Milli irade

- İrademdir.
- Emr-i ferman yüce padişahımızındır.
Bu dönem çok gerilerde kaldı.
Fransız filozofu Rousseau'nun, milli iradenin mutlak üstünlüğü ve çoğunluğun iradesinin sınırlanamayacağı düşüncesi de yaşanan olumsuz tecrübeler neticesinde terk edildi.
Evet... Çoğunluğun yönetme hakkı mevcut. Ama bunu, çoğunluğun mutlak üstünlüğünden ayırt etmek gerekir. "Çoğunluk, daima kamunun iyiliğini düşünür, kararları asla ortak çıkarla çatışmaz, asla yanılmaz" inancının yerini, "egemenliğin paylaşılması" aldı. Çünkü çoğunluğu temsil eden bir iktidarın kararları, azanlıkta kalanları da bağlıyor. Katılımcılık, kişi hak ve özgürlüklerinin korunması, yasama organının anayasa ve Anayasa Mahkemesi'yle sınırlanması, çoğunluğun meşruiyet temelini oluşturuyor. Rousseau'nun sistemine "çoğunlukçu demokrasi" deniliyor. Ama çağdaş ülkelerde "çoğulcu demokrasi" geçerli.