Deniz Gezmiş

1972'de gerçekleşen Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idamı, belki de "İdam cezası kalksın" diyenlerin en haklı gerekçesini oluşturmuştu. Çünkü bu kişiler, gençlik önderiydi. Yanlış bir yol seçmiş olsalar dahi, kendilerini halkın mutluluğuna adamışlardı. Üstelik 20'li yaşlarındaydılar. Yaşayabilselerdi, özeleştirilerini yapacak ve şiddete başvurmadan amaçlarına ulaşmayı tercih edeceklerdi mutlaka.
Gezmiş ve arkadaşlarının idamının mesuliyetini sadece Adalet Partisi'ne yüklemek isteyenler var. 12 Eylül'ü anlattığım son kitabımda (Doğan Kitap), kimin nasıl oy kullandığına dair bilgiler mevcut. Millet Meclisi'nde 276 kabul oyu çıkmıştı (AP 220, CHP 28). 48 kişi, idamı reddetmişti (CHP 47, TİP 1). 115 kişi ise oylamaya katılmamıştı (CHP 63, AP 33). Senato'da ise, 111 kabul oyunun 20'si CHP'ye, 85'i AP'ye aitti. 34 kişi reddetmişti (CHP 16, AP 1, TİP 1). 36 kişi oylamaya katılmamıştı (CHP 14, AP 10, MHP 1).
İdamın oylandığı tarihte (Mart-Nisan 1972), iktidarda askerlerin oluşturduğu bir koalisyon vardı. Dolayısıyla, hiçbir parti iktidarda değildi. Zaten Türkiye'de idamlar darbe dönemlerinde onaylanmıştır. Sivil siyaset, cezaların infazına sıcak bakmamıştır. Eğer 12 Mart müdahalesi olmasaydı, parlamentonun konuya çok daha ılımlı yaklaşacağını düşünüyorum.