Afet sonrası psikolojik destek ne zaman yapılmalı?

Uzman Klinik Psikolog Cemre Ece Gökpınar, ülkemizi derinden sarsan deprem afeti sonrası ortaya çıkması muhtemel travmatik etkilere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Doğal afet sebebiyle yaşanan travmaların kişide öfke oluşturabildiğini ifade ederek, ilk aşamada kabullenemeyiş ve inkar etme sürecinin yaşanabileceğini vurguladı. Gökpınar, psikolojik müdahalenin inkar ve öfke sürecinden sonra yapılmasını, öncelikle telkin etmek yerine acıların paylaşılmasını tavsiye etti.
İLK ANDA AFETİN FİZİKSEL ETKİLERİ ÖNEMSENİYOR
Travma anlarında ya da akut anlarda kişinin şok etkisi yaratacak bir durumla karşılaşabildiğini belirten Gökpınar, "Birey ilk önce içerisinde bulunduğu durumun yarattığı psikolojik etkilerden ziyade, kendisinde fiziksel olarak bir problemin olup olmadığına bakar. Fiziksel yaralanmalar ve çevresel olaylar kontrol altına alındıktan sonra travmadan kaynaklı psikolojik etkiler söz konusu olmaya başlayabilir" dedi.


TRAVMALAR ÖFKE OLUŞTURABİLİYOR
Doğal afet sebebiyle yaşanan travmaların kişide bir öfke oluşturabileceğini belirten Gökpınar, "Kişi bir kabullenemeyiş ve inkâr etme süreci yaşar. Daha sonra tanık olunan afetin psikolojik etkileri bireyin kişisel hayatına fiziksel olarak yansıyabilir. Örneğin uyku düzensizlikleri, iştah kaybı gibi belirtiler fiziksel olarak görülen ilk belirtiler olarak tanımlanabilir. Kişi yaptıklarından keyif almamaya başlama, geleceğe dair umutsuzluk, kaygı içerisinde olma, en ufak bir seste irkilme, korkma gibi birtakım travmatik belirtiler yaşayabilir" dedi.


PSİKOLOJİK İLK YARDIM
Bir afet sırasında fiziksel olarak bir hasar yoksa ve şok yaşanıyorsa psikolojik olarak rahatlatmak amacıyla yapılan ilk müdahalenin psikolojik ilk yardım olarak tanımlandığını kaydeden Gökpınar, "Bu süreçte afetzede önce kayıplar sebebiyle depresif bir süreç yaşar. Daha sonra anksiyete süreci meydana gelir. Travma sürecinden uzaklaşıldıkça yıllar içerisinde bireyde bir kabullenme süreci oluşur. Bu evreler arasında ise inkâr etme ve öfke duyma evresi atlatıldıktan sonraki süreç, psikolojik yardım alınması gereken en uygun süreç olacaktır. Çünkü bireyin inkâr ettiği bir şey ona yardımcı olamaz. Kabulleniş gereklidir" dedi


TELKİN ETMEYE ÇALIŞMAYIN
ŞOK etkisi yaşanan ilk aşamada, henüz travma süreci tam sonlanmamışken psikolojik bir müdahale yapmanın doğru olmayacağını vurgulayan Gökpınar, şöyle dedi: "Bizim ruhsal olarak açılan yarayı görmemiz lazım. Afet süreci hâlâ yaşanıyorken bireye psikolojik bir tedavi ya da müdahale girişiminde bulunmak kişiyi rahatlatmayacaktır. Aksine böyle bir durumda bireyden negatif reaksiyon alınması muhtemeldir. Kişinin açılan psikolojik yaralarının gün yüzüne çıkması müdahale için en uygun zamandır. Bu süreçte yapılması gereken telkin etmeye çalışmak değil, bireyin acılarını paylaşmak ve acılarına ortak olmaktır."
AFETZEDELERİN ACISINA ORTAK OLUNORTAK
GÖKPINAR, "Yaşanan kayıplar ve yas tutma sürecinde olaya uzaktan şahit olanların üzerine düşen görev, afeti yaşayanların ve kayıpları olan insanların acılarına ortak olmaktır" dedi.