Borsada 18 dakikada ne oldu?

Kapıyı kapatıyorsun, camı kırıyorlar, yetmiyor bacadan inip tüm kurumu boşaltıyorlar. Kendilerine bir şey olduğu yok. Olan evin içine oluyor.
Malum, önceki gün Borsa İstanbul, 'kuralına göre oynamayan' yabancılara cezayı kesti. Barclays Capital, Credit Suisse, Merrill Lynch, Goldman Sachs, JP Morgan ve Wood And Company'e açığa satış yasağı (sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesi) getirdi.
Dün Merrill Lynch hemen aba altından sopa göstermeye çalıştı. Seans açıldıktan sonra robotlarını devreye soktu. Makineler takır tukur 5 dakikada 350 milyonluk mal satışı yaptı. Yapı Kredi robotları da devreye girince BİST 100'de birçok hisse kırmızıya döndü. 106 hissede devre kesici uygulandı. Küçük yatırımcı panikledi. Sonra Merrill Lynch sattığı malı ucuzdan geri topladı. Eminim, 20 dakikada kasaya 500 milyon TL koymuştur.
Üstelik, takastan mal verip, geri aldığı söyleniyor. Yani virman talimatlı işlemler yaptığı...
Bu şu demek?
Elimde hisse yok ama ödünç alırım. Kurumlar arasında virman yaparım. Alır, satarım. Piyasayla oynarım. Paramı kazanırım.
Kasasını doldurmasına da bir şey demiyorum.
Ama savaştırdığı robotlar, fiyatlamalarda aşağı yönlü baskıya neden oluyorsa ve dengeyi sarsıyorsa o zaman incelenmesi gerekmez mi?
Mesela dün Borsa İstanbul'da saat 11.24 ile 11.42 arasındaki işlemlerde ne oldu? Piyasa bozuculuk var mı, yok mu?
Eminim, Sermaye Piyasası Kurulu ve Borsa İstanbul bunlara bakıyordur.
Çünkü, bir süredir Borsa İstanbul dünya piyasalarından ayrışıyor. Getiri sağlayan ülke endeksleri arasında yer alıyor.
Faizlerin düşmesinin de etkisiyle yerli yatırımcı borsaya yöneliyor.
O yüzden küçük yatırımcıyı koruyacak ne varsa Sermaye Piyasası Kurulu ve Borsa İstanbul'un devreye alması gerekir.
Belki, virman talimatlı işlemler veya robotlar yasaklanmasa da bazı sınırlamalar getirilebilir.
Burada, aracı kurumlara da iş düşüyor. "Komisyonumu alırım gerisine karışmam" anlayışını bırakmaları, küçük hesap yapmamaları lazım. Değişik aracı kurumlardaki müşteri hesaplarına sürekli menkul kıymet virman talimatı geliyorsa 'bir dakika' diyerek şüpheli işlem olup olmadığını incelemeleri gerekir.
Biliyorum, dünyada 'broker kral' dönemi bitti. Yatırım kararlarını artık insanlar yerine robotlar veriyor. Finans piyasaları tamamen algoritmik işlemlere teslim ediliyor. Ancak hız ve işlem yönünden bireysel yatırımcıların ilerisine geçerek emir iptal etme avantajı ile hareket edebilen yüksek frekanslı işlemler bireysel yatırımcıları mağdur ediyor. İşte bu yüzden de küçük yatırımcıyı robotlara karşı koruyacak sistemlere bir an önce kafa yormak önemli hale geliyor.