2200 yıl önce Türkler tarafından yapılan mühendislik harikası!

Karız Kanalları Tanrı Dağlarından topladığı suyu 60 km çölün altından geçirerek Turfan' daki yerleşim birimlerine götürüyor. Çinliler bu kanalları ülkelerindeki üç harikadan biri olarak gösteriyorlar. Bu kanallar bundan 2 bin 200 yıl önce Uygur Türkleri tarafından yapılmış. Kanalın derinliği 110 metreden başlıyor. Kanallar çölün altından ağ gibi örülmüş. Tarihte kuyu kanalları olarak adlandırılan Karez kanalları, yöre insanlarının Tanrı Dağlarında eriyen kar sularının yer altına sızmasından oluşan sudan yararlanması için inşa edilen bir sulama projesi. Aralıklarla açılan kuyular yardımıyla tarım alanları sulanıyor. Tanrı Dağları ile Turfan arasındaki bölge çöl olduğundan suyun aşırı sıcaktan buharlamaması için Karız su kanalları yeraltında inşa ediliyor.. Turfan'ın su ihtiyacının yüzde 30'u, hala bu yer altı kuyuları olan Karez kanallarından sağlanıyor. Karez kanallarını Çinliler tarafından 'Yer altındaki büyük kanal' olarak adlandırılıyor. Karez kanalının tarihini ve şimdiki özelliklerini anlatmak üzere oluşturulan sergi, bölgeyi ziyaret edenler tarafından büyük ilgi görüyor. Karez kanalı müzesinde yer altı su kanallarının üç boyutlu maketi, insanoğlunun doğa koşullarına nasıl meydan okuduğunu net bir şekilde gösteriyor. Tanrı Dağlarından yüzyıllardır bölge halkına hizmet veren yer altı kanalları 1,5 metre yükseklikte, 60-70 cm genişlikte inşa edilmiş ve günde 858 metreküp su taşıyor. Ancak bugün bu oran neredeyse üçte bir oranında düşmüş durumda. 2 bin 500 yıl önce sadece yerçekimi kullanılarak çalışması sağlanan Karız Kanalları, 60 kilometre uzaktaki kurak Turfan bölgesini bereketli vaha haline getirmiş D.A.S.T. Arteam'in 1995 ve 1997 yıllarında Mısır'da Saha Çölü'nde gerçekleştirdikleri çalışma, 21 yıl sonra bile orjinalliğini koruyor. 100 bin metrakere alanda, 8 bin metreküp kumun yerinden çıkarılmasıyla oluşturalan eser, Google Earth'den de görülebiliyor. Kızıldeniz ile dağların arasındaki bölgeye yapılan çalışmada spiral şeklindeki yükselti ve çukurların ortasında bir de havuz bulunuyor. Ekip 'Desert Breath' (Çöl Nefesi) isimli eserlerini tanımlarken, çölün zihinlerde oluşturduğu 'Sonsuzlukta yaşam' düşüncesini yansıttıklarını ifade ediyor. Google Maps programından erişilen uydu fotoğrafları dünyanın dört bir yanında gizemli yapıları ve şekilleri ortaya çıkarıyor. Google'la takılan bu gizemli yapıların bir çok kesim tarafından merak ediliyor. İşte bu merak Estonyalı fotoğrafçı Kaupo Kikka'ı Sina Çölü'ne kadar sürükledi. Gördüğü bu gizemli şeklin peşine düşen fotoğrafçı buraya vardığında ise muazzam bir yer buldu. Karşınızda; çölün tam ortasında hiç kullanılmamış ve çok uzun süre önce inşa edilmiş bir açık hava sineması… Fotoğrafçının verdiği bilgiye göre, çılgın bir Fransız tarafından yaptırılmış olan sinemada ne yazık ki hiç bir film gösterilememiş. Sinemanın yapılış hikayesi şöyle: 2000'lerin başında çılgın bir Fransız bir gün kendini Sina çölünde buluverir. 'Çölün ortasında neden bir açık hava sineması olmasın?' fikri de o zaman aklına gelir. Paris'e döner ve proje için para bulur. Sonra Kahire'ye gidip eski bir sinemanın orijinal eski koltuklarını ve projeksiyon ekipmanını satın alır. Sina'ya döner ve elektrik için bir jeneratör ve sinema perdesini taşıması için de dev bir traktör bulur. Böylece ilk gösterim için her şey hazır gibidir. Lokal otoriteler Fransız bir adamdan gelen bu projeden rahatsız olur. Prömiyerin gerçekleşeceği gece her şey şüpheli bir şekilde kötü gider. Jeneratör sabote edilir ve 'Dünyanın Sonundaki Sinema'da hiçbir film gösterilemez. Hala ilk günkü haliyle çölün ortasında duran sinemayı görüntüleri internette büyük ilgi çekmişti, Ancak aylar sonra tekrar bölgeye gidenler gördükleri manzara karşısında şoke oldu. Yıllardır zamana direnen sinema meraklı turistlerin talanına uğramaktan kurtulamadı.