Alevlerin zarif şehri Bakü

gitmeye karar verdiğimde, bu şehre ilişkin bir algım vardı, doğal olarak. Fakat algımın çok yanlış olduğunu Heyder Aliyev Havalimanı'na attığım ilk adımda idrak ettim. "Önyargı, sen nelere kadirsin!" dedim içimden... Çok bakımlı, bildiğiniz süslü, dünya standartlarında bir havalimanıyla karşılaştık. Gezip görmediğim yer kalmadı gibi bir iddiam yok, ama fikir bildirmeme hak tanıyacak kadar havalimanı görmüşlüğüm var: Benim gördüğüm, en havalı, süslü havaalanlarından biri Bakü'nünki... Bakü'yü anlatmaya geçmeden önce belirteyim, çok hoş karşılandık havaalanında... Girişte tek bir vesikalık veriyorsunuz ve kapıda hemen vizeniz veriliyor. Yine sınırlı seyahat tecrübeme dayanarak altını çizmek istiyorum: Her memlekette, her şehirde insan kendini rahat hissetmez, Bakü onlardan değil. Sevildiğinizi sonuna kadar hissettiriyorlar size... Azerbaycan halkı Türkiyelileri seviyor. Haydar Aliyev'in meşhur sözü "İki devlet, tek millet" ne anlama geliyor hemen anlıyorsunuz. Azeri Türkleri bizi seviyor, güveniyor ve tarihten gelen bir kıymet verme duyguları var... Her ne kadar Türkiye'nin genç kardeşi gibi görünse de Azerbaycan, kendi ayakları üzerinde duran, halkı refah içinde yaşayan kendine güvenli, güçlü bir ülke... Bu girizgahın ardından gelelim, şirin mi şirin Bakü'ye...
GÖZ HİZASINDA GÖKYÜZÜ
Bakü'yü tek kelimeyle tarif et deseniz, seçeceğim kelime hiç kuşkusuz: Ferah, olur. Gerek mimarisi gerek temizliği ile gerçek anlamda insanın içini açan ferah bir şehir Bakü... Gökyüzü saklanmıyor insandan, maviyi görmek için başınızı yukarıya kaldırmak gerekmiyor, çünkü yatay olarak gelişmiş bir şehir, gökyüzü de neredeyse göz hizanızda, hep gözünüzün önünde. Eğer daha once gitmediyseniz, Bakü size şaşırtacak. Göreceksiniz ki dünyanın hayran olduğu birçok Avrupalı şehirden hiç farkı yok. Hatta temiz, bakımlı haliyle bazılarını geride bırakır. Sabah erken saatlerde sokaklarda, caddelerde hatta otoban kenarlarında caddeleri süpüren yaşlı kadınlar göreceksiniz. Bu onların işi. Evet kadınlar, evlerini süpürür gibi, otobanları süpürüyor. Sokakları kokulu sularla yıkıyor, vallahi şehir mis kokuyor... Hele Targovi dedikleri bir alan var ki sormayın. Geniş bir alan, bir ucu Hazar Denizi'ne doğru iniyor. Birkaç caddenin birleşmesinden oluşmuş. Etraf kıpır kıpır... Çoluk çocuk Bakülüler mekanları, yolları doldurmuş... Vitrinler ışıl ışıl, en ünlü dünya markalarından, irili ufaklı Türk markalarına kadar yüzlerce mağaza hizmet veriyor. Etraftaki kafeler tıklım tıklım dolu... İki gün boyunca Bakü'nün altını üstüne getirdik, gördüğümüz her şey tertipli, temiz ve hatta çok güzeldi. Rehberimiz Ruslan İmanzade'ye sorduk: "Sizin varoşlarınız nerede, oralara da gidelim!" Ruslan'ın yanıtı şu oldu: "Bizim yaşam koşullarımız iyidir. Bizim varoşumuz, gecekondumuz yok. Bunlara ihtiyacımız da yok." Gerçekten de çevremizde gördüğümüz hayat, caddelerdeki lüks arabalar Ruslan'ı doğruluyor. Bakülüler gerçekten iyi yaşıyor.
