Ispanakta zehirli ot bilmecesi

İstanbul'da 108 ve Tekirdağ'da 40 kişinin zehirlenmesine yol açan maddenin ıspanağa karışan bir yabancı ot olduğu ortaya çıktı. İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü yetkilileri, 2 Kasım itibariyle gelen şikayetler üzerine taze ıspanak ve evlerden pişmiş ıspanak yemeği numuneleri alındığını, yapılan testler sonucunda yabancı ottan kaynaklı yoğun miktarda atropin ve scopalamin maddesi tespit edildiğini duyurdu.
ÜRETİCİ ANKARA BEYPAZARI'NDAN
SABAH'ın ulaştığı detaylara göre; ıspanağın arasına karışan madde ise scopalamin içeren solanum americanum (itüzümü) otu çıktı. İstanbul Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü'ne gönderilen 9 numuneden 3'ünde bu zehirli madde çıktı. "Cadı tozu" veya "şeytan nefesi" diye de bilinen scopalamin maddesinin dünyanın en tehlikeli uyuşturucu maddelerinden biri olduğu ve işkence yöntemlerinde bile kullanıldığı ifade edildi. Antropin'in ise tarım ilacı zehirlenmelerinde tedavi için kullanılan etken bir madde olduğu kaydedildi. Zehirlenmeye yol açan ıspanakların Ankara Beypazarı'daki bir üreticiden alınarak marketlere verildiği öğrenildi. SABAH'a konuşan Beypazarı Ziraat Odası Başkanı Mustafa Ateş, SABAH'a yaptığı açıklamada zehirlenmelerin ıspanağın tohumundan değil ottan kaynaklandığını söyleyerek "Avrat otu ihtimali üzerinde duruluyor. Ancak satış zincirinde bir sürü halka var. Depocular raf ömrünü uzatabilmek için koruyucu madde de kullanmış olabilir. Öyle olsa bile 6 hektarlık üretim yapılan alanın yalnızca 100 metrekaresinde bu ota rastlandı. Tarladaki ıspanakta hiçbir sorun yok. Vatandaşlarımız gönül rahatlığı ile tüketebilir" diye konuştu. İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü, 108 vatandaşın hastanelere başvurduğunu, 80'inin taburcu edildiğini ancak 28'inin ise gözlem altında olduğunu bildirdi. Tekirdağ'ın Saray ve Süleymanpaşa ilçelerinde de yedikleri ıspanaktan zehirlendikleri şüphesiyle hastanelere başvuran 40 kişiden 39'u tedavileri sonrası taburcu edildi. İstanbul Esenyurt'ta da iki hafta önce iki ayrı fabrikada çalışan 80 işçi ıspanak yemeği yedikten sonra rahatsızlanarak hastaneye kaldırılmıştı. SABAH'a konuyu değerlendiren Türk Toksikoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Nurşen Başaran, "Atropin ve scopalaminbazı yabani bitkilerde doğal olarak bulunur. İlaç yapımında da kullanılır ama fazlası toksindir, zehirler. Susuzluk, görme bozuklukları, mide bulantısı, gözbebeği büyümesi yapar. Yaşlı ve çocuklarda ölümlere bile neden olabilir. Bu bitkiler ıspanakla aynı familyadandır, Yaprakları benzer. Türkiye'de çok yaygın. Yol kenarlarında bile olur. Bu kadar çok kişi zehirlendiyse aynı tarladan çıkmış olması gerek. Komplike bir durum olabilir. Çok iyi incelenip, araştırılması lazım. Gübre kaynaklı nitrat bile olabilir" dedi.
EVDE BAYGIN BULUNDU
Beylikdüzü'nde geçen hafta yediği ıspanak yemeğinden dolayı ishal, kusma ve yüksek ateş belirtileriyle birlikte fenalaşan Ruhiye Sözal (61), kendisine telefonla ulaşılamayınca eve giden çocukları tarafından yerde baygın halde bulundu. Ruhiye Sözal, "Pazar akşamı yemeğe kızıma gittim. Ispanak yedik. Kendi evimde namaz kılmak için ayağa kalktığımda birden başım dönmeye başladı, sonrasını hatırlamıyorum. Gözümü hastanede açtım. Meğer ıspanaktanmış, bir hafta geçti ama hala belirtileri var" dedi.
Esenyurt'ta ıspanakla birlikte yediği ottan zehirlenen Sevim Karacaner, "Ispanağın içinde bilmediğim bazı otlar vardı ama ben ısırgan olarak algıladım. Onu da içine şifa olur niyetine doğradım. Ondan sonra bayağı kötü oldum. Bir an gözlerimi kaybettim sandım. Bilseydim doğramazdım" dedi.
SATIŞLAR DURDU FİYATLAR DÜŞTÜ
Ispanakta zehirlenme vakalarının ardından pazarda ıspanak satışları durdu, fiyatlar ise yarı yarıya düştü. Vatandaşlar kendilerini riske atmamak için pazar çantalarına ıspanak koymadı. Ispanakta zehirli ot olduğuna dair haberlerin yayılması sonrası kilosu 5-9 lira arası satılan ıspanağın fiyatı 3 liraya kadar düştü. Pazarcı İbrahim Ağdaş, "Ispanaklarımız organik. Bir markette zehirli ıspanak çıktı diyorlar. Bizi de zan altında bırakıyorlar. 150 kilo ıspanak kaldı elimde" diye tepki gösterdi. Bazı pazarcılar da sattıkları üründe zehir olmadığını göstermek için çiğ ıspanak yedi.

TOPU BİRBİRLERİNE ATTILAR
İSTANBUL Esenyurt'ta zehirli ıspanağın satın alındığı iddia edilen bir marketin işletme sorumlusu İhsan Aydemir "Ispanağı biz halden faturalı olarak, prosedürlere uygun olarak toptan alıyoruz. Ota denk gelirsek bizler ayırıyoruz ama müşterilerin de dikkat etmesi lazım" dedi. Türkiye Halciler Federasyonu Başkan Yardımcısı Sedat Recep Toktürk ise, "Marketlerde ürünleri görenler zannediyorlar ki 'bu ürünlerin hepsi halden alınıyor'. Halin buradaki payı maksimum yüzde 50. Çoklu marketler ulusal ve uluslararası ölçeklerde büyük bir oranda İstanbul halini by-pass etmişlerdir ve ürünleri yerinden getirtmektedirler. Bazı yerel marketler de bunu yapmaktadırlar" diye konuştu.

Barış SÖZAL - Erdoğan YAPIK -Barış ŞİMŞEK-Ceyda KARAASLAN - Mustafa KAYA - Furkan KARA/SABAH