Konya Selçuk Üniversitesİ Biyoloji Öğretmenliği Bölümü'nden 2005'te mezun olan Ay, ardından aynı üniversitede yüksek lisans yaparken girdiği polislik sınavını kazandı. Konya ve Van'da 4 yıl polislik yapan Ay, 2010'da, yüksek lisansını tamamlayıp doktoraya başlayacağı dönemde bilimsel araştırmalar yapmak için polislikten istifa etti. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi'nde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlayan Ay, doçentliğe kadar yükseldi. Ay, son olarak Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda 22 Ocak'ta başlayıp 46 gün süren Antarktika Bilim Seferi'nin katılımcıları arasındaydı.
İMAM HATİP LİSESİ MEZUNU
Şu an Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi olan Doç. Dr. Hilal Ay, "Hedefim ülkem için katmadeğer yaratabilecek biyoteknolojik ürün ortaya çıkarmak. 1999'da imam hatip lisesinden mezun olduğumda tıp okumak istemiştim ki yeteri kadar puan da almıştım ama katsayı adaletsizliği nedeniyle biyoloji öğretmenliğine girmiştim. Polisken bilim insanı olma hedefim hiç aklımdan çıkmadı" dedi.