Mübadeleyle gelenler sevgileriyle döndüler

Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesinin 90'ıncı yılında Tuzla Belediyesi düzenlediği tarihi yolculukla 2'nci ve 3'üncü kuşak yaklaşık 700 mübadili, dedelerinin yaşadıkları topraklara götürdü. Selanik, Kılkış, Kavala ve Drama şehirlerini kapsayan yolculuk Türk ve Yunanlı mübadillerin çocuklarını buluşturdu. Atalarının yaşadığı köyleri görünce duygu dolu anlar yaşayan mübadiller, dedelerinin mezarına serpmek için toprak aldı. Lozan Anlaşması ek protokolü gereğince 1923'te yapılan nüfus mübadelesinde Yunanistan'da yaşayan yaklaşık 500 bin Müslüman Türk Anadolu'ya, Türkiye'deki yaklaşık 1 milyon 200 bin Hıristiyan Rum ise Yunanistan'a zorunlu göçe tabi tutuldu. Evlerini, eşyalarını ve topraklarını geride bırakarak yokluk ve sefalet içinde göç etmek zorunda mübadillerden geriye acı hatıralar kaldı. Tuzla Belediyesi, mübadelenin 90'ıncı yılında Tuzla'dan Yunanistan'a tarihi bir yolculuk düzenledi. Yaklaşık 700 mübadil çocuğu ve torunu gemiyle Yunanistan'a giderek dedelerinin yaşadığı köyleri ziyaret etti. Selanik, Kılkış, Kavala ve Drama kentlerini kapsayan yolculuk, 26 Ekim'de Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu ve Tuzla Belediye Başkanı Şadi Yazıcı'nın katılımıyla gerçekleştirilen törenle başladı. Yolculuğun ilk durağı dün Selanik oldu. Atatürk'ün doğduğu evin bahçesine Türkiye'nin 7 bölgesinden getirilen topraklarla çınar ağacı dikildi.
'Anavatanım burası'
Yolculuğun en yaşlı katılımcısı mübadele sırasında henüz 10 yaşında bir çocuk olan 100 yaşındaki Lütfi Karadağ'dı. Karadağ, o günleri şöyle anlattı: "Yanya'da yaşıyorduk. Bizi küçük bir gemi ile Türkiye'ye getirdiler. Çok büyük zorluklar ve perişanlık içinde geldik. Pendik'e yerleştik. 1993'e kadar vize alamadığımız için köyüme gidemedim. Ama sonra köyüme gidip doğduğum evi buldum. Sürekli ziyaret ediyorum. Benim anavatanım burası" dedi.
Sizinle kardeşiz'
Mübadillerin köyleri ziyaretleri sırasında ilginç anlar yaşandı. Türk mübadilleri gören Selanikli Ossia adlı kadın, kendi anne babasının da mübadele sırasında Karaman'dan Kavala'ya geldiğini anlatarak mübadillerle kucaklaştı. Türkçe konuşan 77 yaşındaki Ossia, Türklere "Sizinle kardeşiz. Ben babaannemden öğrendim Türkçe konuşmayı. Mübadele sırasında babaanneme Türk komşuları yardım etmiş. O bunu hiç unutmadı. Kötü söz söylemezdi. Sizi çok seviyoruz. Ben hiç gidemedim Türkiye'ye. Çok istedim ama olmadı. Babam ve annem de çok istiyordu. Gözlerinde tütüyordu" diyerek seslendi.
Mübadele dostluğu
Tarihi yolculuk, mübadele konusunda araştırma yaparken tanışarak iki dost olan Avukat Theodoros Pavilidis (sağda) ve gazeteci İskender Özsoy'u (solda) da bir araya getirdi. Selanik Kılkış'ta yaşayan Avukat Pavilidis, Özsoy'un mübadele konusunda yazdığı kitapları okuduktan sonra kendisiyle tanıştığını anlatarak "Benim babam ve annem de Samsun Bafra'dan 1923'te Kılkış'a gelmiş. Babam 10 annem ise 8 yaşındaymış. 8 ay Bafra'dan Beyrut'a kadar yürümüşler. Büyük çile ve ıstırap çekmişler. Babamla ilk kez 1977'de gittik Bafra'ya. Babam çok mutlu oldu. Ben halen babamın Bafra'daki Hıdırellez köyü ne gidip geliyorum" diye konuştu.
TOPRAK ALDILAR
Kılkış'ın Sevindik köyüne giden müdabiller duygusal anlar yaşadı. Bazı mübadiller dedelerinin mezarına serpmek için toprak aldı. Tarihi yolculuk Kavala ve Drama gezileriyle son buldu.