1600 yıllık gizem ortaya çıktı

Tarih boyunca 3 medeniyete başkentlik yapan İznik'te İ.S. 5. yüzyılda yapıldığı düşünülen bir kilise ortaya çıktı. Fotoğrafları incelerken kiliseyi fark eden Uludağ Üniversitesi (UÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Şahin, suların çekilmesinin tarihi yapının ortaya çıkmasında etkili olduğunu söyledi.
Hristiyanlık tarihinin önemli merkezlerinden biri olan Bursa'nın İznik ilçesinde göl altında kalmış bir kilise ilk kez havadan görüntülendi. Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından İznik'in tarihi kültürel mirasının havadan görüntülenmesi esnasında fark edilen tarihi yapının bazı kaynaklarda bulunan ama izine rastlanmayan Aziz Peteres Kilisesi olabileceği tahmin ediliyor. İnciraltı bölgesi ve balıkçı barınağı yakınlarında, halk plajının 25 metre açığında bir görüntülenen kiliseyi incelemeler esnasında ilk fark eden Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Şahin, kilisenin bölgede yapılacak olan bilimsel çalışmalar için önemli bir rehber olacağını söyledi.

İznik Belediye Başkanlığı ve İznik Kaymakamlığı'nın isteği doğrultusunda üniversite olarak başlatılan İznik'in UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi kapsamına alınması çalışmaları kapsamında araştırma yapılırken kiliseye rastladıklarını dile getirdi. Daha önce Bursa Büyükşehir Belediyesi'nden bir ekip tarafından havadan çekilen fotoğraflar ve videoları teker teker taradıklarını belirten Şahin, bu esnada antik dönemde Askania gölü olarak anılan İznik Gölü'nün kıyısında kıyıdan yaklaşık 20 metre açıkta 1.5-2 m derinlikte söz konusu kiliseyi fark ettiklerini anlattı.

GÖLÜN İÇİNDE KİLİSE

Yapının 3 koridordan oluşan bazilikal bir plana sahip olduğuna dikkat çeken Şahin, "Bu tür yapılar Roma çağında moda olmuş ve aslında mahkeme binaları olarak kullanılmışlardır. İ.S. 313 yılındaki Milano Fermanı'ndan sonra Hristianlık dini resmi olarak kabul edilince, dindar Hristiyanlar tarafından bazilika formu, temel kilise planı olarak kabul edilmiştir. Göl altında tespit edilen yapı, doğu-batı istikametinde uzanması, doğu ucunda apsisin yer alması ve bazilikal planı sebebiyle bir kilise olmalıdır" dedi.

"İ.S. 5. YÜZYILDA İNŞA EDİLDİĞİNİ TAHMİN EDİYORUZ"

Yapının anıtsal formunun Ayasofya kilisesine olan yakın benzerliğinden dolayı kilisenin İ.S. 5. yüzyılda inşa edildiğini düşündüklerini kaydeden Şahin, "İ.S. 740 yılındaki büyük depremde yapı yıkılmış ve su altına gömülmüş olmalıdır. Yapı ile ilgili bilgiler İznik Müze Müdürlüğü ve Kültür ve Turizm Bakanlığına gönderilmiş, alanın 1. Derece Arkeolojik Sit kapsamına alınması için gerekli başvuruda bulunulmuştur. Eğer gerekli olan izinler alınırsa, yapıda sualtı araştırmalarının yapılmasını planlıyoruz. Bu kalıntı İznik'te sualtı sergisi açısından da önemli bir potansiyelin bulunduğuna işaret etmektedir" diye konuştu.

"SULARIN ÇEKİLMESİ KİLİSENİN ORTAYA ÇIKMASINI SAĞLADI"

Şahin, kilisenin kime ait olduğu konusunda Bizans uzmanları ile birlikte detaylı araştırmalar yapacaklarını anlattı. Bölgedeki yerli halkın bahsedilen yerde bazı kalıntıların olduğunu bildiğini kaydeden Şahin, suların çekilmesinin kilisenin daha net ortaya çıkmasında etkili olduğunu açıkladı. Şahin, şöyle devam etti:
"Daha önce bazı kalıntılardan dolayı kilise fark edilmemişti. Bu sene kurak geçmesi yüzünden suyun çekilmesi söz konusu. Bu kilisenin ortaya çıkmasında etkili. Aynı zamanda göl suyundaki sıcaklığın düşmesi de kilisenin fark edilmesini sağladı."