Kim bu Tatyos Efendi?

Başbakan isimler saydı, "Hepsi bizim, biz onlarla zenginiz" dedi. Şeyh Bedrettin'i, Said- i Nursi'yi, Necip Fazıl, Nâzım Hikmet, Ahmet Kaya, Cem Karaca'yı biliyor tanıyor hiç değilse anımsıyorduk ama kimdi bu listede adı geçen Tatyos Efendi? Soluğu Müjdat Gezen Sanat Merkezi'nde aldım. Kız kardeşim Işıl orada Türk Musikisi Bölümü'nde repertuvar ve şan dersleri hocasıydı. Dahası 'chat' yaparken kullandığı nick name'i (takma ad) bile Tatyos Efendi'ydi. Sordum:

Bana hemen anlat kimdir Tatyos Efendi?
Niye bilgi yarışmasına mı gireceksin ağabeyciğim?
Zevzeklenme hoca moca dinlemem kızarım.
Tavsiye etmem, 3-4 öğrencim aynı zamanda spor akademisinde de okuyor.
O zaman lütfen diyorum. Haydi anlat bana şeker kardeşim.
Türk Musikisi'nin gelmiş geçmiş en büyük isimlerinden, besteci yorumcularından biri işte.
O kadar meşhursa niye tanımıyoruz?
Sen kendini üzme. Adam Fevziye Kıraathanesi'nde ilk konservatuvarı kurmuş. Kemanı ve kanunu virtüöz düzeyde çalmış, 46 şarkı,7 peşrev bestelemiş ama öldüğünde kilise defterine bile 'çalgıcı' diye yazmışlar mesleğini.
Nereye gömülmüş ki?
Kadıköy'e. Orada Ermeni Mezarlığı var ya orada gömülü işte. Esas adı Tateos Enkserciyan, doğum yeri de İstanbul'un göbeği, Ortaköy.
Meşhur besteleri var dedindi değil mi?
Evet, hem de çok.
Neymiş onlar peki?
Söyleyeceğim ve çok utanacaksın şimdi.
Nedenmiş o?
Atatürk'ün en sevdiği şarkılardan biri onundur mesela.
Deme! Hangisi?
"Mani oluyor halimi takrire hicabım"
Uyy anam o onun muydu?
Asıl şimdi sıkı dur. Hani Barış Manço, Kubat, Müzeyyen Senar bile okuduydu bir şarkıyı.
İşkence etme de söyle neydi?
"Gamzedeyim deva bulmam"
Vay vay ki vay. Ne cahilmişiz yahu.
Ben Başbakan söyleyince çok duygulandım ağabey. Düşünsene adamcağız ta 1858'de doğmuş, 1913'e kadar İstanbul'da yaşayıp sanat yapmış ama adı tek yerde geçmiyor kentte.
Haklısın vallahi. Peki, okulu filan neresiymiş?
Ortaköy'deki Ermeni okulunu bitirmiş. Aile yoksul olduğundan küçük yaşta çırak olarak saatçi yanına vermişler onu. Daha sonra da çilingir dükkânında çırak olmuş. Musikiye düşkünlüğünü gören dayısı Movses Papazyan kanun dersi vermiş ona. Sonra Kemanî Kör Şebüh'den de keman çalmasını öğrenmiş. İlerletince Galata'daki Pirinççi Gazinosu başta pek çok yerde fasıllar yönetmiş. Tanburi Cemil Bey yakın arkadaşıymış. Bestelerden başka saz eseri olarak da karcığar, suzinak, rast peşrevleri; hüseyni, rast saz semaileri üretmiş.
Sonra da çalgıcı demişler ha?
Kurban olayım öyle çalgıcıya ağabey. Şükür ki sonunda adı en üst düzeylerde anıldı, belki kıymeti bilinir artık.