Çalışma yaşamına devam ederken kişilerin çeşitli sebeplerden dolayı iş gücü kaybına uğradığı durumlarda mağduriyet yaşamaması amacıyla uygulanan emeklilik sistemine, malulen emeklilik adı verilir. Malulen emeklilik durumu, kalıcı sağlık sorunlarının baş göstermesi, iş kazasından kaynaklanan kalıcı iş gücü kaybına ya da meslek hastalıklarından dolayı kalıcı iş gücü kaybına uğraması durumlarında ortaya çıkabilir. Halk arasında kimi durumlarda malulen emeklilik ile engelli emekliliği durumları birbirine karıştırılabilmektedir. Malulen emeklilik kişinin çalışma yaşamına başladıktan sonra kalıcı iş gücü kaybına uğraması nedeniyle emekli olduğu durumlara karşılık gelirken, engelli emekliliği ise kişinin çalışma yaşamından önce engelli durumunda olması nedeniyle kendisine emeklilik hakkı tanınmasıdır.
MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI
Malulen emeklilik koşulları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında düzenlenen bir emeklilik hakkıdır. 5510 sayılı Kanunun 25. Maddesi kapsamında, sigortalı çalışan kişinin ya da çalıştığı iş yerinin talebi üzerine, çalıştığı kurum tarafından sağlık raporu alınarak malulen emeklilik işlemleri başlatılabilir. Söz konusu yasanın 25. Maddesi gereğince, 4a ya da 4b kapsamında çalışmakta olan sigortalı kişilerin iş kazası ya da meslekten kaynaklanan hastalıklar sonucunda iş gücünün en az yüzde 60'ını kaybetmesi durumunda bu kişiler malulen emekliliğe hak kazanırlar. Aynı Madde kapsamında 4c kapsamında çalışmaya devam eden kişiler iş gücünün en az yüzde 60'ını kaybetmesi ya da mesleğini yapmasının mümkün olmaması durumlarında malulen emekli olmaya hak kazanırlar. Kamu çalışanları ise kimi durumlarda iş gücü kaybı yüzde 60'ın altında olsa dahi malulen emekli olmaya hak kazanabilmektedir. Malulen emeklilik şartları elbette sadece meslek hastalığı ya da iş kazası durumlarında oluşmaz. Aynı zamanda toplumda sık görülen bazı hastalıklar neticesinde de kişiler malulen emekli olabilmektedir.
MALULEN EMEKLİLİK HANGİ HASTALIKLARI KAPSIYOR?
Kişilerin iş kazası ya da meslek hastalığı dışında malulen emeklilik hakkını elde edebildiği hastalıklar arasında, kanser, epilepsi, beyin tümörü, serebral palsi, Parkinson, Multiple Skleroz, siroz, denge bozukluğuna eşlik eden işitme kaybı, görme yetisinde ileri düzey azalma, organ kayıpları, Behçet hastalığı, AIDS, zekâ geriliği, bipolar bozukluk ve şizofreni gibi hastalıklar yer almaktadır.
YENİ YASAYA GÖRE MALULEN EMEKLİLİK
2006 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre, kamu çalışanları ve özel sektör çalışanları, mesleğinde kazanma gücünü en az yüzde 60 oranında kaybettiği durumlarda malul sayılarak malulen emeklilik hakkına sahip olacaktır. İş gücü kaybı çalışma yaşamına başlamadan önce gerçekleşmiş olan kişiler ise bu yasaya göre malulen emeklilik aylığına hak kazanamayacaktır. Malulen emeklilik şartları şunlardır:
MALULEN EMEKLİ MAAŞI EN AZ NE KADAR?
İş kazası emeklilik maaşı ya da meslek hastalığı emeklilik maaşı olarak da anılan malulen emeklilik aylığı, kişilerin en azından on yıl süreyle sigortalı çalışmış olması, toplam olarak 1800 günlük malullük, ölüm ve yaşlılık sigortası primleri ödenmiş olması koşulları ile bağlanabilmektedir. Ancak başka bir kişinin bakımına kalıcı ve sürekli bir şekilde muhtaç halde bulunan kişiler için sigortalılık süresi aranmamaktadır. Bu kişilerde yalnızca 1800 günlük malullük, ölüm ve yaşlılık sigortası bildirilmiş olma şartı aranmaktadır.