ALEVLER ÜLKESİ
Azerbaycanlılar, kendi ülkelerini böyle anlatıyor: Alevler ülkesi... Ateş, alev genlerinde var sanki... Seviyorlar ateşi... Kentin merkezinde yer alan Dubai binalarını andıran alev kuleleri, akşam olduğunda ateş renklerine bürünüyor. 2015 Avrupa Oyunları için yapılan stadın dış yüzeyi de yine alev temalı... Nereden geliyor bu ateş sevgisi diye sorarsanız, yanıt doğada saklı... Azerbaycan bir petrol ülkesi, gelirin büyük kısmı petrolden. Doğalgaz kaynakları çok zengin. Yanar Dağ adı verilen dağ gerçekten yıllardır yanıyor. Yanan, açığa çıkan doğal gaz... Bu arada Yanar Dağ turistlerin uğrak yerlerinden. Biz Türk olarak alev alev yanan dağı görünce espriyi patlattık: "Kendin pişir kendin ye, yapmalı buraya" diye. Zarif mihmandarımız hemen başına gelen bir olayı anlattı: Japonlar Yanar Dağ'ı ziyarete geldiklerinde, bir tür şekerleme olan marshmallow'ları doğal ateşte kızartıp yemişler... Mihmandar şaşkındı, bizim de et pişirmemizden korktu ama çok zarifti üzerimize gelmedi... Bu da bizim ateşle imtihanımız oldu... Sözümüzü rehberimiz Ruslan İmanzade'nin sözleriyle bağlayalım "Biz sizi çok iyi tanıyoruz, Türkiye TV'lerini izliyoruz, internetten gazetelerinizi takip ediyoruz, yemeklerimiz sizinkilere benziyor, ama siz bizi henüz tanımıyorsunuz... Gelin iyice tanışalım..." Bize de sorarsanız, ihmal etmeyin gidin tanışın, hiç pişman olmazsınız.
MUTFAK TANIDIK
Azerbaycan mutfağı bizimkine gerçekten çok benziyor. Etler ve hamur işleri bu mutfağın olmazsa olmazları. Bakülüler et olmadan doymadıklarını söylüyor. Fakat söylemekte fayda var, bazı et yemekleri bize göre ağır. Geleneksel pilavları ise çok lezzetli. Kayısı, erik gibi meyvelerin de kullanıldığı bu pilavda et de var. Pilavın dışı yufkalarla kaplanıyor, gerçekten çok lezzetli. Azeriler için turşu ve kompostolar da vazgeçilmez. Özellikle kompostoları çok lezzetli. Turşu konusunda da iddialılar, kızılcık, erik turşusu bile yapıyorlar.
GÖRMEDEN DÖNMEYİN
Şirvanşah Sarayı Ortaçağ tarzı Şirvanşah Sarayı Bakü'nün en ünlü tarihi mekanlarından. Şirvanşah Sarayı, 15. yüzyılda Şirvanşahlar Hanedanı'nın şahı İbrahim Halilullah zamanında yapılmış. Bakü'de Eski Şehir diye adlandırılan bölgede yer alıyor. Saray Doğu'nun en ihtişamlı binalarından biri olarak kabul ediliyor.
Kız Kalesi Kız Kalesi (Qız Qalası) Bakü'nün sembollerinden bir tanesi. 27 metre yüksekliğinde, 12. yy'da inşa edilmiş. Hikayeye göre kral kızını aşık olduğu fakir gençten ayırmak için kuleye kapatmış. Kız da hasrete dayanamayıp kuleden atlayarak intihar etmiş. 5-6 yıl önce kulenin tepesi cam kaplanmış, kenarlara ulaşılamıyor. Aşk acısı çeken, sorunu olanlar intihar etmek için kuleyi tercih edince, böyle bir çözüm bulunmuş.
Bayrak Meyd anı Azerbaycan'ın bağımsızlığının, birlik ve bütünlüğünün simgesi bu meydan. Burada bulunan bayrak direğinin uzunluğu 162 metre, her yerden görülüyor. Toplam ağırlık ise 220 ton. Bayrağın eni 35, uzunluğu ise 70 metre. Bayrağın ağırlığı yaklaşık 350 kilo. Bayrak direği Guinness Rekorlar Kitabı'na dünyanın en uzun direği olarak girdi.
