Yanlış spor ön çapraz bağları yırtar

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Görkem Kıyak, yanlış spor yapma, kazalar, aşırı kilo alımı, hareketsiz yaşam ya da çeşitli hastalıkların neden olabildiği ve kapalı cerrahi olarak bilinen artroskopik cerrahi yöntemleriyle tedavi edilebilen eklem ağrılarının neler olduğuyla ilgili bilgiler verdi…

• Menüsküsler diz içindeki kemikler arasında yerleşen iki adet fasulye şeklindeki dokudur.
• Bu dokular; yürüme, koşma, zıplama gibi hareketlerde iki kemik arasında ortaya çıkan basıncı emip yayarak, eklem kıkırdağının zarar görmesini engeller.

• Menüsküsler zamanla oluşan dejenerasyon (hareketsiz yaşam, kilo alımı ve genetik etmenler ile) ya da travmaya bağlı olarak yırtıldığında, eklem hareketlerinde takılma ve ağrıya neden olurlar.
• Ayrıca eklem içinde serbest olarak hareket eden yırtılmış menüsküs parçası, kıkırdak yüzeyde tıraşlanmaya ve açılmaya neden olur.
• Cerrahide amaç; mümkün olan en fazla menüsküs dokusunu koruyarak, yırtılmış menüsküs parçasını eklem içinden uzaklaştırmak ya da mümkünse özel dikişler kullanarak menüsküs dokusunu onarmaktır.

AĞRI VE ŞİŞLİK OLUŞUR

• Ön çapraz bağ, diz içinde orta ön tarafta yer alan bağdır. Kaval kemiğinin tek ayak üzerinde dönme hareketinde öne doğru kaymasını engeller.

• Yaralanması, genellikle spor sırasında şiddetli burkulma (futbol, basketbol, voleybol, kayak vb.) sonrasında gerçekleşir. Yaralanan diz üzerinde yapılan dönüş hareketlerinde, dizde boşalma hissi ve bu boşalma hissi sonrası ağrı ve şişlik şikayetleri oluşur.
• Dizde tekrarlayan boşalmalar sonucu, zamanla kıkırdak ve menüsküs hasarları oluşması kaçınılmaz olur. Bu durumu önlemek için ön çapraz bağı yeniden fonksiyonel hale getirilmesi gerekir.
• Yeniden yapılacak ön çapraz bağ için ya hastanın kendi bacağından alınan ya da kadavradan hazırlanıp steril şekilde paketlenmiş tendonlar kullanılır.

• Alınan greftlere yırtılan ön çapraz bağın şekli verildikten sonra, anatomik pozisyonda açılan kemik, tünellerin içine sabitlenerek ön çapraz bağ onarımı yapılır.

OMUZ ÇIKIĞI GENÇLERDE KİREÇLENME NEDENİ

• Tekrarlayan omuz çıkıkları, sıklıkla travma sonrası omuz ekleminin etrafını saran kapsülün yırtılması sonucu oluşur.
• İlk defa oluşan omuz çıkıklarının tedavisinde omuz ekleminin yerine oturtulmasından sonra fizik tedavi yeterli olur.
• Tekrarlaması durumunda ise yırtılan eklemin cerrahi olarak onarılması gerekir. Tekrarlayan zedelenmeler, genç yaşta eklem kireçlenmesine yol açar. Cerrahi tedavi, omuz eklemi içine açılan 3 adet 2 cm boyutunda kesiden gerçekleştirilir.

UYUTMAYAN AĞRI: TENDON YIRTIĞI

• Omuz kas tendon yırtıklarının yüzde 90'ı, tıbbi olarak rotator kılıf olarak adlandırılan kas grubundaki bir kas parçasının omuz başına bağlandığı parçada oluşur.
• Kolun yana açılmasına ve dışa döndürülmesine yardımcı olan bu kastaki yırtıklar, ağrı ve kuvvetsizliğe neden olur.
• Ağrı, omuz başından başlayarak kola ve dirseğe doğru yayılır, uyurken yırtık omuz üzerine yatıldığında daha şiddetli hissedilir.
• Yırtıklar, omuz altı boşluğa açılan 2 cm boyutlarında 3 adet kesiden ulaşılarak, kemikten ayrıldığı yere yeniden tutturulur.

EKLEM KIKIRDAĞI YARALANMASINA DİKKAT!

• Eklem kıkırdağı yaralanmaları; herhangi bir vücut ekleminde darbeye (burkulma, düşme vb.), ilerleyen yaşa veya çeşitli romatizmal hastalıklara bağlı olarak yıpranma sonucu oluşurlar.
• Tedavisinde belli başlı 4 yöntem uygulanır: Ağrının belli oranda azaltılmasına yardımcı olmak için eklem kıkırdağını düzgünleştiren "debridman" denilen traşlama işlemleri uygulanır. Eklemin küçük bir bölgesinde lokal olarak bulunan kıkırdak yaralanması – açılmalarında mikrokırık yöntemi uygulanır. Mozaikplasti yöntemi, eklemin esas yük taşıyan bölgelerindeki kıkırdak açıklığını doldurmak için kullanılır. Otolog kondrosit implantasyonu yönteminde ise hastanın kendi kıkırdak hücrelerinin kültür ortamında çoğaltılıp kıkırdak açılmasının olduğu bölgeye nakledilir.