Kırılası ‘görünmez el’ sorgulanıyor

Uluslararası Para Fonu IMF'nin yayınladığı makale, serbest piyasanın her şeyi halletmediği, aksine çözdüğünden daha fazla sorun çıkardığı itirafını içeriyor.
Görünen o ki küresel krizle duvara çarpan neo-liberalizm yerine IMF, piyasa yanı sıra "yasa" ekonomisini güçlendirecek yeni küresel ekonomik sistem inşasına başlamış bile...
Hatırlayalım, önce "kamuya ait her ne var ise özelleşsin, piyasa bu işi daha iyi çözer" denildi. Öyle ki özelleştirme yüzünden işini kaybedecek olanların sendikaları dahi bu güçlü "kanaat dalgasına" karşı koyamadı. En fazla "özelleşsin ama..." mırıldanmasıyla yılları geçiştirdiler.
Özelleştirmenin cazibesi sönmeye başladığında "acaba her şeyi piyasaya bırakarak daha mı iyi yaptık?" sorgusu geldi. Yetmedi, şimdi de bu piyasa her şeyi çözmüyor kaygısına kadar ulaştık. Nitekim 2001 krizi sonrasında IMF'den çok önce bizler, doludizgin kamuyu küçültme furyasını sorgulamaya başladık.
Hükümetlerin ekonomideki düzenleyici rolünün artması gerektiğini en yüksek maliyetten öğrendik. Krizle birlikte piyasaların, kamu politikalarının parmağı olmadan kendi kendilerini düzenleyeceği fikri, bütün saygınlığını kaybetmişti.
Kısacası, piyasayı düzenleyen o "görünmez el"in hem akılcı hem de etik davranmadığını sorgularken üzerimize uzanan bu "görünmez el"in kimin sırtını sıvazlayacağı, kimin suratına yumruk atacağını kestiremez olmuştuk.
Genelde bu el, özelleştirme rüzgârları estiğinde de yığınca hata yaptı. Kamu yararı gütsün gütmesin, her kamu işletmesini "satıp savarak" özel sektörün buraları daha iyi yöneteceği "hilesine" başvurdu.
Oysa gördük ki özel sektör daha cevvaldi ama sanıldığı kadar akıllı değildi. Zaten küresel krizin mimarı sayılan "doludizgin sömürü", bizlere pek çok özel sektör kuruluşunun bizzat kendi CEO'larının işgalinde ve yağmasında olduğunu gösterdi.
14 trilyon dolarını küresel krize kaptıran ve yüzbinlerce şirketi batıran, on milyonları işsiz bırakan küresel krizin neticesinde, "insansız ekonomi" önerisiyle ünlü IMF dahi bugün piyasa ekonomisindeki vahşi serbestiyi sorgular oldu.
Zira vicdanı olmayan kırılası görünmez elin aklı da olmadığını görmüş olduk.