Bürokrasi zihnimizde!

Yüzyıldan fazla yoğun ve katı bürokrasi ile yaşamış toplumun, 30 yılda bu cendereden kurtulması gerekirdi. Ama olmadı, olmuyor, olamıyor. Bürokrasiyi düşman ilan eden rahmetli Turgut Özal'dan bu yana, "işleri daha kolay kılma" konusunda çok şey başarıldı.
Örneğin şirket kurmada 160 farklı işlem bugün 3'e indirildi. Gümrükler mal ve hizmet ihracatını kolay kılmak üzere dönüştürüldü. Devlet dairelerindekiler dahi, eskiye göre daha "bizden yana" tutum içinde. e-devlet uygulamaları sayesinde dünün azap verici bürokratik işlemleri "daha etkin, güvenli ve çabuk" halledilebiliyor.
Peki, sorun nedir? Sorun, zihinlerin hâlâ "katı bürokratik yapılara" kilitlenmiş olması... Bürokrasi hâlâ noter tasdikli diploma veya muhtardan nüfus cüzdan sureti istiyor oysa vatandaşlık numarası var.
Üstelik bu zihinleri, devlet dairelerinde veya kamu kesiminde değil, her yerde görebiliyorsunuz. Mesela zaten ağır bürokrasiden şikâyetçi olan özel sektör firmalarında...
İnternet'in getirdiği sürat ve pratiklik dahi bu "bürokrasi mağduru zihinlere" yeterince fayda sağlamıyor. Firmanın sitesinde gördüğünüz bir malın stok bilgisini talep ediyorsunuz. Telefonla ulaştığınız yetkili, "faks geçin biz de bilgi verelim" diyor.
Faks dediğiniz, eski ve verimsiz dünyanın aracı. Kâğıt ve orman düşmanı bir teknoloji... Üstelik zaman değirmeni... Zaten elektronik postanızda yazdığınız metni, bir kâğıda bastıracak, yetmedi bunu bir faks cihazıyla karşıya gönderecek ve ardından takip edeceksiniz...
Firmanın yetkilisini "faks yerine elektronik posta yoluyla" iletişime ikna etmek, sizin becerinize ve sabrınıza kalmış bir şey. İhracatçılardan örnek verelim: Eski dünyanın alışkanlığıyla yığınca evrak talep eden firmalar var. Artık kullanım alanı kalmamış belgeler, hiç kimsenin şart koşmadığı izin kâğıtları, gerekli gereksiz fotokopiler...
Sorduğunuzda "bunlar şart" diyorlar ancak bu şartın nasıl bir değer yarattığını sorgulamıyorlar. Hal böyle olunca pek çok firma, kendi "kraldan çok kralcı" bürokratları yüzünden fırsat kaçırıyor.
Normalde 5 işgününde hazırlanması gereken proje dokümanı veya iş tek - lifi, kurum içindeki "işgüzar" birimler tarafından uzadıkça uzayabiliyor. Sanıyorsunuz ki özel sektör dinamizmi, bu ve benzeri örneklere izin vermez. Bürokrasi zihnimizde olduğu sürece ondan kurtulmak mümkün olmayacaktır.