Hastane enfeksiyonu sıfırlanamaz

Sağlık Bakanlığı Hastane Enfeksiyonları Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi Prof Dr Recep ÖZTÜRK son dönemde pek çok kişinin korkulu rüyası olan hastane enfeksiyonlarıyla ilgili soruları yanıtladı:
Hastane enfeksiyonu olmayan hastane var mı, enfeksiyon riski bir hastanede sıfırlanabilir mi? Bir hastanede hasta yattıktan 48- 72 saat sonra gelişen enfeksiyonlar hastane enfeksiyonudur. Dünyanın her ülkesinde hastane enfeksiyonu vardır. Hiçbir hastane bütün enfeksiyonlarını sıfırlamış değildir. Hastane enfeksiyonlarının yüzde 50-70'i dış ortamdan değişik yollarla bulaşır; yüzde 30-
50 kadarı da hastanın mikrop florasından kaynaklanır. Bağışıklık sistemi zayıflamış olanlarda, enfeksiyonlar daha kolay gelişir.
Hastane enfeksiyonu Türkiye'de yeterince ciddi izlenebiliyor mu? Eski bakanlardan Veysel Atasoy'un ölümünden sonra kamuoyunun artan bilinçli desteği ile birlikte Sağlık Bakanlığı konuya hak ettiği önemi verdi ve 2005 yılında kabul edilen "yataklı tedavi kurumları enfeksiyon kontrol yönetmeliği" ile yasal destek sağlandı. Yönetmelik gereği kamu ve özel hastanelerin hepsi enfeksiyon kontrol komitesi kurmak ve Sağlık Bakanlığı'na yıllık verilerini sunmak durumundadır.
Hastaneler son dört yıldır düzenli olarak hastane enfeksiyonları açısından izleniyor. Türkiye'deki hastanelerin enfeksiyon verileri, artık ABD ve diğer gelişmiş ülkelerde olduğu gibi verilerin kıyaslanmasına imkan veren bir duruma ulaştı.
AMELİYAT SÜRESİ RİSKİ ARTIRIR
Hastanelerin hangi bölümleri hastane enfeksiyonu yönünden daha riskli? Özellikle yeni doğan ve erişkin yoğum bakımları, hastanelerde enfeksiyonların en fazla görüldüğü bölümlerdir.
Bunun dışında bağışıklık yetmezliği bozuk olan hastaların yattığı bölümler, böbrek nakillerinin yapıldığı, kemik iliği nakillerinin olduğu bölümler diğer riskli bölümlerdir...
Ameliyatın süresi ne kadar uzarsa enfeksiyon riski de o kadar artar mı? Ameliyat süresi beklenenden bir saat uzaması demek riskin iki kat artması demek.
Kadınlar mı erkekler mi hastane enfeksiyonlarına daha yatkın? Cinsiyetle arasında pek bir fark yok.
Hastalar hastaneye yatmadan önce hastanenin enfeksiyon oranlarını öğrenebilir mi? Doğrudan başhekimliğe başvurarak öğrenebilirler; ama tek başına oran büyük bir anlam ifade etmez. Örneğin bir ilçedeki ikinci düzey bir devlet hastanesinin enfeksiyon oranlarını üçüncü düzey Tıp Fakültesi veya Eğitim Araştırma hastaneleri ile karşılaştıramazsınız. Karşılaştırılan hastanelerin izlediği hastaların özellikleri ve risk faktörleri aynı olması gerekli.
En riskli hastaneler hangileri? En riskli hastane bölümleri demek daha doğru.
Az önce de belirttiğimiz gibi yoğun bakımlar hastanelerin nozokomiyal enfeksiyon açısından en riskli birimleri. Beş yüz yatakdan daha fazlasına sahip büyük hastaneler daha risklidir.
EKİP ANLAYIŞI GEREKLİ
Enfeksiyondan kaynaklanan bebek ölümleri sizce engellenebilecek mi? Hastane enfeksiyonlarının yaklaşık yüzde 5'i salgınlara bağlıdır. Önemli olan hastane enfeksiyonlarını azaltmak ve sonuçta salgınları sıfıra indirmek. Pratik olarak yakın vadede bu mümkün değil. Ancak ciddi çalışmalar var. Tedbirleri ne kadar artırırsak bu olay kadar azalacaktır. Yakın vadede dünya ve ülkemizde hastane enfeksiyonlarını ve salgınları sıfırlamak mümkün değil; ama ekip anlayışı içinde çalışılırsa durum giderek daha iyi yöne doğru gidecektir.
Hastane enfeksiyonu nedeniyle yakınlarını kaybeden aileler tazminat alıyorlar mı? Bir hastanede günümüzdeki tıp biliminin gereklerine uyulmadıysa ve hasta bundan bir zarar gördüyse olayın hukuki sonuçları olur. Ancak her hastane enfeksiyonu vakası veya salgın ayrı olarak değerlendirilir; genel bir hüküm vermek uygun değildir. Bir hastanede enfeksiyon kontrol komitesi yoksa, komite var ama belirlenen görevlerini yapmamışsa veya komite önerilerini yapmış ama ilgili birim ve /veya idarece dikkate alınmamışsa bir tıbbi hata söz konusu olur.