Sokaktan medet ummak
George Floyd'un ırkçı polis şiddetiyle öldürülmesine tepkiyle ABD'de 140 şehre yayılan protestolar ve Başkan Trump'ın orduyu kullanma tehdidi "sokak" olgusunu yeniden öne çıkardı. Yeniden diyorum çünkü sokak hareketleri ile siyaseti şekillendirme arayışı sadece son 30 yılda bile birçok kez gündemi işgal etti. 1989'da Çekoslovakya'da başlayarak Doğu Avrupa'da etkili olan Kadife devrimler, komünist rejimleri sona erdiren bir demokratikleşme dalgası olarak görüldü. Çekoslavakya'nın bölünmesine sebep olsa da genelde Kadife devrimler barışçıl olmaları sebebiyle olumlu bulunur.
2010 sonunda Tunus'ta bir seyyar satıcının kendini yakmasıyla başlayan Arap isyanlarının da benzer bir demokratikleşme dalgasını Ortadoğu ve Kuzey Afrika'ya getirmesi beklendi. Statükocu Körfez Ülkelerinin müdahalesi sonucu Mısır'da darbeci Sisi yönetimi Tahrir devriminin getirdiği değişimi geri çevirdi. Suriye ve Yemen uzun süreli bir iç savaşa sürüklendi. Tunus, Nahda lideri Gannuşi'nin feraseti ve fedakarlığı ile ayakta kalmaya çalışıyor. Temel sıkıntı, protestoların şiddet kullanan radikal gruplar tarafından çalınmasıydı. Liderliğe sahip olmayan kitlelerin devirdikleri yönetimlerin yerine istikrarlı yenilerini getirememesiydi. Dahası, dış dinamiklerin (istihbarat örgütlerinin ve maşalarının) protestoları kendi siyasi emellerine alet edebilme gücüydü.
***
İç savaştan (1861) bu yana çözülemeyen kurumsal ırkçılığa sokaklarda verilen tepki hızla şiddet ve yağmaya dönüştü. Lidersizlik ve Antifa gibi radikal grupların protestoların ruhunu çalması süreci kötü yönetse de Trump'ın eline koz verdi. Modern Amerikan tarihinde ilkler gerçekleşti. Beyaz Saray'ın etrafındaki kalabalık Trump'ın elinde İncil ile yürüyüşü için sert müdahale ile dağıtıldı. ABD Genelkurmay başkanı üniformasıyla meydanlara çıkarken "halka karşı ordunun kullanılması" tartışması Amerikan demokrasisinin yeni bir krizi olarak kodlandı. Hatta ABD Adalet Bakanı W. Barr'ın protestolarda "dış mihrakların" ve Antifa'ya bağlı "ekstrem provokatörlerin" rol oynadığını söyledi. "Dış mihrakların" sosyal medyayı kullanarak ABD toplumunu bölmeye çalıştığını iddia etti. ABD'deki protestolar Kasım'daki seçimlerin malzemesi olmaktan öteye geçecek mi göreceğiz. Bütün bu örnekler aslında sokaktan medet ummanın siyasete yaramadığını gösteriyor.
***
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.