Mikroplastik tehlike diyabet ve kanseri tetikliyor

5 Haziran Dünya Çevre Günü'ydü. Dünya Çevre Günü'nde mikroplastik tehlikesini ele alan Türk Toraks Derneği bu konuda önemli verilere dikkat çekti. Türk Toraks Derneği Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Sebahat Genç, "İnsan sağlığının ve evrende yaşam şansı bulabildiğimiz tek yer olan dünyamızın geleceğinin tehdit altında olduğu, yaşadığımız iklim krizi, hava kirliliği ve deprem felaketi nedeniyle kayıplarımızın olduğu bu dönemde Dünya Çevre Günü'nü önemsiyoruz. Bu yıl, daha az bahsedilen ama yine çok önemli bir sorun olan plastik kirliliğine vurgu yapmak istiyoruz" dedi.

YILDA 90 BİN PLASTİK PARÇACIĞI VÜCUDA GİRİYOR
Plastik kirliliğine dikkat çeken Prof. Dr. Genç, günde 2 litre plastik şişeden su içen kişilerin yılda 90 bin plastik parçacığını vücutlarına aldığını belirterek şunları söyledi: "Plastik sorununun en büyüğü, gözle görülemeyecek ve okyanuslara, havaya, toprağa dağılmış durumda olan yüz milyarlarca 'mikroplastik'tir."
Plastik atıklarının aşınma ve bozunma yolu ile mikro ve nanoparçacıklara ayrıldığını belirten Prof. Dr. Genç, "Boyutları 0,001 ile 5 mm arasında değişen mikroplastikler ve 0,001 mm'den daha küçük olan nanoplastikler, nihayetinde deniz ürünleri ve hatta meyve ve sebzeler aracılığıyla besin zincirimize girmekte, yediğimiz yiyeceğe, içtiğimiz suya ve hatta soluduğumuz havaya karışmaktadır" dedi.
Deniz ürünlerinde, bal, sofra tuzu, şişelenmiş maden suları gibi yiyecek ve içeceklerde mikroplastik varlığına rastlandığına dikkat çeken Prof. Dr. Genç, şöyle dedi: "Düzenli kabuklu deniz hayvanı tüketen bireylerin yılda yaklaşık 11 bin adet mikro- ve/veya nanoplastik tükettiği tahmin edilmektedir" dedi.
KANSERE YOL AÇAN KİMYASALLARI HAREKETE GEÇİREBİLİR
Prof. Dr. Genç, Viyana Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki araştırma ekibinin çalışmasını da örnek olarak gösterdi. Prof. Dr. Genç, şunları söyledi: "Viyana Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki araştırma ekibi, mide-bağırsak yolundan geçen parçacıkların bağırsak mikrobiyomunun bileşiminde değişikliklere yol açtığını belirterek, bu değişikliklerin obezite, diyabet ve kronik karaciğer hastalığı gibi metabolik hastalıklarla bağlantılı olduğuna dikkat çekmiştir. Çalışmada, parçacıkların, lokal inflamasyonu ve bağışıklık yanıtını tetikleyebileceği ve özellikle nanoplastiklerin kanser oluşumunda rol oynayan kimyasalları harekete geçirebileceği saptanmıştır."

BEBEKLERİ DE ETKİLİYOR
Prof. Dr. Genç, mikroplastiklerin, plasentayı etkileyerek, bebeklerde düşük doğum ağırlığı ile ilişkili olduğunun da ortaya konduğunu söyledi. Prof. Dr. Genç "Ayrıca plastiklerin içeriğinde bulunan Akrilonitril, Bisfenol-A ve Fitalat gibi kimyasalların kanserojen olduğu, meme kanseri ve prostat kanserine yol açabilecekleri bildirilmiştir" dedi.
PLASTİK İSTİLASI
"Dünyamız, plastikler tarafından istila edilmektedir" diyen Prof. Dr. Genç, şunlara dikkat çekti: "Her yıl, yarısı yalnızca bir kez kullanılmak üzere tasarlanmış 400 milyon tondan fazla plastik üretilmekte, bunun ancak yüzde 10'undan azı geri dönüştürülmekte, tahminen 19-23 milyon ton plastik göller, nehirler ve denizlerde son bulmaktadır. Bugün plastik, çöplüklerimizden taşmakta, okyanuslara sızmakta, zehirli dumana dönüşerek atmosfere salınmakta ve gezegenimizin sağlığını tehdit etmektedir. 60 yıldır biriken plastik atıkların oluşturduğu çöp adaları, dev boyutlara ulaşarak KITA olarak adlandırılabilecek boyutlara gelmiştir. Pasifik Okyanusu'nun ortasındaki devasa atık yığını kabaca, 1,6 milyon km2 (Türkiye'nin 2,5 katı) genişliğine ulaşmıştır."
KİRLİLİĞE DUR DE!
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından bu yılın temasının plastik üretimini ve kullanımını azaltmak üzerine olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Genç, "Ekonomik Kalkınma ve İş birliği Örgütü (OECD)'ne göre, dünyada plastik atık son 20 yılda iki misli arttı ve 2019'da yılda 353 milyon tona ulaştı. Yine OECD'ye göre, gerekli önlemler alınmadığı taktirde, plastik atıkların 2060'a gelindiğinde üç misli artacağı öngörülmektedir. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), plastik atıkların 2040'a kadar yüzde 80 azaltılmasını amaçlamaktadır."