İtalya'da bir Harran...

Adriyatik Denizi kenarında bir liman kenti olan İtalya'nın Bari şehrine 50 km uzaklıktaki tarihi Alberobello kasabası ilginç bir aşinalığa sahip bizler için. Çünkü burası bizim Şanlıurfa'nın meşhur Harran evlerini andırıyor. Andırıyor mu? Hayır! Neredeyse birebir kopyası. Harran'ın kümbet evlerinin taştan birer kopyası olan koni şeklindeki ve orasının yerel deyimiyle söyleyecek olursak 'trulli' evleri binlerce turistin uğrak yeri. Geçmişi 16. yüzyıla dayanan ve UNESCO Dünya Mirası arasındaki Alberobello kasabasında, halen 1200 koni şeklinde ev bulunuyor. Bunlardan bazısı ev, bazısı ise turistik malzeme satan dükkan olarak hizmet veriyor. Evlerin yapısına, şekline ve yerleşme düzenine baktığımızda bizim Harran'dan neredeyse hiç bir farkı yok. En önemli fark Harran'dan çok daha bakımlı olması ve milyonlarca turisti çekme başarısı göstermesi... Kerpiç yerine çok özel taşlardan yapılan kubbe ve yapılar başıboş değil burada. Neredeyse her kümbet ev bir ticari işletmeye dönüşmüş durumda. Kimi hediyelik ürünler satıyor, kimi restoran olarak, kimisi giyim ya da oyuncak mağazası olarak hizmet veriyor. Tabii satan da alan da memnun. Ancak insanı en çok mutlu eden şey, bu tarihi kümbet evlerin arasındaki sokaklarda kaybolmak. Arnavut kaldırımlı daracık sokaklar birer labirent gibi. Kendinizi konik evlerin arasına bıraktığınız an yaşadığınız zamandan uzaklaşıyor, adeta başka bir boyuta geçiyorsunuz. Hatta öyle ki bazen dönüp dolaşıp aynı yerden geçtiğinizi anlamıyorsunuz bile. Bu doyumsuz kasabayı karşı tarafta ve bir tepe üzerine konumlanan yeni yerleşim yerinden izlemek de ayrı bir keyif. Her birinin üzerinde güneş, yıldız haç işareti gibi sembollerin bulunduğu konik evler içinize bambaşka duygular katıyor. Kasabanın aşağısındaki meydana ulaştığınızda küçük bir kahvehanede iyi bir kahve yudumlamak ise duygularınızın üzerine bir şal atılmış hissi uyandırıyor. Peki bu gizemli kasabanın Harran'la bağlantısı ne?
KÜLTÜRLER DE BENZİYOR
İtalya'da kurulan ilk büyük medeniyetin kökenini Etrüskler'e dayandıran Yunan tarihçi Herodot'a göre Etrüksler, Anadolu'dan İtalya'ya göç eden insanlardan oluşuyor. 2004 yılında çeşitli İtalyan üniversitelerinden bir araya gelen bir grup genetik bilimci, M.Ö 7-3 yüzyılları arasında yaşamış Etrüsklere ait 80 iskeletten DNA örnekleri alarak yaptıkları araştırmada, Etrüsklerin genetiğinin bugün Türkiye'de yaşayan Türkler ile yakınlığının yüzde 98,2 oranında olduğunu ortaya çıkarmış. Bu araştırmanın ardından Vatikan'da Etrüsklerle ilgili bölümün restorasyon bahanesiyle sekiz yıldır kapalı olduğunu, Avrupa'da bir çok Etrüsk müzesinin de kapatıldığını belirtelim. Alberobello bölgesindeki 'trulli" evlerinin, Harran'daki kümbet evlere olan benzerliğinden yola çıkarak Türkler ile İtalyanlar arasındaki benzerliği çözme işini tarihçilere ve komplo teorisyenlerine bırakıp her yıl binlerce turisti buraya çeken ve üç kat taş ile örülen trulli evlerinden bir farkı olmayan Harran'ın neden aynı ilgiyi görmediğine kafa yoralım. Üç yıl önce kentsel dönüşüm projesi kapsamında Şanlıurfa Valiliği ile TOKİ arasında imzalanan protokol doğrultusunda Harran'daki kamulaştırma için 2 milyon TL kaynak ayıran devletin SİT alanı içerisindeki 900 kümbet evden geriye kalan 520 ev ile ilgili yapacağı çalışma merakla bekleniyor. Zira İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü yetkilileri geçtiğimiz yıllarda Harran'ın, İtalya'nın tarihi kasabası Alberobello gibi cazibe merkezine dönüştürülmesini hedeflediklerini deklare etmişlerdi.
HARRAN İLE KARDEŞ ŞEHİR OLDU
Kasım 2013 tarihinde bu yönde atılan bir adım umutları yeniden yeşillendirdi. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi(AGİT PA)'nin Viyana'da gerçekleştirilen toplantısında İtalya'nın Alberobello şehri ile Harran ilçesinin kardeş şehir olması yolunda önemli adımlar atıldı. Son olarak protokolün imzalanmasıyla bu kardeşlik belgelenmiş oldu. İmzalanan 'kardeş şehir' protokolü ile sadece mimari tarzlar açısından değil, yaşayanlar ve kültürleri açısından da benzer olan bu iki bölgenin etkileşime geçmesinin önü açılmış oldu. Eğer bu konu üzerinde ciddiyetle durulursa Harran'ın da İtalyan'ın Alberobello'su gibi ciddi sayıda turist çekeceğine şüphe yok. Kimbilir bir gün İtalyan bir gezgin de gelir ve İtalyanlara buradaki Harran'ı ya da Alberobello'yu anlatır belki...