Sinema ve dizi oyuncuları telif haklarından yararlanmak için bir araya geliyor. Çalışmaları yaklaşık bir yıldır süren Birleşik Oyucular Meslek Birliği'nin (BİROY) kurulması artık an meselesi. Usta, genç, alaylı, mektepli ayrımı yapmadan sinema ve dizi sektöründeki bütün oyuncuları kucaklamayı amaçlayan BİROY'un kuruluş dilekçesi Kültür Bakanlığı'na verildi. BİROY'un, Atilla Engin, Erkan Can, Derya Durmaz, Zafer Algöz, Güven Kıaç ve Nejat İşler'den oluşan geçici Yönetim Kurulu, meslek birliğinin amaçlarını, bu örgütlenmenin nasıl oluştuğunu, hedeflerini SABAH'a anlattı.
Atilla Engin: Oyuncuların meslek birliği yoktu
AB yasalarına uyum sürecinde Kültür Bakanlığı telif hakları konusunda çeşitli düzenlemer yaparak bu sorunun çözülmesi yönünde birtakım adımlar atıyor. Oyuncuların, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'ndan kaynaklanan birtakım hakları var. Ama bu haklardan yararlanmak için ortada bir meslek birliği yoktu. Bu itici kuvvet oldu. Bu meslek birliği hem oyuncuların kanuni haklarını koruyacak hem de film ve dizilerin tekrar gösterimlerinden doğan telifleri takip edip onları oyunculara dağıtacak.
Zafer Algöz: Ayrım yok herkese açığız
Bakanlık böyle bir arayışa girdiği dönemde oyuncular da artık örgütlenilmesi gerektiğini düşünüyordu. Sektörde çalışma koşulları ağırlaşmıştı ayrıca telif hakları konusunda bir bilinç gelişmişti. Bu oluşum da, bunun için oyuncu camiasında heyecan yarattı. Geçmişte örgütlenme konusunda sektör çekingen davranıyordu. Çünkü bu tür örgütlenmeler politik bir enerjiyle yapılıyordu. Ama bizim örgütlenmemizin politik bir tarafı yok. Sadece kanundan doğan haklarımızı istiyoruz. Biz, sektörde çalışmış olan, alaylı, mektepli, yeşilçamlı, ayırt etmeden herkesin desteğini istedik. Ve birçok oyuncu da bize destek verdi.
Güven Kıraç: Üç bin civarında oyuncu var
Yaklaşık üç bin civarında oyuncu var. Belki 10-15 oyuncu çok iyi paralar kazanıyor ya diğerleri... Geçiminizi sağlamak için sürekli birtakım projelerde oynamak durumunda kalıyorsunuz. Oysaki telif sistemi düzgün işlese, gelen telifle belki bir dönem hiç bir projede yer almadan insani koşullarda yaşayabilirsiniz. Mesela bu girişim sonrasında tekrarlardan doğan telifler için TRT'de bir komisyon kuruldu. Bu çok olumlu bir gelişme.
Derya Durmaz: Dünya Oyuncu Birliği destekliyor
Türkiye, her alanda dünya ile bütünleşmeye çalışıyor. Ama bu konuda dünya standartlarının gerisindeyiz. Biz şimdi Dünya Oyuncular Birliği'nin de üyesi olacağız. Onlar bu oluşuma çok sıcak bakıyor ve her türlü desteği veriyor. O zaman BİROY, hem Türkiyeli oyuncuların hem de yabancı oyuncuların Türkiye'deki haklarının peşine düşecek. Tıpkı müzik sektöründe MESAM'ın yaptığı gibi.
Nejat İşler: Bir standart yok Çalışma
koşulları, telif hakları konusunda dünyada bir bir standart var, ama Türkiye'de bu standartlara pek uyulmuyor. Bu standartların oluşması için tek başına mücadele etmek yeterli olmuyor. Birlikte hareket edilirse bu işler çözülür. BİROY'da işin fikri haklarla ilgili kısmı için mücadele edilecek. Sosyal haklar için ise sendikalaşmaktan başka çare pek gözükmüyor.
Erkan Can: Kısmetse biz de telif alacağız!
Amacımız bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek. Vergimizi veriyoruz ve kanuni haklarımızdan da yararlanmak istiyoruz. Yabancı ülkelerde, oyuncu bir projede oynuyor, sonra posta kutusuna sürekli çekler geliyor. Çünkü oyuncunun oynadığı film, dizi televizyonda, sinemada şurada burada gösterildikçe telif alıyor. Bizim kanunlarımızda da bu tür haklar var, kısmetse yararlanacağız.
