Tartışmalı davaların adresi belli olacak

Türkiye'nin gündemini sarsan ve "anti-darbe yasası" olarak tanımlanan yasa değişikliği, "Bu düzenleme daha önce yürürlükte olsaydı, darbe planı yaptığı iddia edilen generaller, karargâhtan gözaltına alınabilir miydi?" sorusunu gündeme getirdi. Düzenlemenin mimarlarından Meclis Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya, "Öyle olması gerekirdi. Askerin ayışığı ile günışığı ile ne ilgisi var?" değerlendirmesini yaptı. İyimaya, şunları söyledi: "Asker kişilerin yargılanmaları konusu zaman zaman sivil ve askeri yargı arasında görev uyuşmazlıklarına neden oluyordu. Bu sorun şimdiye kadar, Uyuşmazlık Mahkemesi kararı ile aşıldı. Uyuşmazlık Mahkemesi, örneğin asker kişilerin ağır cezayı gerektiren özellikli suçları işlemeleri halinde eskiden DGM'lerde yargılanmasına karar veriyordu. Artık DGM'lerin yerine kurulan geniş yetkili Ağır Ceza Mahkemelerinde yargılama yapılacak. Bugüne kadar mahkemeler görev transferi yaparken şimdi biz, demokrasi transferi yaptık."

YARGITAY KARARLARI
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 250'inci maddesi kapsamına ve dolayısıyla eski DGM'ler yerine kurulan Geniş Yetkili Ağır Ceza Mahkemelerinin görev alanına giren suçlar arasında, Anayasal düzen, hükümet ve parlamentoya karşı suçlar da bulunuyor. Yani, "darbe suçu maddeleri" olarak da bilinen bu suçu işleyen kim olursa olsun, soruşturma ve dava yapmak, Geniş Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi Başsavcılığı'nın görev alanında. "Cunta maddesi" olarak tanımlanabilecek "askeri komutanlıkların gaspı" suçunu düzenleyen CMK'nın 317'inci maddesiyle ilgili suçları soruşturup yargılamasını yapmak da Geniş Yetkili Ağır Ceza Mahkemeleri'nin görev alanına giriyor. Ancak darbe veya cunta hazırlığı, askeri görevle ilgili bir suç olarak görülürse sivil savcılar ve mahkemeler bu konuda soruşturma veya kovuşturma (dava) yürütmekten çekinebilecekleri için bu son düzenlemenin etkili olduğuna dikkat çekiliyor.
ŞEMDİNLİ ÖRNEĞİ
Sivil savcılar bu nedenle dava açar ve sivil mahkeme yargılamayı yaparsa temyiz aşamasında Yargıtay'ın "bu askeri suçtur, bu nedenle yargılamanın askeri mahkemede görülmesi gerekir" deme ihtimali bulunuyor. Nitekim Şemdinli davası da sivil mahkemelerin görev alanında olan ve CMK'nın 250'inci maddesiyle yetkili mahkemelerin yargılama yetkisinde olduğu TCK'nın 312'inci maddesinden, yani "hükümete karşı isyan"dan açılmıştı. Yargıtay dosyayı, "görev suçudur, askeri mahkemede yargılanmaları gerekir" diyerek askeri mahkemeye göndermişti.
BAKANIN YASA KEYFİ
Perşembe gece yarısından sonra TBMM Genel Kurulu'ndan geçen ve askerlere sivil yargı yolunu açan düzenleme Türkiye'nin gündemine oturdu. Adalet Bakanı Sadullah Ergin'in, tasarı yasalaştıktan sonra rahatlayan hali, SABAH objektifine böyle takıldı.