Giriş Tarihi: 9.12.2009
En önemli kazanım istihbarat paylaşımı
Erdoğan, Obama'nın terörle mücadelede kritik askeri techizat desteği sözü verdiğini belirtti diplomatik gözlemciler de en önemli kazanımın 'anlık istihbarat paylaşımı' olduğunu söyledi
Başbakan Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Barack Obama ile görüşmesinden "çantası dolu" dönüyor. Diplomatik gözlemciler, Ankara'nın masaya getirdiği 8 dosyadan 5'inin Beyaz Saray'da destek gördüğünü; İran, Ermenistan ve Ruhban Okulu konularında ise yöntem farklılığının öne çıktığını belirtti. Erdoğan'ın önceki gün söylediği 'yeni milat' sözüyle, ABD ile terörle mücadeleye ilişkin anlık istihbarat paylaşımını ve insansız hava aracı gibi kritik techizatın teminini kastettiği açıklık kazandı.
KAZAN KAZAN STRATEJİSİ
Beyaz Saray'daki buluşma 2 saat 45 dakika sürdü. Masaya gelen "Afganistan, Kıbrıs, Irak, ekonomi ve demokratik açılım" başlıklarında Ankara ile Washington'un bakışı büyük ölçüde örtüştü. Erdoğan'ın "istediğini aldığı" dosyalar ve mutabakat noktaları şöyle:
1- AFGANİSTAN'A GÜÇ YOK: Obama'nın 30 bin Amerikan askeri daha göndereceği Afganistan'da, Türkiye'nin desteği "çatışma bölgeleri dışında" olacak. Erdoğan-Obama görüşmesinde Genelkurmay 2. Başkanı Org. Aslan Güner'in de bulunması Ankara'nın konuyu ele alış biçimi açısından da gösterge oldu.
2- KUZEY IRAK GÜNCELLENDİ: 5 Kasım 2007'deki Bush-Erdoğan görüşmesindeki gibi PKK'nın Türkiye-ABD ve Irak'ın ortak düşmanı olduğu Obama-Erdoğan görüşmesinde de teyit edildi.
3- AÇILIMA ÖVGÜ: Obama, "Çok da kolay olmayan etnik ve dini azınlıkların sorunlarının çözümü için siyasete katılmaları yolunda çaba gösteren Erdoğan'ı tebrik ediyorum" dedi. Bundan Irak Bölgesel Kürt Yönetimi üzerinde Kandil'in tasfiyesi için ağırlığını koyacağı kanaati pekişti.
4- KIBRIS'TA ÇÖZÜM ARZUSU: Kıbrıs konusunu Erdoğan açtı. Erdoğan, "Kıbrıs'taki görüşmelerin Mart 2010'da yapılacak seçimlere kadar verimli sürmesi için ABD'nin desteğini istedik. Sürecin iyi işlemesi nisanda kurulacak hükümeti de etkileyebilir. BM Genel Sekreteri'nin riyasetinde bu çalışmaların yapılması faydalı" dedi.
5- YENİ EKONOMİK MODEL: Türkiye ile ABD arasındaki ticari ilişkilerin artırılması için karşılıklı iki bakan görevlendirildi.
BEYAZ SARAY'IN BAKIŞI
"İran, Ermenistan ve Ruhban Okulu" konularında ise yöntemlerde ayrılık olduğu kaydedildi. Bu başlıklar şöyle:
1-OBAMA: İRAN TEHLİKELİ: Obama, "Türkiye'nin, İran'la komşuluk ilişkilerini anlayışla karşılıyoruz. Ancak İran'ın nükleer programı barışı tehdit ediyor. Daha fazla ikna edileceğini sanmıyoruz" değerlendirmesini yaptı. Erdoğan ise "Barışın egemen olduğu dünyada çözümü diplomasiyle sağlayabiliriz. İran'ın barışçıl amaçlı nükleer enerji santrali kurmasına olumsuz yaklaşmıyoruz. Nükleer silah noktasında bizim aracı olabiliriz" görüşünü savundu.
2- ERMENİSTAN PROTOKOLÜ Obama, Türkiye ile Ermenistan'ın imzaladığı protokoller için "Bir an önce hayata geçmesi iki tarafın da yararına" dedi. Obama, ABD kongresine birçok kez sunulan sözde soykırım tasarılarını anımsatarak, "Nisan ayına kadar gelişme olmazsa kongreden geçebilir" mesajı verdi.
