Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Bektaş: Depremin bilincine varmalıyız

Türkiye'nin en önemli deprem uzmanlarından biri olan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) eski öğretim üyesi, Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, 1-7 Mart Deprem Haftası dolayısıyla SABAH'a önemli açıklamalarda bulundu.

Prof. Dr. Bektaş, "Türkiye kuzeyde Avrasya, güneyde Arap Afrika levhası arasında sürekli sıkışıyor ve kırılıyor. Bu kırılmalar neticesinde de sürekli Türkiye de depremler oluşuyor. Türkiye'nin geneline baktığımızda Kara'da 3 deprem kaynağı var. Bunlardan birincisi ve en önemlisi Kuzey Anadolu fay hattında oluşan depremlerdir. 1939 Erzincan depreminden batıya doğru geldiğimizde 1999 Marmara depremi gibi birçok deprem serisi üretmiştir. 2'incisi ise Doğu Anadolu fay hattıdır. 3'üncü deprem kaynağı ise Ege bölgesinde yer alıyor. Bu 3 deprem kaynağı 50 yıldan bu yana 6 ve 7 şiddetinde deprem üretiyor. Mal ve can kayıplarına yol açıyor. Bugün merak edilen şu, depremin yeri, kaynağı ve zamanıdır. Ama bugün bilimin geldiği noktada depremin büyüklüğü hangi noktada olacağı konusunda kesin net bir şekilde bir şey söylemek net değil. Sadece yapılan çalışmalar tahmin düzeyindedir. 1999 depreminden sonra yapılan çalışmalarda depremle ilgili çok daha gerçekçi tahminler yapılabiliyor. Bugün İstanbul'un deprem tehlikesi kesindir. Ama bu depremin büyüklüğü hakkındaki söylemler spekülasyon niteliğindedir. İstanbul depreminin ne zaman, nerede olacağı ve büyüklüğü hakkında kesin bir şey söylemek mümkün değildir. İstanbul'un depreme hazırlıklı olması bir gerçektir. Depremden korkmamamız lazım, depreme hazır olmamaktan korkmamız lazım. En büyük sıkıntımız depreme hazırlıklı olmak için finans sıkıntımızın olmasıdır. Bugün gelişmiş ülkelerde 6 ve 7 şiddetinde deprem sorun değildir. Ülkemizde maalesef 5 büyüklüğündeki deprem bile yıkıcı özellik gösteriyor. Çünkü Türkiye'nin yapı stoku oldukça eski ve depreme karşı dayanıksızdır. Sorun da burada. Yani depreme karşı yapı stokumuzu bir an önce güvenli hale getirmemiz gerekir. Bunun için de finans lazım." dedi.

"DEPREM TÜRKİYE'NİN GERÇEĞİDİR"

Prof. Dr. Bektaş, "Biz hep karadaki fayları konuştuk. Ülkemizin 3 tarafı denizlerle çevrili fakat denizlerdeki fayları hep ihmal ettik. Son yıllarda denizlerde oluşan depremlerin kıyılarımızı da tehdit ettiği ortaya çıkmıştır. Karadeniz fayı bugüne kadar ihmal ve göz ardı edilen bir faydır. Neden ihmal edilmiştir? Karadeniz fayı, Kuzey Anadolu fayına paralel olarak giden ters bir faydır. Hareketi ise 1-2 milimetredir. Kuzey Anadolu fayından çok yavaş hareket eder. Büyük deprem üretme özelliği çok uzun senelere yayılır. Aynı yerde deprem üretmesi ise 1000-2000 yılı bulabilir. Bu yüzden Karadeniz fayı ihmal edilmiştir. Ancak 2012 yılında Batum açıkların 5,6 büyüklüğünde yaşanan depremde 1969 yılında Bartın Amasra'da olan deprem, Karadeniz fayının bugün deprem gerçeklilik haritasına girmesine sebep vermiştir." şeklinde konuştu.

"DEPREM ÖLDÜRMEZ, İNSANI ÖLDÜREN İHMALDİR"

Karadeniz sahilindeki Trabzon ve Rize'nin deprem tehlikesi Karadeniz fayından dolayı Trabzon'da 2 kat, Rize'de ise 3 kat arttığını belirten Bektaş, "Karadeniz kıyı şeridinde nüfus yoğunluğu fazla olduğundan dolayı Kuzeyde Karadeniz fayı, Güneyde Doğu Anadolu fay hattı arasında olduğundan deprem tehlikesi altındadır. Bu bölgede ikinci etkileri son derece önemlidir. Topoğrafyamız sahilde oldukça diktir ve heyelanlı bölgelerimiz çoktur. Orta büyüklüklerindeki 5 veya 6 büyüklüğündeki deprem yıkımlara sebebiyet verebilir. Aynı zamanda toprak yapımızın çok yumuşak olduğundan beklenenden daha fazlar zarar verebilir. Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz, 'Deprem Türkiye'nin bir gerçeğidir.' Bu gerçeği dikkate alarak depreme her an hazırlıklı olmalıyız. Millet olarak bilinci olmayız. Depremden korkmamamız lazım. Deprem insanı öldürmüyor, insanı öldüren yine bizlerin ihmali ve depremi ciddiye almamasıdır." ifadelerini kullandı.