Dizel motorlar neden az yakıt tüketiyorlar?

Otomobil sahiplerinin merak ettiği konulardan birisini Otohaber'den Onno Usta cevapladı.

Dizel ile benzinli motorların çalışma prensipleri birbirlerinden farklıdır. Benzinli motorlarda sıkıştırma oranı, benzinin ateşleme ve genleşme özelliği yüksek olduğu için, yanma anında belli sınırlar içerisinde kontrol edilmesi gerekir. Benzinli motorun çevriminde sıkıştırma özelliği ve güç ile torku üretirken yüksek devirlerde de çalışabiliyor. Yüksek devirlerde yüksek güç elde etmek, yakıt tüketiminin artmasına neden olurken günümüzde giderek yaygınlaşan turbo uygulamaları da hem yakıt tüketiminin azalmasına, hem de motor veriminin artmasına neden oldu. Dizel motorlar, benzinliler gibi yüksek ateşleme gücüne sahip değiller ama yüksek sıkıştırma oranı sayesinde havayı sıkıştırırlar.

Hatta kızdırma bujileriyle ısınan ve sıkışan havanın üzerine yüksek basınçla püskürtülen atomize edilmiş mazotun patlaması kolaylaşır. Dizel motorlar özellikle yüksek sıkıştırma özelliğinin de etkisiyle düşük devirlerde maksimum tork üretirler. Dizel motorların çalışma özellikleri dikkate alındığında krank mili, piston kolu, piston ve volan gibi malzemelerin benzinli motorlara göre çok sağlam olması gerekiyor. Çünkü motorun ürettiği maksimum tork ve gücü de düşük motor devirlerinde elde ederler. Mazotun yanma ve alev yayılma hızı da benzine göre daha yavaş olduğu için yüksek motor devirleri elde etmek mümkün olmaz.

Mesela aynı hacimdeki bir benzinli motorla, dizeli ele alalım. Benzinli motor, 6000 d/d'de maksimum gücünü elde edebiliyorsa, muadili dizel motor bu gücü 3500-4000 d/d'de elde eder. Sonuç olarak motorun toplam gücü aynı olsa da 4000 d/d'de elde edilen güçle, 6000 d/d'de elde edilen güç aynı değildir. Çünkü benzinli motor, 4000 d/d'de ortalama güç üretirken maksimum güç elde etmek için 2000 d/d daha gerekecektir. Dizel motor, düşük devirle çalıştığı için daha az yakıt harcar ve zaten mazotun da litre fiyatının benzine göre daha ucuz olması sayesinde ekonomiyi ön plana çıkartır. Son yıllarda da dizel motorlarda görev yapan yüksek basınçlı yakıt sistemi ve turbo besleme sayesinde dizellerin gücü ve performansı daha da arttı. Eskiden dizel motorlu bir araç 3000-3500 d/d'de 100 km/s'ye ulaşırken şimdi 1700-2000 d/d'de aynı hıza ulaşıyor ve bu sayede daha fazla performans ve ekonomi yapıyor.