Büyüleyici camisiyle Divriği

Divriği sokaklarındaki gezimize başlamadan önce tarihi konaklardan birinde yöreye özgü, diğer adı Alatlı pilavı olan Divriği pilavını tadıyoruz. Bu lezzet şöleninin ardından eski ve yeni yapıların iç içe olduğu, küçük küçük dükkanların bulunduğu sokakları keşfetmek için yola koyuluyoruz. Divriği halkı, güler yüzlü ve iletişime açık. Selamlaştığımız her esnaf büyük bir hevesle, yanlarından ayrılmamıza fırsat tanımadan ayaküstü Divriği'nin tarihi hakkında bilgi veriyor. Ulu Cami'nin, kalenin hikayesini dinliyor ve birçok ilklerin burada yaşandığını öğreniyoruz. Dar sokaklardaki Arnavut kaldırımlarında kullanılan taşların yüzyıllar öncesine ait olduğunu ve tarihe tanıklık ettiklerini öğrenince her birinin bize yaşadıklarını anlatmaya çalışan birer cevher olduğunu anlıyoruz.
DÜNYACA ÜNLÜ ULU CAMİ
Tarihi sokakların ardından bir sonraki durağımız Divriği dendiğinde ilk akla gelen Ulu Cami. Daha önce bu yapı hakkında bilgi sahibi olmayanları burada büyük bir sürpriz bekliyor. Ulu Cami'ye yaklaştıkça muhteşem bir yapının bizi beklediğini fark ediyoruz. Yapının özelliklerini öğrendikçe mucizevi bir yapı olduğunu fark ediyor ve burada bulunduğumuzdan dolayı kendimizi şanslı sayıyoruz. UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alan Divriği Ulu Camii, Anadolu Selçuklu Devleti, Mengücek Oğulları Beyliği döneminden (1228-1229) kalma. Cami, Mengücek Beyi Ahmet Şah tarafından, darüşşifası ise eşi Melike Turan tarafından yaptırılmış. Özgün mimarisi ve evrensel değeriyle yüzyıllar önce bir kadın ile erkek tarafından yaptırılan, kadın-erkek eşitliğini anlatan tek eser. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, dört kapıdan oluşuyor: Darüşşifa Taç Kapısı, Cami Kuzey Taç Kapısı (Cennet Kapısı), Cami Batı Taç Kapı ve Şah Mahfili Taç Kapısı. Bu dört kapıdan en ihtişamlı ve görkemli olan elbette Cennet Kapısı. Baş mimarı Muhlis oğlu Ahlatlı Hürrem Şah'ın üç boyutlu taş işlemeciliğini incelemek büyüleyici. Kapı üzerindeki hayat ağacı motifi ve onun üzerindeki güneş diski sonsuzluğu simgeliyor. Camiyi tanıtan görevli, mimarın ve ustaların, kapılardaki motiflerin her birini ince ince hesapladığını ve hiçbir motifin birbirini tekrar etmediğini anlatıyor. Motifler ilime, bilime ve Kur'an-ı Kerim'e dayanarak yapılmış. Motiflerin zaman içerisinde zarar görmesi, düşmesi veya yerinden sökülmesi durumuna önlem olarak alttan çıkan kısım da, görüntüyü bozmasın diye motifli olarak tasarlanmış.
HER DETAY HESAPLANMIŞ
Cami ve darüşşifasının batı kapısında (taç kapı) ikindi vakti görülen namaz kılan erkek silueti, cennet kapısında saat 07.00 sıralarında çıkan namaz kılan kadın silueti ve şah kapısında saat 09.00 sıralarında oluşan ve eseri yaptıran Ahmet Şah'ın başına benzeyen erkek kafası silueti, görenleri şaşırtıyor. Eseri görmeye gelenler özellikle bu gölgelerin belirdiği saatleri tercih ediyorlar. Uzmanlar, bu siluetlerin ve gölgelerin tesadüf olmadığını "Eseri inşa eden mimar ve ustalar, binayı yapmadan önce iki yıl boyunca güneşin doğuşundan batışına, yıldızların çıkışından kayboluşlarına kadar her detayı hesaplamış. Bu hesaplar yapıldıktan sonra, elde edilen sonuç, eser üzerinde gösterilmiş" diyerek açıklıyorlar. Bu eser günümüzde hâlâ mimari yapısı ile sanat tarihçilerini, mimar ve mühendisleri kendine hayran bırakıyor. Evliya Çelebi de zamanında bu camiye sarf edilen emeği, kapı ve duvarlara yapılan nakış ve işlemeleri anlatmak için, "Diller kısır, kalem kırıktır" ifadesini kullanmış.
NE YEMELİ?
Divriği'nin yöresel yemekleri arasında başta, bir gün önceden hazırlanmaya başlanan inanılmaz lezzetli Divriği pilavı geliyor. Sivas köfte ve çömlek kebabını da öneririm. Yemek sonrası dar sokaklarda yer alan herhangi bir kahvede sohbet eşliğinde keyifli bir çay içmeyi de ihmal etmeyin.
DİVRİĞİ HALKI NASIL GEÇİNİYOR?
Divriği'de tarım ve hayvancılığın yanı sıra madencilik de yaygın. Meyve ve sebze üretimi de yapılmakta. Dükkanları gezerken bu yörenin ceviz ve kayısı üretiminin de fazla olduğunu görüyoruz.
MELTEM DOĞAN