Ev işlerinde yardımcı robot dönemi başlıyor

Silikon Vadisi'nde bulunan robot geliştirme şirketi Willow Garage'ın görüntü uzmanı Gary Bradski, "Algı, dokunma, planlama ve tutma gibi biyolojinin yarattığı basit hareketleri robotlara yaptırmak son derece zor. Bu çok şaşırtıcı bir şey gibi geliyor çünkü bu hareketler insanlar için çok basit" diyor. Robotların kullanım alanları görevlerin genelde mükerrer olduğu sanayi alanında sürekli artıyor. Ancak yine de fiziksel dünyada çaba harcamadan nesneleri hareket ettiren ya da hareket eden insanların yerini tutamıyor.

EV İŞİ YAPABİLEN ROBOTLAR DEVRİM YARATIR

Araştırmacılar robotlara temel hareket ve algı özelliklerini yaptırmanın devrim niteliğinde olacağını söylüyor. Böyle bir gelişmenin olması durumunda yaşlıların bakımı için robotlar kullanılabilir. Hatta üretim faaliyetlerini yurtdışına kaydıran şirketler, bu işleri daha az işçiye ihtiyaçları olsa da ABD'ye geri getirebilir. Bu devrimi gerçekleştirmenin önündeki engeller, yapay zekânın önündeki konuşma ve duyma gibi engellerden çok daha çetin.

YAPAY ZEKA GEREKLİ

1960' larda ilk yapay zekâ araştırmalarını gerçekleştiren ABD Savunma Bakanlığı'na bağlı İleri Araştırma Projeleri Ajansı (Darpa), şimdilerde robot kol ve el geliştirmek için 3 yeni projeye destek veriyor. Amaç, şimdi yaklaşık 100 bin dolara mal olan bu ürünleri çok daha ucuza üretmek. Günümüz robotları genelde kısıtlı koşullar altında tek bir görevi yürütebiliyor. Araştırmacılar bu robotların yeteneklerini "zayıf" olarak tanımlıyor. Ne kadar küçük olursa olsun, farklı bir şeyle karşılaşınca işlerini yapamıyorlar. Ayrıca yeni bir şey yapmalarını isteyince programlanmaları son derece sıkıntılı bir süreç.

YETENEKLER SIRAYLA GELİŞTİRİLECEK

Araştırmacıların çoğu robotların yeteneklerini sırayla geliştirmeyi hedefliyor. Bir robota bir yetenek öğretiyorlar. Sonra bir yetenek daha. Umutları, yeterince yetenek öğretilen bir robotun belli bir süre sonra insanları taklit edebilecek yetenek dağarcığına ulaşması. Bazıları ise bu yönteme kuşkuyla yaklaşarak gerçekten işe yarayacak makineler için yapay zekâ konusunda büyük atılımların gerçekleşmesi gerektiğini, ancak bu şekilde robotların bugünkü kısıtlamaları atlatabileceğini söylüyor. Günümüzün daha gel işmiş robotlarının kısıtlamaları, Berkeley'deki California Üniversitesi'nde okuyan bir grup öğrencinin geçen sene internette yayınladığı bir havlu katlama deneyinde görülebilir: Ürkütücü bir şekilde insana benzeyen bir robot, büyük bir el becerisiyle bir sepet havluyu köşelerine dikkat ederek ve kırışıklıkları düzelterek katlıyor ve düzgün bir şekilde üst üste koyuyor. İzleyici daha sonra videonun aslında videonun normalden 50 kat hızlı olduğunu öğreniyor. En iddialı ve maliyetli robotik kol araştırmaları bile etkileyici sonuçlar vermedi. Örneğin Şubat ayında NASA ve General Motors'un ortaklaşa geliştirdiği becerikli bir robot olan Robonaut 2, bir uzay aracıyla Uluslararası Hava İstasyonu'na götürüldü. Mühendisler, uzay aracı takvimindeki sıkışıklık yüzünden robotu çalıştıran yazılımın tam olarak bitmeden gönderildiğini itiraf ediyor. Robot uzmanı Rodney Brooks, "'Yumurta mı tavuktan çıkar, tavuk mu yumurtadan' ikilemine düştük. Hangi sensorların ya da algı algoritmalarının kullanılacağını gerçekten kimse bilmiyor çünkü işler durumda bir el geliştiremedik. Ayrıca bir kavrama stratejimiz olmadığı için kimse nasıl bir el tasarlanacağını bilemiyor" diyor. Brooks 2008'de düşük maliyetli yeni nesil robotlar geliştirmeyi amaçlayan Boston merkezli Heartland Robotics şirketini kurdu. SRI International, Sandia Ulusal Laboratuarları ve iRobot'un Darpa tarafından finanse edilen robot kol ve el geliştirmeye yönelik çalışmalarında iyimser olmak için bazı gerekçeler var. Kısa süre önce SRI'ın laboratuarında, Stanford Üniversitesi'nde yüksek lisans yapan John Ulmen ve Dan Aukes isimli iki öğrenci, robotların insan yeteneklerine kavuşması yolundaki önemli bir adımın son rötuşlarını yaptı: İnsanlara özgü kusursuz bir dokunma hissiyle kavrayacak, dört parmaklı bir el. Üç eklemli parmakların her biri üç boyutlu bir yazıcı tarafından tek adımda üretiliyor ve sonra akıllı telefonlardaki dokunmatik ekranların yapımında kullanılan malzemelerden elde edilen "deri" ile kaplanıyor. Yine de insanların çaba harcamadan yaptığı görevleri yapabilecek güçte ve esneklikte bir yazılım yok. Bu, makinelerin algısında bir atılım gerektirecek. Darpa'nın ARM adı verilen Otonom Robot Manipülasyonu projesinin müdürü bilgisayar mühendisi Gill Pratt, "Bunun Watson'ın yaptığından çok daha zor olduğunu söyleyebilirim. Dünya çeşitli şekillere sahip ve birbirini kapatabilen nesnelerden oluşur. Bir algı sisteminin bunu anlaması gerekiyor ve bunu yapabilmesi için bir çocuğun sağduyusuna sahip olması lazım" diye ekliyor.

BEYAZ SARAY ALGI ÇÖZÜMLERİ YARIŞMASI DÜZENLEDİ

Bradski Mayıs ayında Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Ajansı'nın da desteğiyle Algı Çözümleri Yarışması'nın (Solutions in Perception Challenge) ilkini düzenledi. Yarışmada, süpermarket ve eczanelerin raflarında yaygın olarak bulunan 100 ürünü tanıyabilen robotun tasarımcısına 10 bin dolar ödül verilecek. Ödülün bir kısmı, robotları ürünlerin yüzde 80'ini tanıyabilen ilk ekibe verilecek. Şanghay'daki bir robot konferansında düzenlenen yarışmada, yarışmacıların hiçbiri yüzde 80 hedefini tutturamadı. En iyi skoru, robotlarının adını Brett koyan Berkeley ekibi aldı. Brett, 50 nesnenin bulunduğu daha küçük bir ürün grubunun yüzde 68'ini tanımayı başardı. Ekip ayrıca çamaşır yıkayabilen ve katlayabilen bir robot üretmedeki çabalarında ilerleme kaydetti. Kısa süre önce robotu ne kadar hızlandırdıklarını gösteren yeni bir video yayınladılar. Grubun lideri olan Berkeley'den bilgisayar mühendisi Pieter Abbeel, "Nihai hedefimiz kirli çamaşır sepetinden, katlanmış temiz çamaşıra kadar süreci bir robota yaptırmak" diyor.