Mucizevi ve çok iddialı öneriler duyuyorsanız, şüphe edin

Pandemi süreci tüm hasta ve hasta yakınları açısından elbette daha dikkat edilmesi gereken bir dönem oldu. Hastalarımız tedavilerini aksatmadan sürdürüyorlar. Yakınları da onlarla birlikte bu tedavilere eşlik etmekteler. Bu süreçte çeşitli enfeksiyonlardan korunmak kadar, Covid-19'la ilgili önlemlere (maske, mesafe, hijyen kurallarına) dikkat etmek gerekiyor. Bu önlemler büyük ölçüde kemoterapi alan hastalarımızı da koruyor.

"Kemoterapi sırasında beslenme kuşkusuz ki çok önemli, ancak bu konu zaman zaman yanlış anlaşılıyor ve kötüye kullanılıyor. Kanser tedavisi sırasında beslenme tedavisinin amacı mucizeler yaratmak değildir. Kanser tedavisinde beslenme, bilimsel kaynaklarla ortaya konmuş, kanıta dayalı ve 'terzi eliyle dikilmiş' gibi kişiye özel olmalıdır" diyen Uzman Diyetisyen Tuğçe Aytulu, pandemi sürecinde kanser tedavisine devam eden hastaların beslenmeleri ile ilgili önemli bilgiler verdi…

HER KANSER TÜRÜNE FARKLI ÖNERİ

Farklı kanser türlerinin önlenmesine yönelik beslenme önerileri ile kanser tedavileri sırasındaki beslenme önerileri farklılık gösterir. Yani kanseri önlemek için önerilen bazı beslenme önerileri kanser tedavisi sırasında önceliğimiz olmayabilir. Bir örnekle açıklamaya çalışayım; kanserden korunmada önerilen bazı sebze ve meyveler bir mide kanseri cerrahisi sonrası uygun olmayabilir. Kanserden korunmada en az günde 5 porsiyon sebze ve meyve yiyin önerisi, yakın zamanda tüm midesi alınmış bir hasta için doğru bir öneri olmayacaktır.

Her bir kanser türü için tek bir tedavi metodu ve dozu olmadığı gibi, beslenme önerileri de kanserin türüne, hastanın içinde bulunduğu koşullara, tedavi şekline, alışkanlıklarına ve besinsel ihtiyaçlarına göre değişkenlik gösterecektir. Örneğin baş-boyun kanseri tedavisi için radyoterapi alan bir hastaya, meme kanseri sonrası radyoterapi alan bir hastaya planladığımız beslenme tedavisini veremeyiz.

MUCİZEVİ GIDA YOK!

Kemoterapi alan hastalarımız sıklıkla mucize gıda arayışında oluyor. Pandemi bu durumu biraz daha tetikledi. Ancak Covid-19 enfeksiyonundan bizi koruyan mucizevi bir gıda, besin desteği kanıtı yok elimizde. Mucizevi beslenme önerileri beklemek yerine doğru bir beslenme planı uygulamak, hastalığın kendi başına sebep olduğu yan etkilerle ve tedavi sürecinin yan etkileriyle başa çıkmayı kolaylaştırabilir, hastanın tedaviye devamlılığını sağlayabilir.

Kanser tedavisinde sıklıkla gördüğümüz, malnütrisyon dediğimiz ve kabaca 'kötü beslenme' olarak tanımlayabileceğimiz, ancak altta oldukça karmaşık bir tablo olan bir beslenme bozukluğu karşımıza çıkar. Bu süreçte hastaların tedaviye olan uyumu bozulabilir, tedaviyi devam ettirmek zorlaşabilir, kan değerleri bozulabilir. İşte bu noktadan şaşıp yolumuzu besinsel mucizeler aramaya çevirirsek, büyük resmi görememiş oluruz.

TEDAVİNİZİ NE İŞE YARADIĞINI BİLMEDİĞİNİZ BİTKİYLE BOZMAYIN

Diğer taraftan, her hastalıkta olduğu gibi, mucize beklentisi ne yazık ki bir şarlatanlar pazarını da doğuruyor; aşırı yüksek miktarlarda vitamin-mineral uygulamaları, hastanın doktoru ve diyetisyeninin kontrolünde olmayan bitkisel ve 'doğal' ürünler vb. öneriliyor. Bitkilerin doğal olması onların zararsız olduğu anlamına gelmez. Tam tersine, tedavinin etkinliğini, emilimini bozabilir ve zararlı olabilir. Çeşitli bitkileri denemek isteyen tüm hastalara şunu söylerim; "Doktorunuzun sizin için özel planladığı bir medikal tedaviyi, ne işe yarayacağını bile bilmediğiniz bir bitkiyle bozmayın!".

Bugün elimizdeki kanıtlar beslenmenin hastalığın seyrinde önemini ortaya koymuş durumda. Ancak kanser tedavisi ve sonrasındaki takip süreci uzun bir yol... Dolayısıyla beslenme önerilerinin de aynı kalması beklenemez. Tedavi boyunca beklenen yan etkiler değişebileceği gibi, tedavi şekli de değişebilir, buna yönelik beslenme hedefleri de değişebilir. Cerrahi sonrası beslenme tedavisi başlanan bir hastanın, kemoterapi başlangıcıyla birlikte yeni beslenme hedefleri olabilir. Örneğin bulantıyla başa çıkma, proteinleri artırma, ağırlık kontrolü sağlama gibi hedefler belirlenebilir ve izlenir. Burada hastanın ve yakınlarının da uyumu çok önemlidir. Çünkü beslenme tedavisi bir liste vermek değildir, tüm bu hedefler birlikte konulmalı ve izlenmelidir.

KOMŞUNUZUN KULLANDIĞI YÖNTEMİ DENEMEYİN

Beslenme bir bilim dalı, yani herkesin tavsiyesine güvenebileceğiniz bir alan değil. Komşunuzdan, arkadaşınızdan iyi niyetle size tavsiye edilmiş bir ürün, bitki veya yiyecek zararlı veya yanlış olabilir. Mucizevi ve çok iddialı öneriler duyuyorsanız, şüphe edin. Kaynak olarak bilimsel değer taşıyan, dünyada öncülük eden sayfaları takip edebilir, yayınlar okuyabilir veya konusunda onkoloji alanında uzman bir diyetisyenden öneri alabilirsiniz.