Kanserden korunmanın en önemli yolu: Farkındalık ve bilinç

"4 Şubat, Uluslararası Kanser Kontrol Birliği (UICC) tarafından 2008 yılında yazılan 'Dünya Kanser Bildirgesi'nin amaçlarını desteklemek üzere 'Dünya Kanser Günü' olarak anılmaktadır. Dünya Kanser Günü'nün temel amacı, kanserin neden olduğu hastalık ve ölümleri önemli ölçüde azaltmak ve uluslararası toplumu hastalığa karşı bilinçlendirmeyi ve farkındalık oluşturmayı hedeflemektir" diyen Türk Kanser Derneği Sağlık ve Eğitim Direktörü Ezgi Polat, kanserden korunmanın yolları hakkında bilgi verdi…

GEÇ KALMAKTAN KORKUN!

'Kanserden korkma, geç kalmaktan kork', Türk Kanser Derneği'nin eskimeyen bu sloganı aslında çok şey anlatıyor. Basit önlemler, tarama programları ve belirtileri ciddiye alarak kanserle savaşta büyük avantaj sağlamak mümkün. Erken teşhis hakkındaki farkındalık ve bilinç kanserden korunma konusunun en önemli faktörüdür. Özellikle önlenebilir kanser türleri için farkındalık çok önemlidir. Kanser hastalığı üstesinden gelinebilecek bir hastalıktır ama bunun yöntemi asla korkutmak değil bilinçlendirmektir. Yani bizim kanserden korkan değil kansere karşı bilinçli bir topluma ihtiyacımız var.

YARIM BIRAKMAK DA STRES DE TEHLİKELİ

Mevcut tedavisi devam eden hastalar için COVID-19 bulaş korkusu tedavileri sekteye uğratıyor. Kanser hastaları bulaş riski sebebiyle tedavilere gitmekten korkuyor; bu durumda ya gitmiyor ya da farklı psikolojik sorunların ortaya çıktığı görülüyor. Mart 2020'de, Hubei Eyaletinde (Çin'deki en yoğun COVID-19 vakalarının görüldüğü eyalet) bin 90 kanser hastası ve aileleriyle yapılan psikolojik bir araştırmada, COVID-19'un ortaya çıkmasından bu yana, psikolojik sorunları tespit edilen kanser hastalarının yüzde 43.8'inin psikososyal destek talep ettikleri ortaya çıktı. Burada her iki durumda tehlikeli aslında; tedaviye gitmemek, yarıda bırakmak yine hayati tehlikeye neden olur. İkinci durum ise bu kadar korku ve endişe ile tedavilere gitmek kişilerin stresle sürekli iç içe olması ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiler bırakıyor ve bu durumda iyileşmeyi geciktiren, bağışıklığı düşüren en büyük sorunlardan biri olarak yine karşımıza çıkıyor. Kanser hastaları COVID-19 enfeksiyonuna yakalanınca öleceklerini düşünüyor ancak Türkiye'de Sağlık Bakanlığı verilerine bakıldığında COVID-19 enfeksiyonuna yakalanmış bin 523 kişinin bir aylık takibinde ölüm oranı yüzde 5.1'dir. Yani insanların bu kadar endişe içinde kalmasına gerek yok. Kurallar belli 'maske-mesafe-hijyen'. Yani bilinmeli ki doğru tedbirler alındığında pandemi dönemi kanser tedavilerine engel değildir. Kanserden korunmak için önemli ipuçları:

Tütün ve ürünlerinden uzak durun:
Herhangi bir tütün ürünü kullanmak yolunuzu kanserden geçirecektir. Sigara; akciğer, ağız, boğaz, gırtlak, pankreas, mesane, rahim ağzı ve böbrek kanseri gibi birçok kanser türüyle ilişkilendirilmiştir. Tütün çiğnemek ağız boşluğu ve pankreas kanseri ile ilişkilendirilmiştir. Tütün kullanmasanız bile, pasif sigara dumanına maruz kalmak akciğer kanseri riskinizi artırabilir. Tütünden kaçınmak veya bırakmaya karar vermek, hem kendinin hem de çevreniz için verebileceğiniz en önemli sağlık kararlarından biridir. Ve kanserden korunmanın da en önemli parçasıdır.