ESKİ ŞEHİR
Bakü'nün en eski bölgelerinden, İç Şehir de deniliyor. Kale kapısı gibi bir kapıdan şehre giriliyor. Bakü rüzgarlı bir şehir. Rivayet o ki eski şehrin kapısından geçince rüzgar aniden duruyor, şehir size hoş geldin diyor. Rehberimiz uyarınca denedik, gerçekten Eski Şehir bize "Hoşgeldin" deyiverdi. Burası bizim Sultanahmet bölgesine benziyor. Kafeler, restoranlar, antikacılar, halıcılar dizi dizi... Fiyat açısından oldukça pahalı bir yer. Burada gezin, yemeği ve alışverişi başka yerden yapın.
SEVGİLİLER GÜNÜ
Sovyetler Birliği'nin dağıldığı Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesi verdiği günlerde hayatını ilk kaybedenlerden biri de İlham Allahverdibey'dir. Ferize ile henüz evlenmiştir İlham. Bağımsızlık uğruna Sovyet tanklarının altında kalıp hayatını kaybedince Ferize'de kendini öldürür. Çiftin mezarı Bakü'deki şehitlikte yer alıyor. Ve onların öldüğü 30 Haziran Sevgililer Günü olarak kutlanıyor.
ALIŞVERİŞ TERCİHLERİ
Bakü'den tekstil alışverişi yapmak çok akıllıca olmaz, çünkü ürünlerin çoğu Türkiye'den gidiyor. Ama eskicileri mutlaka dolaşın. Sovyet döneminden kalma, bardak, kaşık ve akla hayale gelmeyen çok güzel parçalar bulabilirsiniz. Pazarlık yapmayı ihmal etmeyin.
HAYAT KURTARAN MİNİ SÖZLÜK
Azerbaycan'da Azeri Türkçesi konuşuluyor. Biraz dikkat ederseniz konuşmaların büyük çoğunluğunu anlayabilirsiniz. Azerbaycanlıların konuşmaları kulağa çok tatlı geliyor. Fakat bazı kelimeler var ki, bambaşka anlamlara gelebiliyor. Bu nedenle küçük bir liste hazırladık. Azerbaycan'a giderseniz, bu liste için bize minnettar kalacaksınız.
Şekil çekmek: Fotoğraf çekmek
Düşmek: İnmek anlamına geliyor. Yani otobüsten inecekseniz, "Düşeceğim" demelisiniz.
Saklamak: Park etmek anlamına geliyor. Polis "Arabayı burada saklayamazsın" dediğinde panik olmayın, başka bir park yeri arayın.
Sağlam ol: Çok yaşa
Subay: Bu kelime evlenmemiş kişi anlamına geliyor. Bekar demeyin çünkü boş gezenin boş kalfası demek.
Konak: Evden, konuttan bahsetmiyoruz. Konak, konuk anlamında kullanılıyor.
Kişi: Erkek demek. Kişi kelimesine karşılık gelen Azerice kelime ise nefer.
Diş çöpü: Doğru anladınız, kürdan demek.
Nuş olsun: Afiyet olsun
Geceniz hayra kalsın: İyi geceler. Biri size böyle dediğinde sizin de "Hayire karşı" demeniz gerekiyor.
Milyoncu: Milyoner
Şirin: Tatlı
Turş: Ekşi
Muasir: Medeni
Pezevenk: Kuvvetli, koruyucu
Huy: Bu kelimeyi asla ama asla kullanmayın.
Adi çay: Bu normal çay anlamına geliyor.
Vızıv: Telefona çağrı bırakma.
Çaldırma: Bir başka sakıncalı kelime, mümkünse ağzınıza dahi almayın.
Cinayet: Tüm suç eylemleri için kullanılıyor. Mantık suçun küçüğü büyüğü yoktur, suç suçtur.
Zorlama: Bu da ağıza alınmayacak kelimelerden, tecavüz anlamına geliyor.
Muallim: Hoca. Bakü'de çok yaygın bir hitap tarzı, bizdeki 'Hocam' hitabı gibi. Çok kullanılıyor.
Çengel: Çatal
Kalkmak: Çıkmak anlamında. Azerbaycan'da yukarıya kalkılıyor, çıkılmıyor.