Yaklaşık 19 ay önce bu köşeden bir çağrıda bulunmuş, "Lohusa koçları neredesiniz?" başlıklı bir yazı yazmıştım. O dönem çiçeği burnunda bir lohusaydım ve hormonlarımın etkisiyle "Gebelik dönemi bir şekilde geçiyor. Asıl mesele lohusalık dönemi. Bu dönemde sudan çıkmış balığa dönen annelerin yardıma ihtiyacı var. İşte size yeni bir iş alanı, lohusa koçluğu" demiştim. Bu çağrımı hemen fark eden evde bakım ve sağlık hizmetleri veren İstanbul Medical Center harekete geçmiş ve deneyimli bebek hemşirelerine koçluk eğitimi aldırarak lohusa koçluğu hizmetine başlamış. Duyunca çok heyecanlandım. Hemen bir lohusa koçu ve bu deneyimi yaşamış lohusa bir anneyle görüşüp gerçekten işe yarayıp yaramadığını gözlemlemek istedim.
İki yaşında Kemal ve 30 günlük Kerem adında iki oğlu olan Elif Arıburnu ile evinde buluştuk. Bize Uzman Bebek Hemşiresi ve Lohusa Koçu Sahure Yalçın da eşlik etti. Elif Hanım'ın evi buram buram bebek kokuyordu. O bebeğini emzirirken biz Sahure Hanım'la sohbete daldık ve hemen nasıl oluyor bu lohusa koçluğa diye sordum. Yalçın "Lisanlı bebek hemşireleri koçluk eğitimi alarak lohusa koçu oluyor. Hamileliğin son haftası anne ve aile ile buluşuyoruz. Lohusa dönemi ile ilgili bilgi veriyoruz. Gerekirse özel olarak anneyle bebeğe bakacak olan kişileri de eğitiyoruz. Bunlar anneanne ya da kayınvalide olabiliyor. Çünkü onların yaklaşımı annenin ruh halini doğrudan etkiliyor. Doğru bildikleri yanlışları göstererek hem onlar hem de anne açısından bu sürecin en sağlıklı şekilde geçmesini sağlıyoruz.
ANNENİN PSİKOLOJİSİ DE ÖNEMLİ
Anne her konuda bizi arayabilir. Zaten anneye bebeğin gazı nasıl çıkarılır, altı nasıl değiştirilir, banyo nasıl yaptırılır, acil durumlarda neler yapabileceği konusunda eğitim veriyoruz. Tüm bunları yaşarken de yanında oluyoruz. Yani her zaman ulaşabileceği profesyonel biri oluyor hayatında. Annenin psikolojisi de çok önemli. Kendini kötü hissettiğini bizimle paylaştığında sorunun kaynağını tespit edip annenin rahatlamasını sağlıyoruz" diyor.
Bu anlattıkları kulağa çok hoş geliyor. Yeni anne olmuş, ne yapacağını bilmeyen, hormonlarında etkisiyle ruh dünyası kontrolden çıkmış ve bebeği konusunda kimseye güvenemeyen lohusalarımızın hayatında artık profesyonel yardım alacakları uzmanlar olacak. Üstelik koçlar hem anneyi hem bebeği hem de aileyi çok iyi tanıyor. Gerektiğinde bebeğin bakımını üstlenenleri de yönlendiriyor. Annenin ruh halini olumsuz etkileyecek her şeyi önemseyip çözüm buluyorlar.
HUZURLU LOHUSA HUZURLU BEBEK
Elif Hanım oğlu 12 aylıkken hamile kalıyor. Amacı çocuklarının birlikte arkadaş gibi büyümesi. Ancak bu süreç tahmin ettiğinden de zor geçiyor. İlk hamileliği de kolay olmamış. O süreçte çocuklarına kendinden başka kimsenin iyi bakamayacağını düşünüyor. Evden dışarı çıkmıyor. Aynaya bile bakamıyor. Gece uykuları yok. Yoğun tempolu bir iş hayatından sonra tamamen evde geçen kaygı dolu günleri başlamış. İşte o noktada babasının teşvikiyle profesyonel hemşire hizmeti almaya başlamış. Hayatı da bundan sonra düzene girmiş. Belki de aylar sonra ilk kez bebeğini uzman bir ele bırakıp uyuyabilmiş: "İlk oğlum doğduğunda çok kaygılı bir anneydim. Ne yapacağımı bilmiyordum. Sanırım bu kaygım ona geçmiş olacak ki, kolik bir bebek oldu. Profesyonel yardım aldıktan sonra ikinci bebeğimde daha huzurlu bir anne oldum ve bu bebeğime yansıdı. Kemal daha rahat bir bebek" diyor Elif Hanım. Gerçektende lohusa olmasına rağmen huzurlu, ışıl ışıl parlayan bir anne duruyor karşımda.
Sahure Hanım lohusa annelerin bir kahve bile içebilmelerinin çok önemli olduğunu söylüyor: "Annenin kendine zaman ayırması, dışarı çıkabilmesi çok önemli. Biz babaya "Hadi anneyi kaçırın" diyoruz. Çünkü bu süreçte kadın eşine çok ihtiyaç duyuyor. Eşiyle iletişiminin devam etmesi, çocuklarının dışında da paylaşımlarının olduğunu görmesi ruh halini hemen pozitif hale çeviriyor.
SUÇLU HİSSEDİYORLAR
Tek başına çıktıklarında ise kendilerini daha suçlu hissediyorlar. Acaba, 'Bebeğim ağladı mı, acıktı mı, onu bırakmamalı mıydım?' sorularıyla o anı harcıyorlar. Hatta dışardayken telefonla arayanlara 'Ben dışardayım' bile diyemiyorlar. Çünkü karşısındakilerinin 'Bebeğin evdeyken sen nasıl dışarda olursun?' diye düşünmesinden çekiniyorlar."
HER HİZMETİN BİR BEDELİ VAR
İş güzel, faydalı ancak her şeyin de bir bedeli var. ben de merak edip sordum: "Lohusa koçu hizmeti almak isteyenler ne kadar ödeyecek?" Öğrendim ki, doğum sonrası 40 günlük lohusa koçluğu hizmetinin bedeli bin 800 lira.
Ancak isterseniz bebek hemşiresi yardımı da alabiliyorsunuz. İhtiyacınıza göre 12 saat gece ya da gündüz şeklinde de olabiliyor. Yani aylarca gece uyuyamadınız, çok yorgunsunuz, etrafınızda kimseye de güvenemiyorsanız, gece siz uyurken çocuğunuzla ilgilenebilecek uzman bir bebek hemşiresi talep edebiliyorsunuz. 12 saatlik günlük hizmetin karşılığında ise 590 lira ödemeniz gerekiyor.
İlk 40 günün önemi bizim kültürümüzde de vardır. Bilimsel olarak da 40 günün önemi doktorlar tarafından açıklanır. Sağlık hizmetlerimiz de ilerlemişken dileğim devlet tarafından da her anneye talep ettiğinde böyle bir hizmeti alabileceği imkânların getirilmesi.