3- RUHBAN OKULU: Obama, Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılması beklentisini yansıtırken Erdoğan Batı Trakya'daki Müslüman Türk azınlığa dikkati çekti, ilk etapta yetimhaneyle ilgili adım atılacağı sinyalini verdi.
Görüşmede demokratik açılım süreci de Irak ekseninde ele alındı. ABD Başkanı, gelişmelerin Irak'a ve bölgeye olumlu yansıyacağını belirtirken Erdoğan, Türkiye'nin PKK ile mücadelede talep ettiği helikopter ve insansız hava aracı beklentisini anımsattı. Erdoğan, ABD'nin daha önce terörist ilan ettiği üç PKK'lı isme ek olarak PKK'nın ele başlarının da bu kapsama alınmasını istedi. Erdoğan, Türkiye ile ABD'nin terörle mücadelede yürüttüğü birlikteliğe dikkat çekti. Erdoğan, Obama'nın yeni sözler verdiğini belirterek şunları söyledi: "Anlık istihbaratta çok ciddi sıkıntılarımız vardı. Bu karardan sonra anlık istihbarat paylaşımında ciddi avantaj sağladığımızı söyleyebilirim. Bazı araç gereç temininde (insansız hava aracı) ABD ile paylaşımda bulunduk. Bu süreç devam ediyor. Daha da güçlendirilmesi önem arz ediyor. Bu yeni milat olacaktır."
EN ÖNEMLİ KAZANIM
Diplomatik gözlemciler, Başkan Bush'un 5 Kasım 2007'deki görüşmelerden sonra anlık istihbarat paylaşımı konusunda verdiği direktifin Başkan Obama tarafından da güncellenerek devam ettirilmesinin önemli olduğunu belirttiler ve "Şu anda Bush dönemine ilişkin çok sayıda başkanlık talimatı yürürlükten kaldırılıyor. Ancak PKK'ya karşı istihbarat paylaşımının yeni başkan tarafından da sürdürülmesi kararlığı bu görüşmenin en önemli kazanımlarından biri" dediler.
'NE KADAR KONUMUZ VARMIŞ'
Başkan Obama, heyetler arası görüşmenin başladığı sırada elindeki listeye bakarak, ele almak istediği konu başlıkları sıraladı ve ardından, "Sizinle görüşecek ne kadar çok konumuz varmış. Ben bile saymaktan yoruldum" diyerek, gülümsedi. Obama'nın gülümsemesi Türk heyetinin de görüşmeye sıcak bir havada girmesini sağladı.
KAZAN KAZAN STRATEJİSİ
Beyaz Saray'daki buluşma 2 saat 45 dakika sürdü. Masaya gelen "Afganistan, Kıbrıs, Irak, ekonomi ve demokratik açılım" başlıklarında Ankara ile Washington'un bakışı büyük ölçüde örtüştü. Erdoğan'ın "istediğini aldığı" dosyalar ve mutabakat noktaları şöyle:
1- AFGANİSTAN'A GÜÇ YOK: Obama'nın 30 bin Amerikan askeri daha göndereceği Afganistan'da, Türkiye'nin desteği "çatışma bölgeleri dışında" olacak. Erdoğan-Obama görüşmesinde Genelkurmay 2. Başkanı Org. Aslan Güner'in de bulunması Ankara'nın konuyu ele alış biçimi açısından da gösterge oldu.
2- KUZEY IRAK GÜNCELLENDİ: 5 Kasım 2007'deki Bush-Erdoğan görüşmesindeki gibi PKK'nın Türkiye-ABD ve Irak'ın ortak düşmanı olduğu Obama-Erdoğan görüşmesinde de teyit edildi.
3- AÇILIMA ÖVGÜ: Obama, "Çok da kolay olmayan etnik ve dini azınlıkların sorunlarının çözümü için siyasete katılmaları yolunda çaba gösteren Erdoğan'ı tebrik ediyorum" dedi. Bundan Irak Bölgesel Kürt Yönetimi üzerinde Kandil'in tasfiyesi için ağırlığını koyacağı kanaati pekişti.
