Kazdıkça tarih fışkırıyor

Yurdun dört bir yanındaki antik kazılarda, adeta tarih fışkırıyor... Mardin'in Dargeçit ilçesinin Ilısu mahallesinde bulunan Boncuklu Tarla'daki kazılarda, Neolitik döneme ait 12 bin yıllık tapınak bulundu. 25 medeniyete ev sahipliği yapan alandaki 2.5 hektarlık höyükte bugüne kadar, mimari kalıntı, ev, özel yapı, kamu binaları ile mezarlarda 130 iskelet, 100 bini aşkın boncuk bulunmuştu. Kazı başkanı ve Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş, 2020'ye kadar kurtarma kazıları olarak devam eden çalışmaların bu yıl "Cumhurbaşkanlığı Kazısı" statüsünde yürütüldüğünü söyleyerek, "Bulunan yapı, hem Göbeklitepe ile hem de bölgede bu döneme ait yapılarla benzer özellikler taşıyor. Yapının kendine özgü bir mimari üslubu, şekli ve iç düzenlemesi var. Hem mimari özellikleri hem de içindeki buluntular nedeniyle inançla ilişkili olduğunu düşündüğümüz özellikler taşıyor. 12 bin yıla tarihlenen bir tapınak olduğunu söyleyebiliriz" diye konuştu.
BİN 600 YILLIK KİLİSE
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan, Muğla'nın Ortaca ilçesine bağlı Dalyan'daki Kaunos Antik Kenti'nde, Prof. Dr. Baki Öğün tarafından 1966'da başlatılan kazılar, öğrencisi Prof. Dr. Cengiz Işık başkanlığında 2020'ye kadar sürdü. 55 yıldır aralıksız süren kazı çalışmalarını 2021'de Işık'ın öğrencisi Doç. Dr. Ufuk Çörtük devraldı. Antik kentin, tiyatrodaki döner perde sistemi, tanrılara bağış toplanan kumbara, dünyaca ünlü kaya mezarları, Karca ve Yunanca çift dilli yazıt gibi birçok "ilk" ile ünlendiğini söyleyen Çörtük, M.S. 2. yüzyılda yapılan, 98 metre uzunluğunda ve 22 metre genişliğindeki bazilikada yürüttükleri çalışmalarda, Bizans dönemi kilisesiyle karşılaştıklarını belirtti. Kaunosluların 5. ve 6. yüzyılda bazilikanın doğu kenarını kiliseye çevirdiklerini aktaran Çörtük, kilisede çok güzel bir işçiliğe sahip ve büyük ihtimalle kilisenin baş rahibinin mezarıyla karşılaştıklarını, bu mezarın en az üst üste 3-4 gömüyü de barındırdığını anlattı.
20 MİLYON YILLIK FOSİL
NİĞDE Kemerhisar'daki Tyana Antik Kenti'nde devam eden kazılarda ise bir deniz canlısına ait olduğu değerlendirilen 20 milyon yıllık fosil bulundu. Kazı heyeti başkanı ve Aksaray Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Osman Doğanay, "Fosilin 'nummulites' cinsi deniz kabuklusu olduğunu tespit ettik. Yine aynı tabakada yuvarlak küçük diskler bulduk. Bu disklerin de fosille birlikte ödeme aracı olarak kullanıldığını tahmin ediyoruz, çünkü Mısır'da benzer örnekleri var. Bulgulara göre Tyana Antik Kenti'nde örgütlü insan yaşamı en az 5 bin yıl öncesine kadar uzanıyor" dedi.