Eyvah, çocuğum yalan söylüyor!
YALANLA İLGİ ÇEKMEK
Altı yaşına kadar ise geniş hayal dünyasıyla yalan birbirine karışabilir. 6 yaşından sonra yalanın ne olduğunu bilir ve amaçlı kullanır. Bu nedenle çocuğun söylediği yalanı değerlendirirken yaşını ve gelişimini gözönüne almak gerekir. Sahip olamadıkları nedeniyle, ilgisiz kaldığını düşünen çocuk yalana başvurabilir. Ailesinin onu sevmediğini ve ilgilenmediğini sandığı için birilerinin kendisine saldırdığını uydurabilir. Bazen de çocuklar bir özlemini dile getirmek için yalan söyler. Örneğin babasız bir çocuğun "babam var" demesi gibi. Ya da arkadaşları arasında kendi durumunu kötü gördüğünden olmayan oyuncaklarından, evinden, başarılarından bahsederek kendini yüceltmeye, onlarla eşit olmaya çalışır. Ama sonuç olarak söyledikleri yalandır ve sorundur. Çocuğun duygularının ele alınması ve konuşulması gerekir. Bazen de tam tersi ailenin beklentileri ve ilgisi yalana neden olur. Ailenin aşırı beklentileri olan çocuklar, onların sevgilerini kaybetmemek için yalana başvurabilir. Birinci olduğunu, en çalışkan olduğunu ileri sürerek, ailesinin yaratacağı olumsuz hislerden korunmaya çalışır. Olaylar için daha iyi bir açıklaması olmayan çocuk, cezadan kaçınmak için yalan söyleyebilir. Ayrıca sık eleştiriliyor ve suçlanıyorsa yalana başvurabilir. Tüm bunlar çözülmesi gereken sorunlar olmasına karşın hastalık değillerdir.
NE ZAMAN HASTALIKTIR?
Yalan bazen de çocuğun hastalığının bir bulgusudur. O zaman tehlikelidir ve genellikle yanında hırsızlık yapma, okuldan kaçma gibi belirtileri de taşır. O zaman davranım bozukluğundan söz edilir ve bu tür yalanda kesinlikle uzman yardımı gerekir. Çocukların yalanı ailelerini model alarak söyleyebileceklerini ve yalan söylememeleri için doğru modellere gerek olduğunu unutmamak gerekir. Sıklıkla doğruyu söylediğinde bile yalan söylediği iddia edilen bir çocuk, bir süre sonra bunu gerçekten yapmaya başlar. Yalanla prim elde edebildiğini, kazançlı çıkabildiğini gören çocuğun da yalan söylemesi adeta kaçınılmaz olur. Bu şekilde isteklerine ulaşmanın bir yolu olarak düşündüğü yalana sıkça başvurur. Bu nedenle yalan söylediğinin anlaşıldığı belirtilerek, aşırı tepki vermeden davranışın yanlışlığını anlatıp, bedeli olduğunu göstermek gerekir. Yalan söyleyebileceği konularda fırsat tanımamak için kontrol etmek ve yapamayacakları şeyleri beklememek, tutarlı olmak onlara yalan söylemenin doğru olmadığını anlatmada yardımcı olacaktır.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.