Hemşerim Roubini'nin kafası niye karışık?

Davet ettiler. İstanbul doğumlu hemşerimiz Profesör Nouriel Roubini, her ay 1 milyar dolar ihracat yapan, tekstil ve otomotivin patronu olan şehrimiz Bursa'ya geldi. İyi de etti. Böylece kendisini bir kez daha dinleme olanağı bulduk. Bursa önemli bir ilimiz. İhracatının üçte ikisini AB'ye yapıyor; AB hapşırırsa Bursa soğuk algınlığına yakalanıyor. Özellikle ABD'nin krizi Euro Bölgesi'ne ihraç etmesinden etkilendi... Ancak geçen yılın ortasında AB'nin otomotiv için verdiği "hurda teşviki" sayesinde nefes alabildi. Kent, krizi kendi "geleneksel aile modeliyle" aşmaya çalışıyor. Hal böyleyken Bursalı sanayiciyi yılın ikinci yarısıyla ilgili öngörüsünde kaygılı gördüm.
Otomotiv Endüstrisi İhracatçılar Birliği'nin yeni seçilen Başkanı Orhan Sabuncu, "İki hafta önce Almanya'ya gidip BMW'yi ziyaret ettik. BMW Başkanı, bize otomotiv piyasasında yılın ikinci yarısında yüzde 10 daralma bekliyoruz" dedi.
Kısacası AB'nin hurda teşvikini kesmesi yetmiş, sanayici tedirgin. Üstelik Euro Bölgesi alarm vermeye devam ediyor. Dolar/euro paritesi izleniyor. Loto oynar gibi Yunanistan kriziyle ilgili tahminler yapılıyor. Havlu atmak üzere olan İspanya ve Portekiz izleme altında. Kolay mı? Bursalı sanayici için İspanya kritik bir ülke. Çünkü otomotivde Bursa'nın rakibi İspanya'nın Toledo şehri...

***
Profesör Nouriel Roubini, 2007 yılında ABD'de "Mortgage krizini" iyi tahmin etti. Gerçi daha önceki tahminleri tutmadı, hatta çoğu yanlış bile çıktı ama bu krizde sürecin bütününü doğru okudu. 2009'un üçüncü çeyreğine kadar süreci en iyi öngören iktisatçı oldu. Gelin görün ki, Roubini bu kez beni şaşırttı. Kafası çok karışık. Hatta şaşkın.
Ancak haksızlık etmeyelim.
Kafası karışan sadece Roubini değil! IMF'nin de, ABD Başkanı Obama'nın da kafası karışık. Çünkü Wall Street'teki uçuş herkesin kafasını karıştırmaya yetiyor. Krizin başlangıcında 6 bin 300 seviyesine kadar inen Dow Jones Endeksi, bugün 11 bin 200 seviyesine yükseldi. Varlık fiyatları füze gibi uçup gitti. Olay bu...
Oysa ABD'de bütçe açıkları fazla, kamu borcu yüksek. Ancak borçlanmada ortalama vade süresi 85 ay. Her yıl borcun yüzde 9'u çevriliyor. Yüklü borç ödemeleri ise 2017'de başlayacak. O yüzden kamu borcuna şimdilik takılmamak gerekiyor.
Sonuçta ABD'de mali sistem paraya boğuldu. 2000'de 604 milyar dolar olan parasal genişleme, 2008'de 873 milyar dolarken 2008'den Mart 2010'a kadar olan dönemde parasal genişleme 2 trilyon 293 milyar doları buldu.
Sözün özü, parasal genişlemede yüzde 300'lük bir artış oldu.
Sorarım size... Bu kadar para varlık fiyatları şişsin diye mi piyasaya sunuldu? Hemşerim Roubini'nin kafasını karıştıran tablo da bu...