Bilim insanları, uzayda ilk defa fare embriyosu büyüttü

Uzay'daki mikro yer çekimi ve yüksek radyasyon koşullarında embriyo gelişimini inceleyen araştırmacılar, ilk defa uzayda büyütülen fare embriyosunun sağlıklı gelişimini sürdürdüğünü tespit etti.

Bilim insanları, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) ilk defa fare embriyosu büyüttü.

Araştırmanın başyazarı Teruhiko Wakayama ve ekibinin laboratuvarda hazırladıkları dondurulmuş fare zigotları, Ağustos 2021'de SpaceX roketiyle ISS'e gönderildi.

Mikro yerçekiminde geliştirilen fare blastosistleri. (Wakayama ve diğerleri, iScience, 2023)

ISS'teki astronotlar, 2 hücreli embriyo (zigot) kültürünü rahim dışında hayatta kalabilecekleri azami süre olan 4 gün boyunca büyüttü ve kimyasal işlemlerle bozulmasını önleyerek Dünya'ya geri gönderdi.

Araştırmacılar, mikro yer çekimi ve yüksek radyasyon ortamında büyütülen fare embriyolarında DNA ve yapı bozulması gözlemlenmediğini, fetüs ve plasenta oluşumuna normal ilerleme saptandığını belirtti.

Uzaydaki yüksek radyasyonun, embriyoların DNA dizilimine zarar vermemesinin kısa süreli maruz kalmayla açıklanabileceği değerlendiriliyor.

Wakayama, Dünya'dan Mars'a 6 aydan uzun süren yolculuklarda gebelerin de bulunması ihtimaline önlem olarak çalışmanın, sürecin güvenliğini teyit etmede önemli bir adım olduğunu kaydetti.

Sonuçların uzayda memeli türlerin çoğalmasının mümkün olabileceğine işaret ettiğini söyleyen Wakayama, mikro yer çekiminde doğumun zorluklarının henüz bilinmediğini vurguladı.

Farelerin gebeliğin ikinci yarısında 9 ila 11 günlüğüne NASA aracılığıyla uzaya gönderildiği önceki çalışmalarda, gebe farelerin Dünya'ya döndükten sonra normal gelişimini tamamlamış ortalama ağırlıkta yavrular doğurduğu tespit edilmişti.

Wakayama'nın ekibi, ISS'e gönderilen embriyoların Dünya'ya dönüşünde dişi farelere tekrar enjekte edilerek sağlıklı yavruların oluşumunu ayrıca ISS'e fare sperm ve yumurtaları göndererek döllenmenin başarısını incelemeyi planlıyor.

Araştırmanın sonuçları, "iScience" dergisinde yayımlandı.