Asperger sendromu dereceleri nelerdir? Asperger sendromu testi nasıl yapılır, belirtileri nelerdir?

Otizmin farklı bir dalı olarak bilinen Asperger sendromu ya da bozukluğu, çocukluk döneminde başlayan ve bir ömür yaşamı etkileyen bir hastalıktır. Genellikle 4-11 yaşlarında Asperger sendromu tanısı konulmakla beraber; bir takım belirtileri de bulunmaktadır. Öyle ki, rutini sevme, aşırı içine kapaklık, tekrarlayıcı davranışlar, konuşma sırasında göz temasından kaçınma, aşırı detaycılık, konuşmada tekrara düşmek gibi belirtileri vardır.

ASPERGER SENDROMU NEDİR?

Asperger sendromu (AS) ya da Asperger bozukluğu, sosyal etkileşimde zorluklar ve sınırlı, stereotipik ilgi ve etkinliklerle tanımlanan otistik spektrum bozukluklarından (OSB) biridir.

AS diğer OSB'lerden dil ve bilişsel gelişimde genel bir gecikme olmamasıyla ayrılır. Her ne kadar standart tanı ölçütleri arasında belirtilmemişse de motor sakarlık ve atipik dil kullanımına sıklıkla rastlanır.

ASPERGER SENDROMU BELİRTİLERİ

Asperger sendromu belirtileri, tanının doğru konulması açısından önem arz eder. Zira, Asperger sendromu belirtileri ile bu rahatsızlık, diğer otizm türlerinden ayırt edilir. Genel anlamı ile semptonlar şu şekildedir;

• Konuşabilmelerine rağmen sohbeti başlatma ve sürdürmede zorluk yaşarlar.
• Rutini sever, değişiklikten hoşlanmazlar.
• Aşırı derecede içine kapanıktırlar.
• Tekrarlayıcı davranışlar sergiler, tekdüze konuşurlar.
• Karşısındaki konuşurken değişen ses tonunu anlamaz, esprileri algılayamazlar.
• Konuşmalar resmi, göz kontağı zayıftır.
• Bir iki konuda aşırı ilgili olup detaycı olabilirler.
• Sevdiği konularda aşırı konuşur, tek taraflı sohbete dalarlar.
• Motor becerilerinde yaşıtlarına göre öğrenme daha geç gerçekleşir.

ASPERGER SENDROMU TEDAVİSİ

Asperger sendromu tedavisi için tek bir yöntem yoktur ve çeşitli müdahalelerin etkinliği yalnızca sınırlı veri ile desteklenmektedir. Müdahaleler belirtileri ve işlevselliği geliştirmeye yöneliktir. Tedavinin ana yöntemi davranışsal terapidir ve zayıf iletişim becerileri, takıntılı ya da yineleyici rutinler ve sakarlık gibi özel bozukluklar üzerine yoğunlaşır. AS'i olan bireylerin büyük çoğunluğu farklılıklarıyla başa çıkmayı öğrenebilmektedir ama bağımsız bir yaşam sürebilmeleri için sürekli moral desteğe ve teşvike ihtiyaçları olabilir.

Araştırmacılar ve AS'li kişiler, AS'in iyileştirilmesi gereken bir hastalık ve normalden bir sapma olduğuna dair görüşlerden uzaklaşılıp, bunun bir engellilikten çok farklılık olduğu görüşüne yakınlaşılmasını sağlamıştır.

uygun sosyal, iletişimsel ve mesleki becerileri öğretmeye çalışmaktır ve multidisipliner değerlendirmeye sonucunda çocuğun gereksinimlerine göre belirlenir. Her ne kadar ilerlemeler kaydedildiyse de özel müdahelelerin etkinliğini kanıtlayan veriler sınırlıdır.

AS için ideal tedavi yöntemi, zayıf iletişim becerileri ile obsesif ve yineleyici rutinlerden oluşan ana belirtilere hitap eden terapilerdir. Müdahale ne kadar erken olursa o kadar iyi olduğunda hemfikir olunsa da en iyi tedavi paketi diye bir şey yoktur. AS tedavisi diğer yüksek işlevli OSB tedavilerine benzer ancak dil becerilerini, sözel iletişimin güçlü yanlarını ve sözlü olmayan iletişim zayıf yanlarını da dikkate alır. Tipik bir tedavi programının içeriği genelde şöyledir:

• daha etkili bireylerarası etkileşim için sosyal beceriler eğitimi;
• anksiyete ya da duygusal patlamalar ile ilgili stres ile başa çıkmayı geliştirici, ve obsesif ilgiler ile yineleyici rutinleri azaltıcı bilişsel davranış terapisi;
• depresyon ve anksiyete gibi sorunlar için ilaç tedavisi;
• algısal bütünlük ve motor koordinasyon için mesleki ya da fizik tedavi;
• normal karşılıklı konuşmanın pragmatik yanlarını öğreten konuşma terapisi ile sosyal iletişimi geliştirici müdaheleler;
• özellikle evde kullanılacak davranışsal teknikler üzerine ebeveynlerin eğitimi ve desteklenmesi.

Davranışsal temelli müdahele programları üzerine yapılan çalışmaların çoğunluğu en fazla beş katılımcının incelendiği vaka çalışmalarıdır ve genellikle kendini yaralama, saldırganlık, uyumsuzluk, stereotipi, ya da içten gelen dil kullanımı gibi birkaç davranışsal sorunu inceler; yan etkilerin üzerinde durulmamıştır. Sosyal beceriler eğitiminin popülerliğinin yanı sıra etkinliği kesin olarak kanıtlanmamıştır. Çocuklarında AS ile ilgili davranış sorunları olan ebeveynlerin eğitim modeli üzerine tesadüfi kontrol yöntemiyle yapılan bir çalışma sonucunda bir günlük grup çalışması ya da altı özel ders alan ebeveynlerin daha az davranışsal sorun bildirdikleri, özel ders alan ebeveynlerin ise AS olan çocuklarında daha az yoğun davranış sorunları bildirdikleri görülmüştür. AS olan erişkinlere ve büyük çocuklara verilen meslek eğitimi, iş görüşmesinin ve işyerinin görgü kurallarını öğretmek açısından yararlıdır, ayrıca organizasyon yazılımları ve cep bilgisayarları AS olanların iş ve gündelik yaşamlarını programlamaları için faydalı olmaktadır.

OTİZMDEN FARKLARI NELERDİR?

Otizm yaşamın ilk 3 yılında ortaya çıkmasına karşın, genellikle Asperger sendromlu çocuklar bebeklik yıllarını diğer bebeklerle aynı sağlıkta geçirir. Otizmde konuşma geriliği varken genellikle Asperger sendromunda konuşmaya başlama ve konuşma normaldir. Bilişsel ve dil gelişimi olarak otizmden ayrılır. Otizmli çocuğa göre Asperger sendromlular nispeten daha konuşkan hatta ilgi duyduğu alanlarda aşırı konuşkandır. Toplumla uyumlu olmadıklarını bilirler, otizmli çocuk bunun farkında değildir.