Sağlıklı beslenin ve doğru kiloda kalın:
Beslenme listesi mutlaka sebze ve meyve ağırlıklı olmalı. Daha fazla posa tüketin. Bu anlamda; tam tahıllı ekmek, sebze, meyve ve kuru baklagiller iyi bir posa kaynağıdır. Doymuş yağlardan uzak durun. Doymuş yağlar yönünden zengin olan kırmızı etin tüketimini haftada 2 kez olarak sınırlayın ve işlenmiş et tüketmeyin. Alkol kullanıyor iseniz azaltın veya bırakın. Fazla kilo ve obezite şuanda 13 kanser türü ile ilişkilendirilmiştir ve gelecekte kanserin temel nedeni olma yolundadır.

Fiziksel olarak aktif olun:
Fiziksel aktivite faydalıdır. Kilonuzu kontrol etmenize yardımcı olmasına ek olarak fiziksel aktivite kendi başına meme kanseri ve kolon kanseri riskini düşürebilir. Herkes su içmek, uyumak gibi fiziksel aktiviteyi normalleştirmeli ve günlük en az yarım saat fiziksel aktiviteyi yerine getirmelidir. Aktiviteler kişilerin sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Bazıları için yavaş tempo yürüyüş iken bazıları için koşu olabilir.

Güneşin zararlı ışınlarından korunun:
Cilt kanseri en yaygın ve en korunabilir kanser türlerinden biridir. Cilt kanserinden korunmak için:

1. Güneş ışığına maruz kalmayın. Özellikle güneş ışınlarının dik geldiği 10.00-16.00 saatleri arasında güneşlenmeyin.
2. Çocuklara gölge kuralını öğretin: gölgenizin boyu sizden daha kısa olduğu zaman, güneş ışınlarının en güçlü olduğu zamandır.
3. Güneş ışınlarından korunmak için, tişört ile güneşlenin, şapka takın, güneş gözlüğü kullanın ve güneş koruyucu kremler sürün.
4. Solaryum gibi yapay bronzlaştırma yöntemlerinden uzak durun.
5. Güneşin kızgın olmadığı saatlerde güneşlenerek D vitamini alımınızı ihmal etmeyin. D vitamini ciltte güneş ışığı etkisi ile üretilen ve belli kanserler için koruyucu etkisi olan bir vitamindir.

Aşılanın:
Kanser korunması belli viral enfeksiyonlardan korunmayı içerir. Hepatit B, insan papilloma virüsü (HPV) aşılanma seçeneklerini doktorunuzla konuşun. Bu aşılar ile karaciğer ve rahim ağzı kanserlerinden korunmanız mümkün.

Güvenli cinsel ilişkiler tercih edin:
Tek eşliliği tercih edin ve cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanın. Ne kadar çok cinsel partneriniz varsa, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (HIV veya HPV gibi) yakalanma ihtimaliniz o kadar yüksektir. HIV veya AIDS'li kişilerin anüs, karaciğer ve akciğer kanseri riski daha yüksektir. HPV en sık olarak rahim ağzı kanseri ile ilişkilendirilir ancak anüs, penis, boğaz, vulva ve vajina kanseri riskini de artırabilir.

Düzenli olarak medikal takipte kalın:
Meme, cilt, akciğer, rahimağzı, kolon kanseri gibi çeşitli kanserler için düzenli aralıklarla yapılan elle muayene ve taramalar kanserde erken tanı şansınızı artırır. Erken tanı ise kanserden kurtulmanın en önemli yoludur.