Noemi Alvarez Quillay, Ekvador'un güneyindeki dağlık bölgeden New York'a yapacağı 10 bin kilometrelik yolculuğun ilk adımlarını, Şubat ayının bir gününde karanlık çöktükten sonra attı. Utangaç ve çalışkan bir kız olan Noemi, 10 dakika boyunca toprak yollarda yürüyerek Quito'ya giden otoyola ulaştı. Noemi'nin elinde küçük bir valiz vardı. Dedesi Cipriano Quillay bir otobüsü durdurup torununu bindirdi. Noemi 12 yaşındaydı. O andan itibaren, hayatının kalan son beş haftasını içlerinde New York'taki ebeveynlerinin onu yanlarına getirtmek için tuttuğu insan kaçakçılarının da olduğu yabancılarla geçirdi. Ebeveynleri o daha bebekken kaçak olarak ABD'ye gelip New York'a yerleşmişti. Tehlikelerle dolu olan binlerce kilometrelik bu yolculuk, çocuklar için çok eziyetli. Çocukların büyük çoğunluğu Orta Amerika'dan geliyor. Evinden ayrıldıktan bir ay sonra Mart'ta, Noemi ile bir insan kaçakçısı Meksika'nın Ciudad Juarez şehrinde polislerce yakalandı. Yetkililer onu bir çocuk sığınmaevine götürdü. Sürekli ağladığı rapor edilen Noemi birkaç gün sonra, banyodaki bir duş perdesi çubuğuna asılı olarak bulundu. Noemi 2011'den beri gittikçe büyüyen bir insan selinin parçasıydı. ABD Mülteci Yerleştirme Bürosu'ndan Lisa Raffonelli'nin verdiği bilgiye göre, 30 Eylül'de biten son bir yıllık dönemde ABD'ye girerken yakalanan ve yerleştirme işlemleri için sevk edilen refakatsiz çocukların sayısı 60 bini buldu. 2011'de bu sayı sadece 6 bin 560 idi. Meksika'da yakalanan çocuk sayısı iki kattan fazla arttı. Bu artışın ardında tek bir etken yok. Ancak Noemi'nin memleketi işbaşındaki etkenlere ilişkin ipuçları sunuyor. Anneannesi Maria Jesus Guaman (59) ile dedesi Quillay (57), Canar vilayetinin El Tambo ilçesinde, suyu olmayan kerpiç bir evde yaşıyor. Ekvador'da bundan yaklaşık 15 yıl ö nce y aşanan ekonomik kriz sırasında, çiftin yetişkin çocukları vizesiz olarak ABD'ye göç etmeye başlamış. Quillay "Dört çocuğumuz da düzgün bir hayat kurmak için göç edince, henüz küçük yaştaki beş toruna bakmaya başladık" diyor. Çocuklar zaman içinde, ailelerinin yardımıyla gizli yolculuklar yaparak evden ayrılmaya başlamış. El Tambo'daki lisede rehber öğretmenlik yapan Magdalena Choglio Zambrano, "Şimdi ebeveynlerin yanlarına getirttiği çocukların ve ergenlerin göçüne tanık oluyoruz. Aileler çocuklarını 15, 20 ya da 25 bin dolar ödedikleri insan kaçakçılarının eline teslim ediyor" diyor. Evden ayrılmasının üzerinden bir ayı aşkın süre geçene kadar, Noemi'nin yolculuğuyla ilgili fazla bir şey bilinmiyor. 7 Mart'ta Ciudad Juarez'de polisler, bir kamyonetin yanında çişini yapan Domingo Fermas Uves'i (52) gördü. Noemi de kamyonetin içindeydi. Fermas polislere, ailesinin kızı ABD'ye getirtmek için anlaştığı insan kaçakçılığı şebekesinin bir üyesi olduğunu söyledi. Meksikalı çocuklar için kurulmuş bir sığınmaevine götürülen Noemi 11 Mart'ta, yemeğe çağrılmasına rağmen banyoya gitti. Banyoya giden başka bir kız içeri giremeyince, bir doktor ile yanındakiler kapıyı kırıp Noemi'yi buldu. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin Noemi'nin ölümünden bir gün sonra yayınladığı raporda, "Orta Amerika ve Meksika'dan gelen refakatsiz çocuklar, şiddet, tehlike ve istismar ortamında sevk ediliyor" deniliyordu. New York'ta görev yapan Ekvadorlu yetkili Jorge Lopez'e göre, ABD'deki göçmen reformu beklentisi de baştan çıkarıcı bir etken. Zira halen ABD'de yaşayan kaçak göçmenlere ülkede kalma izni verileceği düşünülüyor. Noemi'nin ebevey n ler i kamuoyuna kısa bir açıklama yaptı. İnşaat işçisi olan baba Jose Segundo Alvarez Yupa, bu konuyu konuşmanın çok zor olduğunu belirterek "Bu özel bir mesele. Çok üzücü bir durum. Olan oldu. Yaşadığımız şoku atlatıp hayatımıza devam etmek istiyoruz" dedi. Cemaati arasında çok sayıda Ekvadorlunun da olduğu Brooklyn'deki St. Brigid's Katolik Kilisesi'nin rahibi Monsenyör James Kelly yakın zamanda, her gün ABD'ye refakatsiz gelen gençlerle ilgili haberler duyduğunu söyleyerek, "Dün burada bulunan ve çocukları ABD yolunda olan bazı ebeveynler benden, yolculuğun güvenli olması için ayin yapmamı rica etti" dedi.
JIM DWYER