'Grand Turc' hayatını kaybetti

Coşkun Aral, dün öğlen saatlerine doğru aradı. Ağlamaklı bir sesle verdi acı haberi. "Gökşin Abi'yi kaybettik Savaş. Duydum perişan oldum." Gökşin Abi... Yani Gökşin Sipahioğlu. Yani Türkiye'nin dünyaya takdim ettiği, Fransızlar'ın "Grand Turc" olarak andığı, en tanınan, en önemsenen, en sevilen gazetecilerden biri... Dahası Paris'te yıllar önce kurduğu, kendi adını taşıyan Sipa Press'in dünya çapındaki gücü.
İZMİR' DEN EVRENSELE
Yıllarca hem Paris'te hem de dünyanın çeşitli yerlerinde foto röportajcı olarak çalıştım Sipa adına. Genç Türk gazetecilere destek verir, başarılı bulursa devamlı işlere gönderirdi. Çok yakınında bulunup patron çalışandan çok "abi kardeş" ya da "usta çırak" olduğum günlerde anılarını epey dinlemişliğim var. Fırtınalı, renkli, başarılarla dolu yaşadı o. Gökşin Abi aslen İzmir'liydi. İzmir'de 1926'da doğmuş, büyümüş sonra İstanbul Saint Joseph Fransız Lisesi'ne girmişti. Hani efsane Efes Pilsen basketbol takımı vardı ya, işte onun ilk hali olan Kadıköy Spor Kulübü'nün kurucusu ve pivotuydu. Ardından İstanbul Üniversitesi'nde gazetecilik okudu ve daha son sınıftayken İstanbul Ekspres Gazetesi'nde spor yazarı olarak staja başladı. O günleri, "Bir adım da Sait Ceylan'dır. Takma isimle spor yazıları yazar, herkese çatardım. Arar bulamazlardı. 'Nerede bu Sait, bulsak da dövsek' diye peşime düşerlerdi" diye anlatırdı.
YURTDIŞI MACERALARI
İşte o yazılar dikkat çekince genç yaşta o gazetenin yazı işleri müdürü oldu. İlk büyük işi 1956'da, İsrail-Mısır Savaşı'nda, Sina Çölü'nde çektiği yaralı Mısır askerleri fotoğrafları oldu. 1957'de ise Yeni Gazete adlı bir yayın organının patronuydu. Söylediğine göre, annesinin Nişantaşı'ndaki evini ipotek edip aldığı krediyle Çetin Altan ve Aziz Nesin'in ilk yazılarını yayımlamıştı. Bir süre Vatan Gazetesi'nde genel yayın yönetmenliği yaptı. Kurduğu erken baskı sistemi, Türk gazeteciliğine yaptığı önemli katkılardan sadece biriydi. Ardından serbest muhabir olarak çalışmaya başladı. Bu dönemde hiçbir Batılı gazetecinin giremediği Arnavutluk'a gitti. Tiran'da yaptığı pek çok çalışma, Batılı gazetelere manşet oldu. Küba'ya gemici pasaportu ile girdi. Çektiği fotoğraflar, dünyada pek çok gazetede manşet oldu ve ona büyük ün getirdi. Aynı yıl Hürriyet Gazetesi için çalışmaya başladı; dört yıl içinde seksen ülkede röportajlar yaptı. Kültür Devrimi öncesinde Çin'e vize alan ilk Türk gazeteci oldu. Erol Simavi'nin teklifini kabul ederek 1966'da, Hürriyet Gazetesi'nin Paris Büro Şefi olarak Fransa'ya gitti. 1967'de Cibuti'de başkaldıranlara ateş eden Fransız jandarmaları, 1968'de Paris'teki öğrenci olaylarını fotoğrafladı. Bu fotoğraflar Jean Bertolino'nun Les Trublions kitabında yayınlandı. Gamma Ajansı ile 1969'da çalışmaya başlayan Sipahioğlu, Doğu Bloku liderlerinin katılacağı Bratislava Konferansı'na gitme talebi ajans tarafından reddedilince, kendi imkânları ile Çekoslovakya'ya gitti. Ülke, iki hafta sonra, Varşova Paktı ülkeleri tarafından işgal edildi. Bu olay, kendi röportajlarını dağıtma amacıyla Sipa Press'i kurma düşüncesini doğurdu.
SİPA MUCİZESİ
Foto muhabirlerini olayların öncesinde olay çıkacak bölgelere yönlendirmede usta idi. Bu sayede Sipa Press bir marka haline geldi ve dünyanın en zengin fotoğraf arşivlerinden birini oluşturdu. Resmi olarak 1973'te kurulan Sipa, binlerce fotoğrafçı ile çalışmalarını sürdürdü. Astronomik teklifleri uzun süre geri çevirdiyse de maddi sıkıntılar nedeniyle, ajansı 2001'de Fransız medya grubu Sud Communication'a sattı. Dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, 2007'de, Sipahioğlu'na "Legion d'Honneur" nişanını taktı. Fransa'da yaşayan Gökşin Sipahioğlu bir süredir hastaydı ve önceki gün ölüme yenik düştü.