Zeytinler, gerek sağlığa olan yoğun katkılarıyla, gerek içine girdiği yemek ve unlu mamullere verdiği olağanüstü lezzet ile ülkemizde de dünyada da en çok tercih edilen besinlerden biridir. Yetiştiriciliği ile yüz binlerce kişiye istihdam sağlayan bu besinler neredeyse istisnasız her hanenin sofrasına bir şekilde girmektedir ve tüketimi gerçekleşmektedir.
1-) Gemlik Zeytini: Türkiye'de en çok tüketilen ve talep gören zeytin türü gemlik zeytinidir. Bu zeytin, Marmara Bölgesi'nde yetişir ve buradan pek çok yere dağıtımı gerçekleştirilir. Siyah sofralık zeytinler arasında en çok aranan tür olan gemlik zeytini, yağlı bir yapıya sahiptir. Bu nedenle sofrada tercih edildiği gibi yağ çıkartmak için de tercih edilir.
2-) Patos Zeytini: Karadeniz bölgesi, yalnızca çay, fıstık ve balık yönünden ülkemizi besleyen bir bölge değildir. Karadeniz'de daha birçok şey yetişir ve patos zeytini de bunlardan biridir. Patos zeytini özellikle Trabzon ve civarında yaygın olarak yetişir. Bu zeytin türü genelde sofralık olarak tüketilir.
3-) Çelebi Zeytini: Yine bir Marmara türü olan çelebi zeytini, Marmara bölgesinde bulunan zeytin ağaçlarının %5'ini meydana getirmektedir. Aşı ile çoğalmakta olan çelebi zeytini, yeşil zeytinler sınıfında yerini alır ve sofralıktır.
4- Domat Zeytini: Domat zeytini, ülkemizde yoğun miktarda üretilen zeytin türlerinden bir tanesidir Ege yöresinin iki güzel kenti olan Manisa ve İzmir'in birçok ilçesinde domat zeytini yetiştiriciliği yapılmaktadır. İri boyuttaki bu zeytinlerin yaklaşık %20 kadarı yağ ile doludur. Marketlerde sıklıkla gördüğümüz dolgulu (içinde biber ve badem olan) zeytinler bu türden elde edilmektedir. Etli olmasının avantajı bu şekilde görülür.
5-) Erkence Zeytini: İzmir'de yetiştirilen bir başka tür zeytindir. Ege'de ilk olgunlaşan zeytin türü budur. Yağ oranı fazla olan bu zeytin yeteri kadar olgunlaşmamışsa acı olacaktır çünkü erkence zeytini dalındayken acı bir tadı vardır. Marmara yönünden esen rüzgarlar bu acılığını doğal bir yolla almış alırlar. Erkence zeytini halk arasında hurma zeytin olarak da bilinir.
6-) Çekişte Zeytini: Diğer bir adıyla kırma zeytin, iri zeytin türlerindendir. İzmir'in Torbalı, Kiraz ve ödemiş ilçelerinde, Aydının ise Nazilli, Yenipazar ve Sultanhisar bölgelerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır.
7-) Ayvalık Zeytini: Yağlık zeytinlerden olan ayvalık zeytini, içerisinde yaklaşık olarak %27 miktarında yağ bulundurur. Bu zeytinlerin yağı altın sarısıdır. Olgunlaşmasının son evresinde ayvalık zeytinleri pembe renk alırlar. Sofralarda çok sık tercih edilen bir zeytin türüdür.
8-) Eşek Zeytini: İsmi yüzlerde gülümsemeye neden olan bu zeytin İzmir'in Ödemiş ilçesinde yoğun miktarda yetiştirilir. Çekirdeği de neredeyse eti kadar iri olan bu tür %21 oranında yağlıdır. Zeytinin etli kısmı epey serttir bu nedenle uzun süre bekletilebilir.
9-) Halhalı Zeytini: Güneydoğu Bölgesi'nde yetişir. En yoğun Mardin, Antep, Maraş ve Hatay'da üretimi vardır. Yeşil kırma türüdür. Soğuğu sevmez ve sıcak iklimlerde yetişir.
10-) Memecik Zeytini: İri bir zeytindir hem sofrada hem de yağlık olarak kullanımı mümkündür. Ayrıca Tekir, Şehir ve Gülümbe gibi isimlerle de anılır.
Zeytinler genel olarak sıcağı seven besinlerdir ve sıcak iklimlerde yetişirler. Bunun için Ege, Akdeniz ve Güney Doğu Anadolu'da sık sık yetiştiriciliği yapılır. Soğuğa dayanıklı zeytin sayısı az olsa bile hiç yok değildir. Gemlik, Memecik ve Domat zeytinleri soğuğa karşı dayanıklılığı ile bilinen zeytinlerdir.
Zeytinler tek bir tür değildir ve birden çok zeytin türü vardır. Zeytinler genelde yağdanlık ve sofralık olarak çeşitlendirilirler. Gemlik zeytini, memecik zeytini, domat ve erkence zeytini yağlı yapıya sahip zeytinlerdir ve bu amaçla kullanımı pek yaygındır. Fakat bu saydıklarımız yağdanlık olarak da sofralık olarak da kullanılabilirler. Patos zeytini, çekişte zeytini ve halhalı zeytini gibi zeytin çeşitleri de genellikle sofralık olarak tüketilirler.
Ülkemiz ve dünyamızda yetiştiriciliği yapılan zeytin çeşitleri ve isimleridirler.
