Sıfır Atık’ın gizli kahramanları

SABAH, Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın imzasını taşıyan sıfır Atık Projesi'ni mercek altına aldı. 4 gün sürecek yazı dizisi kapsamında; evden atılan bir çöpün dönüşerek ekonomiye tekrar nasıl kazandırıldığını irdeledik. Atıkların yok olma süresinden ve dönüşüm aşamasına kadar birçok soruya yanıt aradık. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı başta olmak üzere sektörde faaliyet gösteren sanayiciler, geri dönüşüm tesisleri, sivil toplum örgütleri ve atık toplayıcılarının sıfır Atık Projesi'ndeki rolünü siz okuyucularımız için hazırladık.

Bazen bir cadde başında bazen çıkmaz bir sokakta onlara rastlamak mümkün. Işıltılı kent hayatının ortasında ayakta kalabilmek, bir parça atık bulabilmek için mücadele ediyorlar. Hergün şafakla birlikte yollara dökülen atık toplayıcıları, çöp kamyonları gelmeden işlerini bitirmek durumunda. Metrelerce uzunluktaki konteynerleri tek tek karıştıran emekçiler, karton ve plastiklerin yanı sıra çöpten 'umut' çıkarıyor. Atıklar çuvallara dolduruluyor, depodan kamyonla yeniden dönüşmek üzere fabrikalara gönderiliyor.
'KAZANDIĞIMIZ PARADA ALIN TERİ VAR'
Atık toplayıcısı Mahmut Alper, 25 yaşında. Henüz yeni evli. Mardin'den 2 ay önce İstanbul'a gelmiş. Sabah 06.00'da başlayan mesaisi akşam saatlerine kadar sürüyor. Sıfır Atık Projesi'ni sorduğumuzda "Emine Hanım bizden bahsetmiş" diye gururlanıyor. Ekmeğini çöpten çıkaran Alper, "Ne varsa topluyorum. Ölmüş malzeme bizimle canlanıyor. Çöp toplarken mutlaka kulaklık takarım. Kulaklığımı seviyorum, en azından gürültülere kulak kapatıyorum. Her gün 30 km yol yürüyorum. Günde 250 kilo çöp topluyorum. Haftalık bin 200 lira kazanıyorum. Kazandığımız her parada alın terimiz var. Dilenmiyoruz, ekmeğimizi arıyoruz. Evin tüm giderlerini ben karşılıyorum. Para biriktiriyorum. İnşallah bir ay sonra eşimi görmeye gideceğim" diyor.

'AİLEME PARA GÖNDERİYORUM'
Afganistan uyruklu kağıt toplayıcısı Mehmet Veli, 19 yaşında. Ülkesinden Türkiye'ye 35 gün boyunca yürüyerek gelmiş. İlk önce günlük işlerde çalıştığını, arkadaşlarının aracılığıyla da çöpten atık toplamaya başladığını anlatıyor. "Mutlu musun?" sorumuza ise büyük bir gururla, "Aileme para gönderebiliyorum" cevabını veriyor. Arada bir duraksıyor ve sessizce gökyüzünü izliyor. 6 kardeş olduğunu ve babasının çobanlık yaptığını dile getiren Veli, haftalık kazandığı 900 liranın tek kuruşuna dokunmadan ailesine gönderiyor. Mehmet Veli depo sahiplerinin kendileri için sıcak bir yuva yaptırmasından dolayı da minnetle dolup taşıyor.

DEDEDEN TORUNA 3 KUŞAK...
Katı Atık deposu işletmesi sahibi Volkan Çiltaş ise 21 yıldır sektörde hizmet veriyor. Sivas doğumlu Çiltaş, dedesinden öğrendiği geri dönüşüm işini 3 kuşaktır severek yaptıklarını söylüyor. Akrabalarının nerdeyse tamamıyla aynı sektörde ter döküyor. "Eskiden böyle değildi" diyor ve ekliyor: "Dedem zamanında çöp toplama alanları vardı. Bütün çöpler toplanır, sonrasında belirli alanlara kamyonlarla yıkılırdı. Köylülerimiz de o çöplerde ayıklama yapardı. Yeni dönemle birlikte çöpler, konteynerden alınarak dönüştürülmeye başlandı. Çöpten toplanan malzemeler, bu meslek için tasarlanmış demir arabalara monte edilen dev çuvallar ile taşınıyor." Çiltaş atık toplayıcılara karşı ön yargının olduğunu söylüyor ama hemen peşinden "Bu meslekten yüzbinlerce insan ekmek yiyor" ifadesini kullanıyor. Yaz kış demeden sokaklarda olduklarını hatırlatan Çiltaş, taleplerinin olduğunu vurguluyor: "Kaçak göçek iş yapmak istemiyoruz. Bu işin bir vergisi, bir ruhsatı, bir forması olsun istiyoruz."

EMİNE ANNE BİZLERİ UNUTMASIN
GAZIOSMANPAŞA'DA 20 senedir kâğıt toplayarak geçimini sağlayan Erhan Han da 47 yaşında ve 2 çocuk babası. 18 yıldır yatağa mahkûm yaşayan annesinin bakımını sağlıyor. Büyük zorluklarla okuttuğu çocukları ise mühendislik fakültesinde ter döküyor. Han "20 yıldır 'Sıfır Atık' projesi için çalışıyorum. Atık toplayıcılığının bir meslek dalı olarak tanımlanmasını istiyoruz. Günde 2.5 ton atık topluyorum. Emine Anne, bizleri unutmasın, desteğini bizden esirgemesin" diye konuştu.