya çıkmasına da sebep olabilir.
4. Ataksik serebral palsi: En az rastlanan serebral palsi tipidir. Koordinasyon sorunlarına sebep olur. Bu tip serebral palsi hastalarının motor becerileri zayıf olur.
5. Karışık tip serebral palsi: Bazı serebral palsi hastalarınd farklı tipler dolayısıyla ortaya çıkan belirtilerin kombinasyonuna rastlanabilir.

SEREBRAL PALSİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Serebral palsinin tam olarak ortadan kaldırılmasına yönelik bir tedavi yöntemi mevcut değildir. Yürütülen tedavi, hastaların yaşam standartlarını yükseltmek, ortaya çıkması muhtemel semptomların önüne geçmektir. Pediatrik nörolog, otopedist, fizyoterapist, ergoterapist, dil ve konuşma terapisti, özel eğitim öğretmeni kontrolünde yürütülen tedavi sürecinde multidisipliner bir yaklaşım söz konusudur.