Tansu Çiller: Ya bitecek, ya bitecek

Tansu Çiller, 1993'te Başbakanlığı döneminde önce "Kürt sorunu ve terörle mücadele sadece silahla değil, sosyal kültürel ve bireysel tedbirlerle desteklenmeli" diyerek Kürtçe televizyon ve seçmeli ders öneriyordu. Çiller bu konuda siyasi partilerden destek alamadı. Kısa bir süre sonra İspanya'daki gibi BASK Modeli önerdi. Öneriye çok şiddetli tepki gelmesi üzerine Çiller, "Ben böyle bir şey söylemedim" dedi. Çiller aynı yıl içerisinde bu defa "Ya bitecek ya bitecek" diyerek PKK'ya haraç veren işadamlarının listesini çıkardıklarını söyledi. Çiller döneminde PKK'ya karşı çok yoğun operasyonlar yapıldı ve çok sayıda faili meçhul cinayet işlendi. 1994 yılında Meclis'te bulunan DEP milletvekillerini işaret eden Çiller "PKK'yı Meclis'ten atacağız" dedi. Leyla Zana'nın da içerisinde olduğu milletvekilleri gözaltına alındı ve cezaevlerine gönderildi. 2001 yılında Çiller bu kez kamuoyunun karşısına daha ılımlı bir raporla çıktı ve TRT'den birkaç saat Kürtçe yayın istedi.
'KÜRT YOKTUR, KART-KURT VAR'
Bülent Ecevit: Kürt Sorunu yoktur ağalık sorunu vardır
Necmettin Erbakan: Bu ülkede Türkler de var, Kürtler de var. 'Türküm, doğruyum, çalışkanım' dersen, onlar da 'Ben de Kürdüm daha doğruyum, daha çalışkanım' der.
Mehmet Ağar: Dağda silah tutacaklarına, düz ovada siyaset yapsınlar.
Yıldırım Akbulut: Kürtçe dil değil şivedir. Burada gerilla harbi oluyor.
Erdal İnönü: Ana dili Kürtçe olan insanların ana dillerini konuşmalarına izin verilmeli. Resmi dil Türkçe olmalı ama ana dil eğitimi güvence altına alınmalı.
Murat Karayalçın: Yasaklar olmasaydı PKK ilk yıllarda etkili olmayabilirdi.
Hüsamettin Cindoruk: "Sadece düz ovada siyaset yapmakla Kürt meselesi çözülemez. Silahla Kürt meselesi çözülmez. Asıl silah bırakılırsa bu mesele çözülür.
Numan Kurtulmuş: Bu ne PKK'nın meselesidir ne Abdullah Öcalan'ın meselesidir. Ne uluslararası güçlerin meselesidir. Bu Türkiye'de asırlardır birlikte yaşamış Türk ve Kürt halklarının birlikte çözmeleri gereken bir meseledir.
Muhsin Yazıcıoğlu: Sorun Kürt veya Türk sorunu değil bir sistem sorunudur.
Kenan Evren: Kürt diye bir şey yoktur. Bu, Güneydoğu'daki insanlarımızın, karda yürürken ayaklarından çıkan kart kurt diye seslerden oluşmuş bir kavramdır.
TOBB HAZIRLADIĞI RAPORU İKİ TARAFA DA BEĞENDİREMEDİ
İş dünyasından Kürt Meselesi için hazırlanan ve en çok ses getiren raporların başında 1995 yılında Yalım Erez'in başkanlığında Prof. Dr. Doğu Ergil tarafından hazırlanan "Doğu Sorunu Teşhisler ve Tespitler" isimli rapor oldu. Raporu hazırlayan Yalız Erez yıllar sonra yaptığı açıklamada, "Raporu ne PKK beğendi, ne de muhalefet edenler" dedi.
TÜSİAD: DİL YASAKLARI, ANAYASAL ENGELLER KALDIRILSIN
TÜSİAD, Kürt sorununu tespit etmek ve çözüm önerilerinde bulunmak için dörtten fazla rapor hazırladı. 1997'deki raporda anadilde eğitim ve televizyon-radyo yayını konusunda açıklık olmadığı ve Anayasa'daki dil yasakları ve mevzuattaki öteki sınırlamaların kaldırılması gerektiği ifade edildi. 2001'deki rapor ise düşünce özgürlüğü, seçim sisteminin antidemokratikliği gibi konular› kapsamaktaydı.