Dünya ABD’den büyüktür

ABD Başkanı Donald Trump uzun zamandır merakla beklenen İran açıklamasını nihayet yaptı. Başkan ülkesinin İran'la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ve 2015'te askıya alınan İran ekonomik yaptırımlarının en güçlü şekilde yeniden hayata geçirileceğini açıkladı.
Trump, 2015 yılında İran ile P5+1 (ABD, Çin, Rusya, Fransa, İngiltere ve Almanya) arasında imzalanan anlaşmanın Tahran'ın bölgedeki amaçlarını engellemediğini söylüyor. Anlaşmanın devam etmesi halinde de Orta Doğu'da nükleer silahlanma yarışının süreceğini ve "ABD'ye ölüm" diyen bir rejimin elinde dünyanın en tehlikeli silahlarının olacağını iddia ediyor.
İran ABD Başkanın kararına tepkili. Taahhütlere uymayan tarafın ABD olduğunu iddia ediyor. 2015 yılındaki anlaşmanın altına imza atan diğer ülkeler de anlaşmaya devam edeceklerini açıklıyorlar.
Ne var ki Trump'ın sadece İsrail ve Suudi Arabistan'dan destek bulan bu çıkışı pek çok ülkeyi doğrudan etkileme potansiyeli barındırıyor.
Zira ABD Başkanının "İran'ın nükleer silaha sahip olma çabasına yardım eden herhangi bir ülke güçlü bir şekilde yaptırıma uğrayacak" tehdidinin sınırları çok geniş. ABD, geçmişte defalarca şahit olduğumuz üzere, İran'la yapılan en basit ticareti bile bu kapsamda değerlendirip "hukuk dışı" ilan edebiliyor. Bugün dünya üzerindeki pek çok şirket, iş adamı ve hatta ülke, İran'la uluslararası hukuka uygun olarak yaptıkları ticaretten ötürü ABD'nin kara listesinde.
Peki, bundan sonra ne olacak?
ABD, binlerce kilometre ötedeki, sınırının bile olmadığı bu coğrafyada da tek kural koyucu mu olacak?
Bağımsız devletlerin birbiriyle ilişkilerini ABD'ye onaylatmaları mı gerekecek?
Ülkelerin, uluslararası anlaşmalara uygun olarak nükleer program geliştirebilmeleri için illa ABD'nin gönlünü hoş tutmaları, ondan silah almaları, askeri üs açmasına izin vermeleri mi gerekecek?
Kısacası uluslararası düzen, Trump'ın ya da "iktidar ortaklarının" ruh haline göre mi işleyecek?
İşte dünya devletlerin, Trump'ın İran hakkındaki kararına karşı alacakları tavrı aynı zamanda bu soruların da yanıtı olacak.
Kuzey Kore'yle yaratılan suni gerginliğin ortadan kaldırılmasının ardından İran'ı hedef tahtasına oturtan ABD'ye küresel bir ders verilmezse bu işin devamı gelecek. Ve dünya üzerinde hiçbir bağımsız ve egemen devlet kendisini güvende hissedemeyecek.