4- KIBRIS'TA ÇÖZÜM ARZUSU: Kıbrıs konusunu Erdoğan açtı. Erdoğan, "Kıbrıs'taki görüşmelerin Mart 2010'da yapılacak seçimlere kadar verimli sürmesi için ABD'nin desteğini istedik. Sürecin iyi işlemesi nisanda kurulacak hükümeti de etkileyebilir. BM Genel Sekreteri'nin riyasetinde bu çalışmaların yapılması faydalı" dedi.
5- YENİ EKONOMİK MODEL: Türkiye ile ABD arasındaki ticari ilişkilerin artırılması için karşılıklı iki bakan görevlendirildi.
BEYAZ SARAY'IN BAKIŞI
"İran, Ermenistan ve Ruhban Okulu" konularında ise yöntemlerde ayrılık olduğu kaydedildi. Bu başlıklar şöyle:
1-OBAMA: İRAN TEHLİKELİ: Obama, "Türkiye'nin, İran'la komşuluk ilişkilerini anlayışla karşılıyoruz. Ancak İran'ın nükleer programı barışı tehdit ediyor. Daha fazla ikna edileceğini sanmıyoruz" değerlendirmesini yaptı. Erdoğan ise "Barışın egemen olduğu dünyada çözümü diplomasiyle sağlayabiliriz. İran'ın barışçıl amaçlı nükleer enerji santrali kurmasına olumsuz yaklaşmıyoruz. Nükleer silah noktasında bizim aracı olabiliriz" görüşünü savundu.
2- ERMENİSTAN PROTOKOLÜ Obama, Türkiye ile Ermenistan'ın imzaladığı protokoller için "Bir an önce hayata geçmesi iki tarafın da yararına" dedi. Obama, ABD kongresine birçok kez sunulan sözde soykırım tasarılarını anımsatarak, "Nisan ayına kadar gelişme olmazsa kongreden geçebilir" mesajı verdi.
3- RUHBAN OKULU: Obama, Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılması beklentisini yansıtırken Erdoğan Batı Trakya'daki Müslüman Türk azınlığa dikkati çekti, ilk etapta yetimhaneyle ilgili adım atılacağı sinyalini verdi.
Görüşmede demokratik açılım süreci de Irak ekseninde ele alındı. ABD Başkanı, gelişmelerin Irak'a ve bölgeye olumlu yansıyacağını belirtirken Erdoğan, Türkiye'nin PKK ile mücadelede talep ettiği helikopter ve insansız hava aracı beklentisini anımsattı. Erdoğan, ABD'nin daha önce terörist ilan ettiği üç PKK'lı isme ek olarak PKK'nın ele başlarının da bu kapsama alınmasını istedi. Erdoğan, Türkiye ile ABD'nin terörle mücadelede yürüttüğü birlikteliğe dikkat çekti. Erdoğan, Obama'nın yeni sözler verdiğini belirterek şunları söyledi: "Anlık istihbaratta çok ciddi sıkıntılarımız vardı. Bu karardan sonra anlık istihbarat paylaşımında ciddi avantaj sağladığımızı söyleyebilirim. Bazı araç gereç temininde (insansız hava aracı) ABD ile paylaşımda bulunduk. Bu süreç devam ediyor. Daha da güçlendirilmesi önem arz ediyor. Bu yeni milat olacaktır."
EN ÖNEMLİ KAZANIM
Diplomatik gözlemciler, Başkan Bush'un 5 Kasım 2007'deki görüşmelerden sonra anlık istihbarat paylaşımı konusunda verdiği direktifin Başkan Obama tarafından da güncellenerek devam ettirilmesinin önemli olduğunu belirttiler ve "Şu anda Bush dönemine ilişkin çok sayıda başkanlık talimatı yürürlükten kaldırılıyor. Ancak PKK'ya karşı istihbarat paylaşımının yeni başkan tarafından da sürdürülmesi kararlığı bu görüşmenin en önemli kazanımlarından biri" dediler.
'NE KADAR KONUMUZ VARMIŞ'
Başkan Obama, heyetler arası görüşmenin başladığı sırada elindeki listeye bakarak, ele almak istediği konu başlıkları sıraladı ve ardından, "Sizinle görüşecek ne kadar çok konumuz varmış. Ben bile saymaktan yoruldum" diyerek, gülümsedi. Obama'nın gülümsemesi Türk heyetinin de görüşmeye sıcak bir havada girmesini sağladı.
DİĞER