'Yıldızlararası'na ilham veren Türk

Yurtdışında yaşayan Türk bilim insanları, astrofizik ve uzay bilimleri alanında yaptıkları çalışmalarla bilim kurgu yapımcıları ve senaristlerinin ilgisini çekti. Bu alandaki önemli isimlerden Anıl Zenginoğlu ve hocası Kip Thorne'un imzasını taşıyan teorik bir çalışma, geçtiğimiz yıl vizyona giren "Yıldızlararası" (Interstellar) filminin senaryosuna ilham kaynağı oldu. Zenginoğlu ile bilim kurgu sineması üzerine keyifli bir röportaj yaptık.
GİZLİLİK SÖZLEŞMESİ
Kara delik çalışmanız filme nasıl ilham kaynağı oldu?
Tezlerimin bilim kurgu filmlerine ilham olmasından ziyade bilim kurgu filmlerinde de bahsedilen konular üzerine araştırmalar yapıyorum. "Interstellar" filmi çekilirken Los Angeles yakınlarındaki Kaliforniya Teknik Üniversitesi'nde çalışıyordum. Filmin fikir babası Kip Thorne, bizim araştırma grubunun da kurucusuydu. Bu sayede bilim kurgu ve bilim arasındaki ilişkinin dinamiğini izleme fırsatım oldu. Thorne filmde kullandıkları görsel teknikler üzerine iki bilimsel makale yayımladı. Grup toplantılarında sık sık tartışırdık. Bize filmin bu araştırmalara nasıl ilham kaynağı olduğundan bahsetmişti. Bu tarz büyük Hollywood filmlerinin çekiminde görev alanlar gizlilik sözleşmesi imzalıyor. Bilimdeki açık işbirliği anlayışına zıt bir durum.
'KALBİMİZLE YAŞIYORUZ'
Türkiye'de bilim kurgu filmi neden yapılmıyor? Bu bir kültür meselesi. Türkiye'de bilim ve bilim kurgu kültürü çok sınırlı. Bu sadece bilime ve bilim kurguya para dökmekle çözülebilecek bir problem değil. Amerika'da küçük bütçeyle çevrilmiş çok başarılı bilim kurgu filmleri var. Türkiye'de ve genel olarak Akdeniz kültüründe, insanlar kafalarından ziyade kalpleriyle yaşıyorlar. Hem komedi hem de bilim kurgu kültürünü yerleştirmek mümkün. Fakat, Türkiye'de başarının ölçüsü kazandığınız para miktarı, nasıl kazanmış olursanız olun. Bir bilim insanının kazandığı para gülünç denebilecek kadar az. Haliyle parlak beyinler başarıyı Türkiye'nin dışında buluyor.
'ŞİDDET GİŞEYE OYNUYOR'
Star Wars gibi filmlerde şiddet sahneleri çok yaşanıyor. Bilim kurgudaki şiddet, günlük hayattaki şiddete karşı kayıtsızlığı artırıyor mu?
"Star Wars" satış rekorları kıran, piyasanın en meşhur örneklerinden biri. Bunun dışında sosyal kritik içeren "District 9" ya da eski "Star Trek" dizileri gibi örnekler de var. Mesela "Matrix" üçlemesinde binlerce yıldır tartışılan derin felsefi konular incelenir. Ama filmin büyük bir kısmı dövüş ve takip sahnelerinden oluşuyor. Eğer derdiniz kestirme yoldan satış oranlarını artırmaksa, şiddet kullanıyorsunuz.
ANIL ZENGİNOĞLU KİMDİR?
Bilim kurgu edebiyatına ve filmlerine olan merakı yazar Isaac Asimov ile başlayan Anıl Zenginoğlu, fizik üzerine Avusturya'daki Viyana Üniversitesi'nde lisans, Almanya'da Max Planck Enstitüsü'nde doktora yaptı. ABD, Polonya ve Fransa'da araştırmacı olarak görev alan Zenginoğlu, şu anda Maryland Üniversitesi'nin idari bölümünde çalışıyor.