Geçtiğimiz günlerde İngiltere'de ortaya çıkan ve yüzde 70 daha bulaşıcı olduğu belirtilen yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) mutasyona uğramış versiyonu görüldüğü açıklandı. Açıklamanın ardından dünyada mutasyon paniği yaşanırken, başta Türkiye olmak üzere birçok ülke sıkı tedbirler aldı. Rumeli Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Koruyucu Sağlık Uzmanı Prof. Dr. Oğuz Özyaral, mutasyona uğrayan koronavirüsün yapısı, belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilgi verdi.
"YAPISI AYNI AMA BULAŞ HIZI FARKLI"
Virüsün bir hücreden diğer hücreye geçerken mutasyona uğradığını belirten Prof. Dr. Özyaral, "Virüs normalde ilk andan itibaren herhangi bir kişinin vücuduna girdiği noktada bir hücrenin içinde gelişmeye başlıyor. Gelişimini tamamladığı hücrede, onu öldürüyor ve bir sonraki hücreye geçiyor. Bu küçük geçiş hareketlerinde de her seferinde mutasyona uğruyor.
Bu mutasyonlar, zaman içinde evrilerek daha büyük bir mutanta dönüşebiliyor. Bu mutantlar geri dönemez, kazandıkları özellikleriyle devam ederler. Apotejen, yani insana hiç zarar vermeyen bir mutasyona da uğrayabilir. Küçücük bir aminoasidin yer değiştirmesine bağlı" dedi.
Virüsün yapısının aynı olduğunu ancak bulaşıcılığının hızlandığını belirten Özyaral, "Hastalığa karşı çok zorlanıyoruz çünkü elimizde hiçbir ilaç yok. Virüs, sürekli bir insandan diğer bir insana solunum yoluyla bulaşabilme özelliğine sahip. Hepimizin genetik yapısı ve özellikleri farklı. Dolayısıyla vücuda her geçişte, her farklı organizmayla karşılaştığında ve organların içindeki o küçük hücrelerde kendini yenilemesi esnasında mutlaka değişiklikler yapacaktır.
İngiltere'de gördüğümüz de böyle bir şeydir. Bütün olarak baktığımızda virüsün yapısı aynıdır. Aynı proteinal yapıya sahiptir. Vücuda girdiğinde aynı tepkimeleri verecektir. Farkı ise, daha hızlı yayılması. Vücuda yerleşip, yayılması çok hızlı olduğu için yanınızdaki kişiye de hastalığı bulaştırmanız bir o kadar hız kazanmış oluyor. Dolayısıyla bu enfeksiyonu önleyebilmek için yapılacak en önemli şey, mutlak surette maske takmak. Ama bu maskelerin merdiven altı maskeler olmaması, satın aldığınız maskelerin cerrahi bir yapıya sahip olması gerekiyor. Sosyal mesafeyi açmak gerekiyor" diyerek kalabalık ortamlardan kaçmak gerektiğini söyledi.
"BULUNAN AŞI İLE TEDAVİ EDİLEBİLİR"
Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin'in başında olduğu Alman BioNTech firmasının geliştirdiği Kovid-19 aşısı ile Çin menşeli Kovid-19 aşısının bu virüsü tedavi edebileceğini söyleyen Özyaral, "Aşı konusu da mutlaka tartışılacak. Bir aşı bulundu. Sonuçta protein yapısı dediğimiz yapıdaki küçük mutasyonlar, aşı üzerinde olumsuz etki yaratmayacaktır. Zaten bizim, aşının başarısından beklentimiz yüzde 70 oranında. Bu başarı da bu dönem için, yeterli olacaktır. Sadece aşının bize ne kazandıracağını bilmiyoruz. Biz doğal bağışıklanmadan söz ediyoruz. Kendi vücudumuz antikor oluşturduğu taktirde ne kadar kalır? Bize dışarıdan verilen aşılama sistemi bizi ne kadar korur? Bu soruların cevabını zamanla öğreneceğiz. Dolayısıyla şu anda tek çaremiz aşılanmaktır" dedi.
"KOVİD-19'U ATLATAN BİRİNDE GÖRÜLEBİLİR"
Mutasyona uğrayan virüsün, Kovid-19'u atlatan bir kişide görülebileceğini dile getiren Prof. Dr. Özyaral, "Bu durum kişiye göre değişebilir. Kiminde çok antikor kalabilir kiminde ise hiç oluşmamış olabilir. 2-3 ay sonra tekrar hastalıkla yüzleşebilir. Aynı gripte ve üst solunum yolu enfeksiyonlarında olduğu gibi tekrar tekrar gelebilir. Enfeksiyon ne kadar hızlı yayılırsa belirtiler de o kadar çok hızlı artacak demektir. Gizli bir enfeksiyon varsa, gizli taşıyıcılığın süresi çok olacak ve çok fazla yayıcı olur. Kovid-19'un dünya üzerindeki etkisi 1 yıldır sürüyor. Hepimiz şunu gördük, bu virüs herkese göre karakteristik etkiler gösterdi. Standartta ateş yükselir, nefes alamazsınız değil. Kimi nefes alabildi kimi nefes alamadı. Kimi çok ateşlendi kiminde bu tablo hiç cereyan etmedi. Ama sonuçta pozitifi olan kişilerin tedavisi için uygulanacak yöntemde bir değişiklik yapılmadı. Hep aynı sistemi uyguladık" diye konuştu.
"LİF ORANI GÜÇLÜ BESİNLER TÜKETİLMELİ"
Virüsle mücadelede bağışıklık sisteminin güçlü olması gerektiğine dikkat çeken Özyaral, "Mutasyonla gelen virüs için yapılacak tek şeyin korunma olduğu biliniyor ama bir ucunda da beslenme duruyor. Doğal beslenmeyi tavsiye ediyoruz. Mevsimin meyve ve sebzelerini lifli tüketmeye, tencere yemekleri yemeye gayret gösterilmeli. Mevsim meyveleriyle şeker katmadan komposto yapıp içilebilir. Ama şeker koyulmaması çok önemli bir konu çünkü bu virüs şekeri çok seviyor. Şeker hastalarında da büyük bir problem var. Neden komposto öneriyoruz? Çünkü gıdalar piştikçe içindeki fitokimyasallar, sıvı kısmına geçerler ve vücuda daha büyük fayda sağlarlar. Biber, domates közlendiğinde de daha çok likopen alınır. Bu büyük bir C vitaminidir. Brokoli, lahana, kereviz gibi biraz kök sebzeler biraz gövde sebzeler lif oranı çok güçlü besinlerdir. Bağırsaklarımızın, mutlak suretle, lif doygunu olması lazım. Bağırsakların boşalması, başka enfeksiyon odakları demek. Başka enfeksiyon odakları da bağışıklığın düşmesi demek" diyerek bu dönemde kaliteli beslenmek gerektiğini vurguladı.
Çocukların beslenmesi konusunda aileleri uyaran Prof. Dr. Özyaral sözlerine şöyle devam etti:
"Çocukların da beslenme şekli önemli. Sabah kahvaltısı bilinçli yapılmalı. Çocuklara mutlaka pekmez ve bal yedirilmeli. Yumurtanın katı değil, içindeki besin değerinin alınabilmesi için kayısı kıvamında olması gerekir. Mümkünse omlet şeklinde tüketilmesini tavsiye ediyoruz. Süt ve süt ürünlerinden imtina edilebilir ancak yoğurt, kefir ve peynir yenebilir."
