Geçmişiyle yüzleşmek

Bugün 'Ateş Hattı'nda Orhan Pamuk tartışmasını okuyacaksınız. Tam olarak anlaşılmayacağını düşündüğüm için bir noktayı açmak isterim...
Mesele şu... Deniyor ki, "<ı>Orhan Pamuk katledilen Ermeniler'den, Kürtler'den söz ediyor ama aynı dönemde kadın ve çocuklar da dahil hunharca öldürülen Türkler'den, Müslümanlar'dan hiç bahsetmiyor."
Bu itiraz hem haklıdır, hem de haksız.
Gerçekten de tek yanlı bir bakış, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bu topraklarda olanları doğru dürüst değerlendirmeye imkân tanımaz. Ancak ve ancak yeni suçlular, yeni mazlumlar yaratır.
Ama burada kritik bir nokta var. Eğer Orhan Pamuk, "Türkler, Müslümanlar, Kürtler, Ermeniler birbirlerini katletti" deseydi, sözünün bir değeri, bir ağırlığı olmazdı.
Futboldan 'analoji' yapayım: Bir yönetici çıkıp, "<ı>Her büyük takım teşvik primi veriyor" derse... Bu lafın hiçbir bir etkisi yoktur. Futbol camiasının harekete geçmesi, konunun tartışılması için "<ı>Biz teşvik primi verdik" demesi gerekir.
Yani hedefini genişletmiş, yoğunluğunu sulandırmış, 'ne yardan, ne serden vazgeçen' sözlerin; sarsması, silkelemesi, şok etkisi yapması mümkün değildir.
O halde... Orhan Pamuk bir entelektüel olarak görevini yapmıştır. Evet milyonları rencide etmiştir. Olsun! Rencide olalım ki "1915'te ne oldu" sorusunu kendimize soralım.
Türkler'e, Müslümanlar'a yönelik katliamlar ise samimi Ermeni ve Kürt entelektüellerinin meselesidir. Onların ahlaki sorumluluğu da, "Bir dakika arkadaş, biz de az Türk öldürmedik" diyebilmektir. Sadece Türkler'in değil, Ermeni ve Kürtler'in de kendi Orhan Pamuklar'ına ihtiyacı var.
Çünkü... '<ı>İki taraf da birbirini katletti' ya da '<ı>Biz masumuz, onlar cani' diyerek tarihle yüzleşilmez. 'Geçmişiyle yüzleşmek isteyen var mı ki...' diye sorarsanız. Sanmıyorum.